۱۰۶٬۸۲۲
ویرایش
حکیم، سید محسن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'حکیم (ابهام زدایی)' به 'حکیم (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'حکیم (ابهام زدایی)' به 'حکیم (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۷۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00102.jpg|بندانگشتی|حکیم، محسن]] | [[پرونده:NUR00102.jpg|بندانگشتی|حکیم، محسن]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |حکیم، محسن | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | آیتالله حکیم | ||
طب‍اطب‍ائ‍ی حکیم، محسن | طب‍اطب‍ائ‍ی حکیم، محسن | ||
Muhsin al-Hakim | |||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" | سید مهدی حکیم | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |1268 ش یا 1889 م | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |نجف | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |1349 ش یا 1390 ق یا 1970 م | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[آخوند خراسانى]] | ||
[[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياءالدين عراقى]] | |||
[[نائینی، محمدحسین|آیتالله نائينى]] | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[دلیل الناسک]] | ||
|-class= | |||
|کد | [[مستمسک العروة الوثقی]] | ||
|data-type= | |||
[[منهاج الصالحين (حسینی حائری)|منهاج الصالحین]] | |||
[[نهج الفقاهة]] | |||
[[حقائق الأصول]] | |||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00102AUTHORCODE | |||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|حکیم (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''سید محسن حكيم''' (1268-1349ش)، فقیه، اصولی، از مراجع بزرگ شیعیان در قرن چهاردهم، از شاگردان [[آخوند خراسانى]]، [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياء عراقى]] و [[نایینی، محمدحسین|ميرزاى نائينى]] بود و پس از وفات [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سيد ابوالحسن اصفهانى]] به عنوان يكى از مراجع تقليد اداره‌ى امور دينى و مذهبى شیعیان عراق را در دست گرفت. در مبارزات مردم عراق عليه اشغالگران انگليسى نقش مهمى بر عهده داشته است. از جمله آثار ایشان [[مستمسک العروة الوثقی]] است. | |||
[[حکیم، سید محمدباقر|آیتالله سید محمدباقر حکیم]] و [[حکیم، سید عبدالصاحب|سید عبدالصاحب حكيم]] فرزند ایشان هستند. | |||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
او در سال 1306 هجرى قمرى در شهر نجف و در كانون يك خاندان اصيل به دنيا آمد. | |||
جد اعلاى ايشان - حدود چهار قرن پيش - طبيب حاذقى بوده به نام «مير سيد على طبيب» كه اثر معروفش كتابى است به نام «مجربات طبية». وى مورد علاقۀ خاص شاه عباس صفوى بود. | جد اعلاى ايشان - حدود چهار قرن پيش - طبيب حاذقى بوده به نام «مير سيد على طبيب» كه اثر معروفش كتابى است به نام «مجربات طبية». وى مورد علاقۀ خاص شاه عباس صفوى بود. | ||
| خط ۴۷: | خط ۶۳: | ||
==تحصيلات== | ==تحصيلات== | ||
آیتالله سيد محسن حكيم در سن 7 سالگى خواندن قرآن را آموخت و در 9 سالگى به تحصيل علوم اسلامى پرداخت. استعداد سرشار و نبوغ و هوش فوق العادۀ او از آيندۀ درخشانش خبر مى‌داد. | آیتالله سيد محسن حكيم در سن 7 سالگى خواندن قرآن را آموخت و در 9 سالگى به تحصيل علوم اسلامى پرداخت. استعداد سرشار و نبوغ و هوش فوق العادۀ او از آيندۀ درخشانش خبر مى‌داد. | ||
| خط ۵۵: | خط ۷۰: | ||
در سال 1326 هجرى قمرى، در بحبوحۀ جوانى به حوزۀ درس زعيم بزرگ اسلام، آیتالله [[آخوند خراسانى]] راه يافت و سه سال از محضر پر بركت آن بزرگوار استفاده نمود. | در سال 1326 هجرى قمرى، در بحبوحۀ جوانى به حوزۀ درس زعيم بزرگ اسلام، آیتالله [[آخوند خراسانى]] راه يافت و سه سال از محضر پر بركت آن بزرگوار استفاده نمود. | ||
پس از رحلت آن مرجع عاليقدر، به درس مرحوم آیتالله [[عراقی، ضیاءالدین|آقا | پس از رحلت آن مرجع عاليقدر، به درس مرحوم آیتالله [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضياءالدين عراقى]]، كه به پرورش شاگردان عاليقدر معروف است، قدم گذارد و دو دورۀ اصول را در محضر درس آن بزرگوار فرا گرفت. همزمان، از درس مرحوم [[نائینی، محمدحسین|آیتالله نائينى]] و بعضى ديگر از بزرگان نجف نيز بهره‌هاى فراوان برد. | ||
او از سال 1338 هجرى قمرى، حوزۀ درس خارج فقه و اصول خود را تشكيل داد و جمعى از فضلاى جوان نجف از محضرش بهره‌مند شدند. | او از سال 1338 هجرى قمرى، حوزۀ درس خارج فقه و اصول خود را تشكيل داد و جمعى از فضلاى جوان نجف از محضرش بهره‌مند شدند. | ||
| خط ۷۲: | خط ۸۷: | ||
او در فعاليتهاى اجتماعى مردى شجاع بود و صراحت در بيان آرا و نظرات علمى و شهامت او در فتوا به حق كم نظير بود. | او در فعاليتهاى اجتماعى مردى شجاع بود و صراحت در بيان آرا و نظرات علمى و شهامت او در فتوا به حق كم نظير بود. | ||
تواضع و فروتنى او بحدى بود كه با آن همه نفوذ و شخصيتى كه داشت هر كس در مجلس او مى‌نشست، احساس مى‌كرد با برادر و دوست | تواضع و فروتنى او بحدى بود كه با آن همه نفوذ و شخصيتى كه داشت هر كس در مجلس او مى‌نشست، احساس مى‌كرد با برادر و دوست نزدیک خود نشسته و كمترين تكلفى در برخورد و ملاقات او احساس نمى‌كرد و اين نشانۀ روح با عظمت آن عالم ربانى بود. | ||
شیعیان جهان به خصوص شیعیان عراق، او را يك سد نيرومند در برابر حوادث مى‌ديدند و موجوديت خود را در حوادث گوناگون در پناه شخصيت او حفظ می‌كردند. | |||
==ستاره‌هاى سرخ== | ==ستاره‌هاى سرخ== | ||
بى ترديد خاندان حكيم نجف، در شمار پر افتخارترين انسه‌گانها هستند. در پس آن زندگى ساده و چهرۀ صميمى، كارنامه‌اى سراسر نور و معنويت رخ مى‌نمايد. كارنامه‌اى كه با ستارگان روشن آذين شده است. | |||
از آن بزرگوار 10 پسر و 4 دختر به يادگار مانده است. آرى اين رهرو صديق اهل‌بيت عليهم‌السلام در سايۀ امدادهاى پروردگار، فرزندانى به اسلام تقديم كرد كه هر يك نشانۀ آشكار لطف حق به شمار مى‌روند. | |||
از | نگاهى هر چند گذرا به اين ستارگان آسمان علم و ايمان كه بسيارى از آنها مرزهاى عالَم عادى را پشت سر گذاشته و به قله‌هاى روشن جاودانگى پاى نهاده‌اند مى‌تواند پايان مبارکى بر اين زندگینامۀ آسمانى باشد: | ||
# آیتالله حاج سيد يوسف حكيم، فرزند بزرگ ايشان كه از استادان فقه و اصول حوزۀ نجف به شمار مى‌رفت. | |||
# حجة الإسلام حاج سيد محمدرضا حكيم | |||
# شهيد حجة الإسلام حاج سيد محمد مهدى حكيم | |||
# حجة الإسلام حاج سيد كاظم حكيم | |||
# آیتالله حاج [[حکیم، محمدباقر|سيد محمدباقرحكيم]]، كه هدايت مجلس اعلاى انقلاب اسلامى عراق را بر عهده دارد و با مجاهدتى وصف ناپذير پرچم خونين كربلاى امام حسين عليه‌السلام را به دوش مى‌كشد. | |||
# شهيد حجة الإسلام دكتر سيد عبدالهادى حكيم | |||
# شهيد آیتالله حاج سيد عبدالصاحب حكيم | |||
# شهيد حجة الإسلام سيد علاءالدين حكيم | |||
# شهيد حجة الإسلام حاج سيد محمدحسین حكيم | |||
# حجة الإسلام حاج سيد عبدالعزيز حكيم | |||
چنانكه ملاحظه مى‌شود پنج تن از اين بزرگان به شهادت رسيده‌اند و وجود نورانى آنان براى هميشه بر فراز تاريخ درخشيده و راهنمايى براى نجات بشريت خواهند بود. | چنانكه ملاحظه مى‌شود پنج تن از اين بزرگان به شهادت رسيده‌اند و وجود نورانى آنان براى هميشه بر فراز تاريخ درخشيده و راهنمايى براى نجات بشريت خواهند بود. | ||
==فعالیتهای سياسى== | |||
آیتالله حكيم در ابراز نظرات علمى خود و فتاوايى كه مورد بحث و گفتگو بود شجاعت كم نظيرى داشت و آراء خود را با صراحت تمام ابراز مى‌نمود و شايد در بعضى از مسائل راه را براى ديگران هم مى‌گشود. | |||
آیتالله حكيم در ابراز نظرات علمى خود و فتاوايى كه مورد بحث و گفتگو بود شجاعت كم نظيرى داشت و آراء خود را با صراحت تمام ابراز مى‌نمود و شايد در بعضى از | |||
از مرحوم آیتالله حكيم پرسيدند نظر حضرت عالى دربارۀ سياست و دخالت علما در آن چيست؟ | از مرحوم آیتالله حكيم پرسيدند نظر حضرت عالى دربارۀ سياست و دخالت علما در آن چيست؟ | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۳۰: | ||
==سفر حج== | ==سفر حج== | ||
آیتالله حكيم سه سال قبل از وفاتش براى زيارت بيت‌الله الحرام به مكۀ معظمه مشرف شد. دولت عربستان از ايشان بسيار تجليل نموده و حضور آن مرجع بزرگ را در سرزمين حجاز گرامى داشت. | |||
آیتالله حكيم | حجاج ايرانى در مدينۀ منوره و در روز عيد غدير ضيافتى به افتخار آیتالله حكيم ترتيب دادند كه هزاران نفر در آن ضيافت شركت كردند و به بركت وجود ايشان، در آن سال زائران ايرانى به عراق رفته و بارگاه مطهر ائمۀ هدى عليهم‌السلام را در آن سرزمين زيارت كردند. | ||
==ضريح حضرت ابوالفضل عليه‌السلام== | |||
در دهۀ آخر عمر اين مرجع گرانقدر طايفۀ اسماعيليه در عراق مى‌خواستند ضريح مقدس حضرت ابوالفضل عليه‌السلام را تعويض نموده و به سليقۀ خود بسازند. هدفشان هم اين بود كه از اين راه تبليغى به نفع خود انجام داده و شیعیان را تحت تأثير قرار دهند. | |||
در دهۀ آخر عمر اين مرجع گرانقدر طايفۀ اسماعيليه در عراق مى‌خواستند ضريح مقدس حضرت ابوالفضل | |||
حضرت آیتالله حكيم به محض دريافت اين خبر فرمود من خودم ضريح مرقد مطهر آن حضرت را تعويض مى‌كنم و براى ساختن ضريح، چندين هزار دينار عراقى به هنرمندان اصفهانى داد و بعد از مدتى ضريحى شأن مرقد آن حضرت آماده گشت و از ايران با تجليلى خاص و با همراهى جمعيت فراوانى به عراق انتقال يافته و بر روى مرقد آن حضرت قرار گرفت. | حضرت آیتالله حكيم به محض دريافت اين خبر فرمود من خودم ضريح مرقد مطهر آن حضرت را تعويض مى‌كنم و براى ساختن ضريح، چندين هزار دينار عراقى به هنرمندان اصفهانى داد و بعد از مدتى ضريحى شأن مرقد آن حضرت آماده گشت و از ايران با تجليلى خاص و با همراهى جمعيت فراوانى به عراق انتقال يافته و بر روى مرقد آن حضرت قرار گرفت. | ||
== | ==وفات== | ||
آیتالله سيد محسن حكيم پس از عمرى تلاش بى‌وقفه در راه اعتلاى اسلام و مسلمين، عاقبت بر اثر رفتار ظالمانۀ بعثى‌هاى عراق، از كثرت غصه و اندوه به بستر بيمارى افتاد. نزدیکانش جهت معالجه ايشان را به لندن بردند. پس از عودت به نجف، رژيم بعث پيوسته از ملاقات مريدانش با ايشان ممانعت مى‌نمود تا اينكه آن عالم وارسته در روز سه‌شنبه 27 ربيع الأول سال 1390 هجرى قمرى در نجف اشرف و در سن 84 سالگى به لقاء الله پيوست و پيكر پاک آن عالم نستوه در ميان حزن و اندوه يارانش در مقبرۀ مخصوص كنار مسجد هندى به خاک سپرده شد. | |||
در سال | ==آثار== | ||
در سال 1331ق، هنگامى كه آیتالله حكيم نخستين اثر علمى خود را به نام «ميراث الزوجة» به دست استاد خود مرحوم سيد محمد حبوبى داد، او گفت: «ما تا كنون قدر تو را نمى‌دانستيم؛ اكنون مى‌توانيم بگوييم كه تو را مى‌شناسیم». | |||
مرحوم حكيم از علماى پر كار بود و به همين دليل تأليفات پر ارزش و متعددى از خود به يادگار گذاشته كه از ميان آنها كتب زير را مى‌توان نام برد: | مرحوم حكيم از علماى پر كار بود و به همين دليل تأليفات پر ارزش و متعددى از خود به يادگار گذاشته كه از ميان آنها كتب زير را مى‌توان نام برد: | ||
#مستمسك العروة الوثقى، اين كتاب شاهكار علمى آیتالله حكيم محسوب مى‌شود و شرحى بر كتاب عروة الوثقى مرحوم آیتالله سيد كاظم يزدى است. | |||
#:اين كتاب اثرى است جامع، موجز، عميق، خالى از حشو و زوايد و در عين حال ساده و روان و در نوع خود كم نظير است. | |||
اين كتاب اثرى است جامع، موجز، عميق، خالى از حشو و زوايد و در عين حال ساده و روان و در نوع خود كم نظير است. | # حقائق الأصول، شرح سودمندى بر [[كفاية الأصول]] مرحوم [[آخوند خراسانى]] است. | ||
# دليل المناسك، شرح استدلالى مختصرى است بر كتاب مناسك حج استاد بزرگوارش مرحوم علامۀ نائينى | |||
# نهج الفقاهة، شرحى است بر كتاب [[كتاب المكاسب|مكاسب]] [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ انصارى]] | |||
# رسالة في إرث الزوجة من الزوج، كه از نخستين اثرهاى علمى آن فقيد سعيد است | |||
# شرح كتاب النافع | |||
# تعليقه‌اى بر كتاب رياض (از بحث اجاره تا نكاح) | |||
# رسالۀ مختصرى در درايه و تأليفات و کتاب‌هاى ديگر. | |||
آیتالله حكيم قلمى روان و خالى از ابهام داشت، و بسيار خوش قريحه و با ذوق و داراى حسن انتخاب بود و به همين دليل از تأليفات وى به خصوص «مستمسك العروة الوثقى» استقبال فوق العاده‌اى شد. | آیتالله حكيم قلمى روان و خالى از ابهام داشت، و بسيار خوش قريحه و با ذوق و داراى حسن انتخاب بود و به همين دليل از تأليفات وى به خصوص «مستمسك العروة الوثقى» استقبال فوق العاده‌اى شد. | ||
== | == فعالیتهای دیگر == | ||
مرحوم آیتالله حكيم علاقۀ شديدى به ساختن و تأسيس مدارس، كتابخانه‌ها، مساجد و ساير بناهاى علمى و دينى داشت. كتابخانۀ معروف او به نام «مكتبة الإمام الحكيم» در نجف اشرف، يكى از مجهزترين و مدرنترين كتابخانه‌هاى اسلامى است و بيش از يكصد شعبه در سراسر عراق دارد. | مرحوم آیتالله حكيم علاقۀ شديدى به ساختن و تأسيس مدارس، كتابخانه‌ها، مساجد و ساير بناهاى علمى و دينى داشت. كتابخانۀ معروف او به نام «مكتبة الإمام الحكيم» در نجف اشرف، يكى از مجهزترين و مدرنترين كتابخانه‌هاى اسلامى است و بيش از يكصد شعبه در سراسر عراق دارد. | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۰: | ||
مرحوم آیتالله حكيم براى ادارۀ امور مرجعيت نظم و سازمان ايجاد كرده بود و براى هر قسمت مسئولى انتخاب كرده بود و از افراد مطلع در ادارۀ اين تشكيلات كمك مى‌گرفت و به همين دليل تشكيلات او با نظم خاصى اداره مى‌شد. | مرحوم آیتالله حكيم براى ادارۀ امور مرجعيت نظم و سازمان ايجاد كرده بود و براى هر قسمت مسئولى انتخاب كرده بود و از افراد مطلع در ادارۀ اين تشكيلات كمك مى‌گرفت و به همين دليل تشكيلات او با نظم خاصى اداره مى‌شد. | ||
== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[دلیل الناسک]] | |||
[[مستمسک العروة الوثقی]] | |||
[[ | |||
[[ | [[حاشیة مستمسك العروة الوثقی، كتاب النكاح]] | ||
[[منهاج | [[منهاج الصالحين (حسینی حائری)]] | ||
[[نهج الفقاهة]] | [[نهج الفقاهة]] | ||
[[حقائق الأصول]] | [[حقائق الأصول]] | ||
[[القواعد الأصولیة و الفقهیة فی المستمسک]] | [[القواعد الأصولیة و الفقهیة فی المستمسک]] | ||
[[العلویون بین الغلو و الفلسفة و التصوف و التشیع]] | [[العلویون بین الغلو و الفلسفة و التصوف و التشیع]] | ||
[[ منهاج الصالحین]] | [[منهاج الصالحین]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مراجع تقلید]] | |||
[[رده:درگذشتگان 1349]] | |||
[[ar:السيد محسن الحكيم]] | |||