پرش به محتوا

دفاع از تشیع (ترجمه الفصول المختارة): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۶
جز
جایگزینی متن - ' .' به '. '
جز (جایگزینی متن - 'شيخ مفيد' به 'شيخ مفيد')
جز (جایگزینی متن - ' .' به '. ')
خط ۷۰: خط ۷۰:
شهر بغداد در آن روزگار، به عنوان مهم‌ترين مركز علمى و سياسى جهان اسلام به شمار مى‌رفت و از ويژگى‌هاى خاصى برخوردار بود. آل بويه و حمدانيان كه شيعه مذهب بودند، قدرت يافته و از دانشمندان شيعه حمايت مى‌كردند يا حداقل از آن آزار و اذيت‌ها كه قبلا به شيعيان مى‌رسيد، جلوگيرى مى‌كردند و اين فرصت خوبى بود تا دانشمندان شيعه از حقانيّت مذهب اماميّه دفاع نمايند.
شهر بغداد در آن روزگار، به عنوان مهم‌ترين مركز علمى و سياسى جهان اسلام به شمار مى‌رفت و از ويژگى‌هاى خاصى برخوردار بود. آل بويه و حمدانيان كه شيعه مذهب بودند، قدرت يافته و از دانشمندان شيعه حمايت مى‌كردند يا حداقل از آن آزار و اذيت‌ها كه قبلا به شيعيان مى‌رسيد، جلوگيرى مى‌كردند و اين فرصت خوبى بود تا دانشمندان شيعه از حقانيّت مذهب اماميّه دفاع نمايند.


[[شيخ مفيد]] اين مسئوليّت بزرگ را در بغداد به عهده داشت و شاگردان برجسته‌اى از قبيل شريف رضى، سيّد مرتضى، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ابوالعباس [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، قاضى ابوالفتح كراچى و ... را تربيت نمود كه هر كدام در دفاع از مبانى شيعه تلاش‌هاى چشمگيرى انجام دادند و از طرف ديگر [[شيخ مفيد]] با بزرگان فرقه معتزله و اشاعره و مذاهب گوناگون اهل سنت و حتى فرقه‌هاى شيعه از قبيل زيديه و اسماعيليه به بحث و مناظره حضورى و شفاهى مى‌پرداخت، كه نمونه‌هاى آن را در كتاب ارزنده «الفصول المختاره» مى‌بينيم.
[[شيخ مفيد]] اين مسئوليّت بزرگ را در بغداد به عهده داشت و شاگردان برجسته‌اى از قبيل شريف رضى، سيّد مرتضى، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ابوالعباس [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، قاضى ابوالفتح كراچى و. .. را تربيت نمود كه هر كدام در دفاع از مبانى شيعه تلاش‌هاى چشمگيرى انجام دادند و از طرف ديگر [[شيخ مفيد]] با بزرگان فرقه معتزله و اشاعره و مذاهب گوناگون اهل سنت و حتى فرقه‌هاى شيعه از قبيل زيديه و اسماعيليه به بحث و مناظره حضورى و شفاهى مى‌پرداخت، كه نمونه‌هاى آن را در كتاب ارزنده «الفصول المختاره» مى‌بينيم.


استاد محمدرضا حكيمى مى‌فرمايد: «الفصول المختاره كتابى است پر مطلب و مفيد، بويژه از اين نظر، كه در آن، مناظره‌هاى بسيارى آورده شده است. و ديدن اين مناظره‌ها، قدرت استدلال و شيوه «بحث مفيد» را به نگهبانان حقايق اعتقادى، بخصوص طلاب جوان، مى‌آموزد ...».
استاد محمدرضا حكيمى مى‌فرمايد: «الفصول المختاره كتابى است پر مطلب و مفيد، بويژه از اين نظر، كه در آن، مناظره‌هاى بسيارى آورده شده است. و ديدن اين مناظره‌ها، قدرت استدلال و شيوه «بحث مفيد» را به نگهبانان حقايق اعتقادى، بخصوص طلاب جوان، مى‌آموزد. ..».


آقا جمال خوانسارى نيز در مقدمه ترجمه‌اش مى‌فرمايد: «مشتمل بر بسى از فوائد و معانى دقيقه و مناظرات لطيفه است و الحقّ هر بابى از آن بوستانى است پرگل و ريحان و روضه‌اى است، مزيّن به لاله نعمان و هر مجلسى از آن به زينت مملوّ از نكته‌هاى غريب تمام قدسى وطن و فكرهاى نازك جمله گل پيرهن ...».
آقا جمال خوانسارى نيز در مقدمه ترجمه‌اش مى‌فرمايد: «مشتمل بر بسى از فوائد و معانى دقيقه و مناظرات لطيفه است و الحقّ هر بابى از آن بوستانى است پرگل و ريحان و روضه‌اى است، مزيّن به لاله نعمان و هر مجلسى از آن به زينت مملوّ از نكته‌هاى غريب تمام قدسى وطن و فكرهاى نازك جمله گل پيرهن. ..».


ارزش ديگر اين كتاب اين است كه اين گفتگوها، اختلاف نظر شيعه با معتزله را نشان مى‌دهد و برداشت غلط آدام متز - شرق‌شناس سوئيسى - را باطل مى‌كند، چرا كه او شيعه را وارث و ثمره معتزله مى‌داند! چنان كه مى‌نويسد: «از نظر عقايد و روش كلامى، شيعه وارث معتزله است و كم اعتنايى معتزليان به نقليّات از جمله مواردى بود كه با مقاصد شيعه مى‌ساخت. شيعه در قرن چهارم مكتب كلامى خاص نداشت و مثلا عضدالدوله كه از فرمانروايان متمايل به تشيّع بود، طبق مذهب معتزله عمل مى‌نمود، از فرمانروايان قرن چهارم تنها فاطميان شيعه بودند كه به تصريح «مقدسى» در بيشتر مبادى با معتزله توافق داشتند ...».
ارزش ديگر اين كتاب اين است كه اين گفتگوها، اختلاف نظر شيعه با معتزله را نشان مى‌دهد و برداشت غلط آدام متز - شرق‌شناس سوئيسى - را باطل مى‌كند، چرا كه او شيعه را وارث و ثمره معتزله مى‌داند! چنان كه مى‌نويسد: «از نظر عقايد و روش كلامى، شيعه وارث معتزله است و كم اعتنايى معتزليان به نقليّات از جمله مواردى بود كه با مقاصد شيعه مى‌ساخت. شيعه در قرن چهارم مكتب كلامى خاص نداشت و مثلا عضدالدوله كه از فرمانروايان متمايل به تشيّع بود، طبق مذهب معتزله عمل مى‌نمود، از فرمانروايان قرن چهارم تنها فاطميان شيعه بودند كه به تصريح «مقدسى» در بيشتر مبادى با معتزله توافق داشتند. ..».


نام كامل كتاب «الفصول المختاره من العيون و المحاسن» است و همان طور كه از ديباچه كتاب به دست مى‌آيد، اين كتاب برگزيده‌اى از مطالب دو كتاب [[شيخ مفيد]]؛ يعنى كتاب «المجالس المحفوظه فى فنون الكلام» و كتاب «العيون و المحاسن» مى‌باشد. البته از اين دو كتاب اطلاعى در دست نيست جز اينكه خود [[شيخ مفيد]] در كتاب «الافصاح فى الامامۀ» بحثى در باره آيه نزول سكينه (آيه 26، سوره فتح) مى‌كند و تفصيل آن را به كتاب «العيون و المحاسن» خود ارجاع مى‌دهد.
نام كامل كتاب «الفصول المختاره من العيون و المحاسن» است و همان طور كه از ديباچه كتاب به دست مى‌آيد، اين كتاب برگزيده‌اى از مطالب دو كتاب [[شيخ مفيد]]؛ يعنى كتاب «المجالس المحفوظه فى فنون الكلام» و كتاب «العيون و المحاسن» مى‌باشد. البته از اين دو كتاب اطلاعى در دست نيست جز اينكه خود [[شيخ مفيد]] در كتاب «الافصاح فى الامامۀ» بحثى در باره آيه نزول سكينه (آيه 26، سوره فتح) مى‌كند و تفصيل آن را به كتاب «العيون و المحاسن» خود ارجاع مى‌دهد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش