۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جامع التواريخ (تاريخ بنى‌اسرائيل): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' .' به '. '
جز (جایگزینی متن - ' ؛' به '؛') |
جز (جایگزینی متن - ' .' به '. ') |
||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
به‌گمان، نويسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفته‌هاى راويان و كتاب تحقيق ما للهند بيرونى و در نوشتن اين بخش؛ يعنى «تاريخ بنى‌اسرائيل» از تورات يارى گرفت و با استفاده از منابع نوشتارى و گفتارى، جامع التواريخ را سامان داد و از آشنايى‌اش با كتاب آسمانى تورات سود جسته است؛ زيرا وى در دودمانى يهودى پرورش يافته بود . وى تاريخ‌هاى گوناگون بنى‌اسرائيل را گرد آورد و با گروهى آگاه به 24 تورات موجود، به گفت‌وگو در اين‌باره پرداخت و افزون بر اينها، كتاب‌ها و تاريخ‌هاى پراكنده را در اين‌باره ديد، سپس به نوشتن اين بخش از كتابش دست زد. اگر چه نويسنده در تاريخ افرنج، تاريخ اُغوز و تاريخ بنى‌اسرائيل از هم‌كارى و هم‌كاران در نوشتن اين پاره از كتابش سخنى نمى‌گويد، اكنون بر پايه منظومه شمس‌الدين كاشانى، بر پژوهش‌گران و مورخان روشن است كه او در ديوان خود براى تدوين و تأليف جامع‌التواريخ، شصت تن را به ياورى و هم‌كارى گرد آورد. | به‌گمان، نويسنده در تدوين بخش «تاريخ مغول» كتابش، از كمك كسى به نام بولا چينگ ساك، در تدوين «تاريخ هند» از گفته‌هاى راويان و كتاب تحقيق ما للهند بيرونى و در نوشتن اين بخش؛ يعنى «تاريخ بنى‌اسرائيل» از تورات يارى گرفت و با استفاده از منابع نوشتارى و گفتارى، جامع التواريخ را سامان داد و از آشنايى‌اش با كتاب آسمانى تورات سود جسته است؛ زيرا وى در دودمانى يهودى پرورش يافته بود. وى تاريخ‌هاى گوناگون بنى‌اسرائيل را گرد آورد و با گروهى آگاه به 24 تورات موجود، به گفت‌وگو در اين‌باره پرداخت و افزون بر اينها، كتاب‌ها و تاريخ‌هاى پراكنده را در اين‌باره ديد، سپس به نوشتن اين بخش از كتابش دست زد. اگر چه نويسنده در تاريخ افرنج، تاريخ اُغوز و تاريخ بنى‌اسرائيل از هم‌كارى و هم‌كاران در نوشتن اين پاره از كتابش سخنى نمى‌گويد، اكنون بر پايه منظومه شمس‌الدين كاشانى، بر پژوهش‌گران و مورخان روشن است كه او در ديوان خود براى تدوين و تأليف جامع‌التواريخ، شصت تن را به ياورى و هم‌كارى گرد آورد. | ||
ترتيب بخش‌هاى پنج‌گانه جامع‌التواريخ (تاريخ هند، تاريخ چين، تاريخ افرنج / پاپان و قياصره، تاريخ بنى‌اسرائيل و تاريخ اُغوز) روشن نيست و نسخه‌هاى گوناگون اين كتاب، در اين‌باره يكسان نيستند. بارى، اطلاعات نسخه‌شناختى اين اثر و ويژگى‌هاى نسخه تاريخ بنى‌اسرائيل از جامع‌التواريخ بزرگ كه در مقدمه مصحح گنجانده شده‌اند، تا اندازه‌اى راه پژوهش را در اين زمينه هموار مى‌كند. هم‌چنين، مقدمه كارل يان بر اين كتاب، جايگاه تاريخ بنى‌اسرائيل را در سراسر كتاب رشيدى روشن مى‌سازد و آگاهى‌هاى شايسته‌اى درباره وابسته بودن يا نبودن وى به طبقه ممتاز روحانيان يهودى و شيوه تاريخ‌نگارى‌اش در اين بخش از جامع‌التواريخ عرضه مى‌كند و با يادآورى ديدگاه نويسنده درباره دوره‌بندى روى‌دادهاى تاريخى، به بازگويى چكيده‌اى از درون‌مايه كتاب وى مى‌پردازد. | ترتيب بخش‌هاى پنج‌گانه جامع‌التواريخ (تاريخ هند، تاريخ چين، تاريخ افرنج / پاپان و قياصره، تاريخ بنى‌اسرائيل و تاريخ اُغوز) روشن نيست و نسخه‌هاى گوناگون اين كتاب، در اين‌باره يكسان نيستند. بارى، اطلاعات نسخه‌شناختى اين اثر و ويژگى‌هاى نسخه تاريخ بنى‌اسرائيل از جامع‌التواريخ بزرگ كه در مقدمه مصحح گنجانده شده‌اند، تا اندازه‌اى راه پژوهش را در اين زمينه هموار مى‌كند. هم‌چنين، مقدمه كارل يان بر اين كتاب، جايگاه تاريخ بنى‌اسرائيل را در سراسر كتاب رشيدى روشن مى‌سازد و آگاهى‌هاى شايسته‌اى درباره وابسته بودن يا نبودن وى به طبقه ممتاز روحانيان يهودى و شيوه تاريخ‌نگارى‌اش در اين بخش از جامع‌التواريخ عرضه مى‌كند و با يادآورى ديدگاه نويسنده درباره دوره‌بندى روى‌دادهاى تاريخى، به بازگويى چكيده‌اى از درون‌مايه كتاب وى مى‌پردازد. | ||
متن معرَّب تاريخ بنى‌اسرائيل در پايان كتاب آمده و مصحح محترم، فهرست نسخه‌بدل‌ها و نمايه‌اى از واژگان نسخه فارسى آن عرضه كرده، فهرست‌هاى آيات و عبارت‌هاى تازى و نمايه جاى‌ها، كسان، كتاب‌ها و ... را پس از آن گنجانده و نام كسان يادشده در كتاب، با حروف انگليسى در پانوشت‌هاى كتاب ثبت شده است. دوازده تصوير از متن و نقاشى‌هاى تاريخ بنى‌اسرائيل جامع التواريخ نيز از ديد نسخه‌شناختى بسيار سودمندند. برخى از اين تصويرها، متن فارسى و شمارى از آنان متن معرّب تاريخ بنى‌اسرائيل را دربردارند. نقش‌هاى كشتى نوح(ع)، موسى(ع) در كوه طور، يوسف و برادرانش، گور موسى(ع) و طالوت نيز خوانندگان را با اين كتاب سترگ بيش‌تر آشنا مى‌كند. | متن معرَّب تاريخ بنى‌اسرائيل در پايان كتاب آمده و مصحح محترم، فهرست نسخه‌بدل‌ها و نمايه‌اى از واژگان نسخه فارسى آن عرضه كرده، فهرست‌هاى آيات و عبارت‌هاى تازى و نمايه جاى‌ها، كسان، كتاب‌ها و. .. را پس از آن گنجانده و نام كسان يادشده در كتاب، با حروف انگليسى در پانوشت‌هاى كتاب ثبت شده است. دوازده تصوير از متن و نقاشى‌هاى تاريخ بنى‌اسرائيل جامع التواريخ نيز از ديد نسخه‌شناختى بسيار سودمندند. برخى از اين تصويرها، متن فارسى و شمارى از آنان متن معرّب تاريخ بنى‌اسرائيل را دربردارند. نقش‌هاى كشتى نوح(ع)، موسى(ع) در كوه طور، يوسف و برادرانش، گور موسى(ع) و طالوت نيز خوانندگان را با اين كتاب سترگ بيش‌تر آشنا مى‌كند. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||