شرح ابن عقيل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد'
جز (جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله')
جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد')
خط ۱۴: خط ۱۴:
[[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله]] (نويسنده)
[[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله]] (نويسنده)


[[ابن عقیل، عبدالله بن عبد الرحمن]] (شارح)
[[ابن عقیل، عبدالله بن عبدالرحمن]] (شارح)
|-
|-
|زبان  
|زبان  
خط ۵۸: خط ۵۸:
كتاب، به‌گونه‌اى ساده و رسا نگارش يافته و به عقيده اغلب نحويان، بهترين شرح بر الفيه ابن مالك به شمار مى‌رود <ref>طبيبيان، سيد حميد، ص 7</ref>.
كتاب، به‌گونه‌اى ساده و رسا نگارش يافته و به عقيده اغلب نحويان، بهترين شرح بر الفيه ابن مالك به شمار مى‌رود <ref>طبيبيان، سيد حميد، ص 7</ref>.


شيخ محمد محى الدين عبد الحميد نيز شرح ديگرى بر ابيات الفيه و بر همين شرح ابن عقيل در هامش كتاب افزون ساخته كه در آن به تركيب ابيات الفيه و همچنين به توضيح و تفسير نكاتى پرداخته است كه ابن عقيل، به وجه ايجاز و اختصار، بدان‌ها اشاره كرده و يا از ايراد آن‌ها، صرف‌نظر كرده است. شيخ محمد محى الدين، شرح خود را «منحة الجليل بتحقيق شرح ابن عقيل» نام نهاده است كه در واقع، منقح‌ترين چاپ و گزيده‌ترين شرح موجود مى‌باشد، زيرا شواهد شعرى و نصوصى كه شيخ عبد الحميد بر شواهد ابن عقيل افزوده و از سوى ديگر، شواهد ابن عقيل را به وجهى محققانه، پژوهش و بررسى نموده است، مزيت اين شرح را بر شروح ديگر، چندين برابر گردانيده است <ref>همان</ref>.
شيخ محمد محى الدين عبدالحميد نيز شرح ديگرى بر ابيات الفيه و بر همين شرح ابن عقيل در هامش كتاب افزون ساخته كه در آن به تركيب ابيات الفيه و همچنين به توضيح و تفسير نكاتى پرداخته است كه ابن عقيل، به وجه ايجاز و اختصار، بدان‌ها اشاره كرده و يا از ايراد آن‌ها، صرف‌نظر كرده است. شيخ محمد محى الدين، شرح خود را «منحة الجليل بتحقيق شرح ابن عقيل» نام نهاده است كه در واقع، منقح‌ترين چاپ و گزيده‌ترين شرح موجود مى‌باشد، زيرا شواهد شعرى و نصوصى كه شيخ عبدالحميد بر شواهد ابن عقيل افزوده و از سوى ديگر، شواهد ابن عقيل را به وجهى محققانه، پژوهش و بررسى نموده است، مزيت اين شرح را بر شروح ديگر، چندين برابر گردانيده است <ref>همان</ref>.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
خط ۷۷: خط ۷۷:
3. جامعيت كتاب؛ آن‌چنان‌كه مسائل عمده و اساسى يك دوره قواعد عربى را در خود دارد.
3. جامعيت كتاب؛ آن‌چنان‌كه مسائل عمده و اساسى يك دوره قواعد عربى را در خود دارد.


4. ايجاد روحيه پژوهشگرى در دانشجويان كه لازمه كتاب دانشگاهى است و سبك استدلالى ابن عقيل و محى الدين عبد الحميد در نقد و بررسى ديدگاه‌هاى علماى نحو، جهت تحقق هدف تخصص‌پرورى، مثمر ثمر است.
4. ايجاد روحيه پژوهشگرى در دانشجويان كه لازمه كتاب دانشگاهى است و سبك استدلالى ابن عقيل و محى الدين عبدالحميد در نقد و بررسى ديدگاه‌هاى علماى نحو، جهت تحقق هدف تخصص‌پرورى، مثمر ثمر است.


5. وجود تمرين‌هاى عملى؛ يعنى تجزيه و تركيب بيش از 1358 بيت در كنار مسائل تئورى براى دستيابى به هدف‌هاى مورد نظر، كه امرى ضرورى است.
5. وجود تمرين‌هاى عملى؛ يعنى تجزيه و تركيب بيش از 1358 بيت در كنار مسائل تئورى براى دستيابى به هدف‌هاى مورد نظر، كه امرى ضرورى است.
خط ۹۳: خط ۹۳:
1. نقص عنوان‌هاى فرعى:
1. نقص عنوان‌هاى فرعى:


كتاب، فاقد عنوان‌هاى فرعى است (چه در متن، چه در حاشيه عبد الحميد)؛ حال‌آنكه وجود اين عنوان‌ها براى آسان كردن عرضه موضوعات و جلوگيرى از تداخل و تراكم مطالب، ضرورى است. از جمله اين موارد نقص، مى‌توان به نمونه‌هاى زير اشاره كرد:
كتاب، فاقد عنوان‌هاى فرعى است (چه در متن، چه در حاشيه عبدالحميد)؛ حال‌آنكه وجود اين عنوان‌ها براى آسان كردن عرضه موضوعات و جلوگيرى از تداخل و تراكم مطالب، ضرورى است. از جمله اين موارد نقص، مى‌توان به نمونه‌هاى زير اشاره كرد:


در متن:
در متن:
خط ۱۳۹: خط ۱۳۹:
- اِسم الاشارة 130/1، «ما» و «مَنْ» الموصولتان 147/1 و...
- اِسم الاشارة 130/1، «ما» و «مَنْ» الموصولتان 147/1 و...


2. عدم ذكر مرجع آيات قرآن كريم: حدود 280 آيه قرآنى در متن شرح ابن عقيل و 130 آيه در حاشيه عبد الحميد بدون ذكر نام سوره و شماره آيه نقل شده است.
2. عدم ذكر مرجع آيات قرآن كريم: حدود 280 آيه قرآنى در متن شرح ابن عقيل و 130 آيه در حاشيه عبدالحميد بدون ذكر نام سوره و شماره آيه نقل شده است.


ب)- ضعف ارزشى و اخلاقى كتاب:
ب)- ضعف ارزشى و اخلاقى كتاب:
خط ۱۴۹: خط ۱۴۹:
- «نحن مَعَاشِر الأنبياء لا نورث...».
- «نحن مَعَاشِر الأنبياء لا نورث...».


2. ذكر اشعارى در مدح خاندان ستمگر بنى اميّه، از جمله: در مدح يزيد بن عبد الملك بن مروان و مروان بن الحكم.
2. ذكر اشعارى در مدح خاندان ستمگر بنى اميّه، از جمله: در مدح يزيد بن عبدالملك بن مروان و مروان بن الحكم.


3. ذكر اشعار تحريك‌آميز و منافى عفت عمومى.
3. ذكر اشعار تحريك‌آميز و منافى عفت عمومى.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش