۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'كاظم مديرشانهچى' به 'كاظم مديرشانهچى ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''علم الحديث''' اثر | '''علم الحديث''' اثر كاظم مديرشانهچى، كتابى است پيرامون علم حديث، تشخيص احاديث مجعول و اصطلاحات رايج در حديثشناسى، كه به زبان فارسى نگارش شده است. نويسنده، اولين مقدمه را در سال 1344ش بر كتاب نوشته است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
از جمله مهمترين موجبات و اسباب جعل حديث كه نويسنده به توضيح آن پرداخته است، عبارتند از: | از جمله مهمترين موجبات و اسباب جعل حديث كه نويسنده به توضيح آن پرداخته است، عبارتند از: | ||
#موضوع خلافت و جانشينى پيامبر(ص) كه جمعى آن را به نص پيامبر و گروهى به حسب شورا مىدانستند. | |||
#روى كار آمدن معاويه، به دستآويز خونخواهى از كشندگان خليفه سوم؛ وى براى استحكام فرمانروايى خود، اقدام به دو امر نمود: | |||
#:الف- تبليغات و جعل حديث در فضايل بنىاميه و مظلوميت عثمان و قلمداد نمودن على(ع) از مسببين قتل وى. | |||
#:ب- سركوبى و نابودى مخالفين بنىاميه و اخفا و اضمحلال فضايل بنىهاشم و خاصه على(ع) و تبديل فضايل آن جناب به بديها. | |||
الف- تبليغات و جعل حديث در فضايل بنىاميه و مظلوميت عثمان و قلمداد نمودن على(ع) از مسببين قتل وى. | #موضوع خوارج و تشكيل اصول اعتقادى به خلاف مبانى عامه كه براى تشييد مبانى اعتقادى خويش، دست به جعل حديث زده و احياناً كسانى نيز عليه آنان حديث جعل مىكردند؛ چنانكه مهلب بن ابى صفره، براى تضعيف ساختن خوارج، به جعل حديث عليه آنان دست زد. | ||
#تشعبات مذهبى و آرا و معتقدات فرق منشعبه از قبيل زيديه، معتزله، حنابله، ظاهريه و همچنين پيدايش مذاهب مختلف فقهى. | |||
ب- سركوبى و نابودى مخالفين بنىاميه و اخفا و اضمحلال فضايل بنىهاشم و خاصه على(ع) و تبديل فضايل آن جناب به بديها. | #ظهور بنىعباس و اشغال دستگاه خلافت اسلامى توسط آنان كه همانند امويان و به پيروى آنان، براى تشييد اركان دولت خود، دست به تبليغات دو پهلو (عليه خلفاى اموى و معارضبن خود از يك طرف و جعل فضايل براى بنىعباس از سوى ديگر) زدند. | ||
#تماس نزديك و مستقيم عدهاى از زنادقه با اسلام و تلبس به زى و لباس مسلمين و در نتيجه جعل و دسّ احاديث براى بىپايه نشان دادن مبانى و احكام اسلام. | |||
#داخل كردن اسرائيليات در ميان احاديث كه عدهاى از حس تمايل مردم به افسانهها و سرگذشت ايام گذشته، سوء استفاده نموده و قصصى كه در ميان قوم يهود شهرت داشت، با پر و بال بيشترى در مجامع نقل كردند. | |||
#افتخارات قبايل و بلاد اسلامى بر يكديگر كه دامنه آنها به جهل احاديث درباره نيكى و بدى شهرها و مردمان كشيده شد. | |||
#جعل احاديث از ناحيه متشرعين براى تحريص و ترغيب مردم به اعمال دينى و پيروى از كتاب و سنت. | |||
#احترام فوقالعادهاى كه عموم، نسبت به ناقلين و محدثين مرعى مىداشتند كه همين جهت، خود باعث اكثار بعضى صحابه و تابعين در نقل حديث شد <ref>متن كتاب، ص117- 123</ref>. | |||
نويسنده آنگاه وسايل تشخيص احاديث صحيح را از مجعول ياد نموده و چون مبلغ ناچار از ترجمه حديث است، سخنى چند نيز در كيفيت ترجمه و آنچه در آن بايسته است، بازگفته است و سپس به اجمال، از رشتههاى مختلف علم الحديث سخن رانده است <ref>مقدمه، ص13</ref>. | نويسنده آنگاه وسايل تشخيص احاديث صحيح را از مجعول ياد نموده و چون مبلغ ناچار از ترجمه حديث است، سخنى چند نيز در كيفيت ترجمه و آنچه در آن بايسته است، بازگفته است و سپس به اجمال، از رشتههاى مختلف علم الحديث سخن رانده است <ref>مقدمه، ص13</ref>. | ||
خط ۹۳: | خط ۸۲: | ||
وى معتقد است كه جعل روايات، گروهى را به نقادى حديث و وضع قواعدى براى تشخيص حديث صحيح از سقيم واداشت. اين قواعد كه «مصطلح الحديث» نام گرفت، به ضميمه علم «معرفة الرجال»، مفتاح نقد روايات و دانستن آن، اولين شرط تميز احاديث صادره از مجعولات، محسوب مىشود. البته دو ركن ديگر در اين فن جزو قواعد اساسى علم الحديث مىباشد: | وى معتقد است كه جعل روايات، گروهى را به نقادى حديث و وضع قواعدى براى تشخيص حديث صحيح از سقيم واداشت. اين قواعد كه «مصطلح الحديث» نام گرفت، به ضميمه علم «معرفة الرجال»، مفتاح نقد روايات و دانستن آن، اولين شرط تميز احاديث صادره از مجعولات، محسوب مىشود. البته دو ركن ديگر در اين فن جزو قواعد اساسى علم الحديث مىباشد: | ||
#آشنايى نسبتاً كامل به لغت و قواعد زبان عربى كه لسان صدور اخبار است. | |||
#دانستن تاريخ اسلام، سيره پيامبر(ص) و ائمه(ع)، تاريخ مذاهب و فرق اسلامى و اجمالى از آرا و متعقدات ملل و نحل <ref>همان، ص130</ref>. | |||
نويسنده بر اين باور است كه اطلاع بر اين فنون، فقط جنبه اعدادى داشته و اصل الاصول آن، ذوق سليم و تخليه ذهن از تعصبات است و اين فنون، پيمودن اين مرحله را تسهيل مىكند <ref>همان، ص131</ref>. | نويسنده بر اين باور است كه اطلاع بر اين فنون، فقط جنبه اعدادى داشته و اصل الاصول آن، ذوق سليم و تخليه ذهن از تعصبات است و اين فنون، پيمودن اين مرحله را تسهيل مىكند <ref>همان، ص131</ref>. |
ویرایش