۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
سیره علمی و عملی امام رضا علیهالسلام: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیهالسلام') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''سیره علمی و عملی امام رضا(ع)'''، مجموعه سخنرانیهای [[عباسعلی زارعی سبزواری]] (متولد 1348ش)، پیرامون سیره امام هشتم علی بن موسی الرضا(ع) است که پس از گردآوری و تنظیم در قالب کتاب منتشر شده و در اختیار مشتاقان آن حضرت قرار گرفته است. | '''سیره علمی و عملی امام رضا(ع)'''، مجموعه سخنرانیهای [[زارعی سبزواری، عباسعلی|عباسعلی زارعی سبزواری]] (متولد 1348ش)، پیرامون سیره [[امام رضا علیهالسلام|امام هشتم علی بن موسی الرضا(ع)]] است که پس از گردآوری و تنظیم در قالب کتاب منتشر شده و در اختیار مشتاقان آن حضرت قرار گرفته است. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
کتاب، مشتمل بر پیشگفتار و نه بخش است که هر بخش یکی از ابعاد سیره علمی و عملی امام رضا(ع) را مورد بررسی قرار داده است. | کتاب، مشتمل بر پیشگفتار و نه بخش است که هر بخش یکی از ابعاد سیره علمی و عملی [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]] را مورد بررسی قرار داده است. | ||
==سبک نگارش== | ==سبک نگارش== | ||
# استناد به روایات: نویسنده در تبیین مطالب، بهطور گسترده به نقل احادیث و روایات از کتب معتبر حدیثی و تاریخی میپردازد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص14، 15 و 28</ref>. | # استناد به روایات: نویسنده در تبیین مطالب، بهطور گسترده به نقل احادیث و روایات از کتب معتبر حدیثی و تاریخی میپردازد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص14، 15 و 28</ref>. | ||
# تقسیمبندی موضوعی سیره: زندگی امام رضا(ع)، بهتفکیک ابعاد مختلف (عبادی، اخلاقی، علمی، سیاسی و...) بررسی شده تا مطالعه و الگوپذیری از هر بعد تخصصی ممکن شود. | # تقسیمبندی موضوعی سیره: زندگی [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]]، بهتفکیک ابعاد مختلف (عبادی، اخلاقی، علمی، سیاسی و...) بررسی شده تا مطالعه و الگوپذیری از هر بعد تخصصی ممکن شود. | ||
# تحلیل مناظرات علمی: بخش مهمی از کتاب به شرح و بررسی مناظرات امام(ع) با فرقهها و ادیان گوناگون اختصاص داده شده تا روش دفاع منطقی از عقاید اسلامی تبیین گردد<ref>ر.ک: همان، ص106-109</ref>. | # تحلیل مناظرات علمی: بخش مهمی از کتاب به شرح و بررسی مناظرات امام(ع) با فرقهها و ادیان گوناگون اختصاص داده شده تا روش دفاع منطقی از عقاید اسلامی تبیین گردد<ref>ر.ک: همان، ص106-109</ref>. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
سیرهشناسی نیز به معنای سبک، الگو و نوع رفتار و کردار است و در واقع، شناخت روشهایی است که شخص صاحب دعوت در رفتار و کردار خویش اعمال میکند<ref>ر.ک: ص۱۴</ref>. هدف از سیرهشناسی اهلبیت(ع) نیز آشنایی با معارف الهی از طریق کردار معصوم و جلوگیری از تحریف آموزههای قرآنی و سنت نبوی توسط منحرفین است<ref>ر.ک: همان، ص۱۵</ref>. | سیرهشناسی نیز به معنای سبک، الگو و نوع رفتار و کردار است و در واقع، شناخت روشهایی است که شخص صاحب دعوت در رفتار و کردار خویش اعمال میکند<ref>ر.ک: ص۱۴</ref>. هدف از سیرهشناسی اهلبیت(ع) نیز آشنایی با معارف الهی از طریق کردار معصوم و جلوگیری از تحریف آموزههای قرآنی و سنت نبوی توسط منحرفین است<ref>ر.ک: همان، ص۱۵</ref>. | ||
سیره عبادی امام رضا(ع) بر این پایه استوار است که عبادت بهترین و مؤثرترین وسیله برای قرب الی الله محسوب میشود. ایشان به شبزندهداری اهتمام ویژه داشتند و اغلب شبها مشغول نمازهای طولانی، ذکر و استغفار بودند<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>. سجدههای طولانی امام(ع) یکی دیگر از مظاهر مهم بندگی ایشان بود که گاهی از نماز عصر تا مغرب بهطول میانجامید و بهترین حالت برای اظهار عبودیت محسوب میشد<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>. همچنین ایشان به روزهداری در طول سال (بهویژه روز اول، وسط و آخر هر ماه) و اهتمام به دعا و صلوات در عبادات خویش توجه ویژه داشتند<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>. | سیره عبادی [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]] بر این پایه استوار است که عبادت بهترین و مؤثرترین وسیله برای قرب الی الله محسوب میشود. ایشان به شبزندهداری اهتمام ویژه داشتند و اغلب شبها مشغول نمازهای طولانی، ذکر و استغفار بودند<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>. سجدههای طولانی امام(ع) یکی دیگر از مظاهر مهم بندگی ایشان بود که گاهی از نماز عصر تا مغرب بهطول میانجامید و بهترین حالت برای اظهار عبودیت محسوب میشد<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>. همچنین ایشان به روزهداری در طول سال (بهویژه روز اول، وسط و آخر هر ماه) و اهتمام به دعا و صلوات در عبادات خویش توجه ویژه داشتند<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>. | ||
سیره اجتماعی امام رضا(ع)، یکی از ابعاد مهم زندگی ایشان است که بر توجه به وضعیت گرفتاری و جبران نیازمندی مردم متمرکز بود. امام(ع) در این سیره، رسیدگی به مشکلات مردم و کمک به آنان را توصیه میکرد و این امر را یک قانون اساسی در سیره امامان معصوم(ع) برای پیروان اهلبیت(ع) میدانست<ref>ر.ک: همان، ص55-57</ref>. | سیره اجتماعی [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]]، یکی از ابعاد مهم زندگی ایشان است که بر توجه به وضعیت گرفتاری و جبران نیازمندی مردم متمرکز بود. امام(ع) در این سیره، رسیدگی به مشکلات مردم و کمک به آنان را توصیه میکرد و این امر را یک قانون اساسی در سیره امامان معصوم(ع) برای پیروان اهلبیت(ع) میدانست<ref>ر.ک: همان، ص55-57</ref>. | ||
در رابطه با فرهنگ نماز به سخن گهربار آن حضرت «الصلاة قربان كل تقي» که ایشان نماز را برترین وسیله برای قرب الی الله میدانستند، اشاره شده است. حضرت بر اهمیت اقامه نماز در اول وقت تأکید فراوان داشتند و هرگز آن را بدون علت به تأخیر نمیانداختند<ref>ر.ک: همان، ص71-72</ref>. فلسفه تشریع نماز از دیدگاه ایشان، اقرار به توحید و نفی شرک و ایستادن با نهایت خضوع و خشوع در پیشگاه خداوند است<ref>ر.ک: همان، ص75</ref>. همچنین امام(ع) بر اهمیت نماز جماعت و عظمت آن تأکید داشتند؛ نحوه بهجا آوردن نماز عید توسط ایشان، یک حرکت سیاسی بزرگ بود که شوکت حکومتهای غیر مشروع را متزلزل میساخت<ref>ر.ک: همان، ص76-77</ref>. | در رابطه با فرهنگ نماز به سخن گهربار آن حضرت «الصلاة قربان كل تقي» که ایشان نماز را برترین وسیله برای قرب الی الله میدانستند، اشاره شده است. حضرت بر اهمیت اقامه نماز در اول وقت تأکید فراوان داشتند و هرگز آن را بدون علت به تأخیر نمیانداختند<ref>ر.ک: همان، ص71-72</ref>. فلسفه تشریع نماز از دیدگاه ایشان، اقرار به توحید و نفی شرک و ایستادن با نهایت خضوع و خشوع در پیشگاه خداوند است<ref>ر.ک: همان، ص75</ref>. همچنین امام(ع) بر اهمیت نماز جماعت و عظمت آن تأکید داشتند؛ نحوه بهجا آوردن نماز عید توسط ایشان، یک حرکت سیاسی بزرگ بود که شوکت حکومتهای غیر مشروع را متزلزل میساخت<ref>ر.ک: همان، ص76-77</ref>. | ||
سیره قرآنی امام رضا(ع) بر این اصل استوار بود که قرآن، یگانه هدایتگر و تنها راهنما برای تمام انسانهاست<ref>ر.ک: همان، ص71-72</ref>. ایشان بر تلاوت صحیح و زیبای قرآن تأکید داشتند؛ زیرا صدای خوش، زیبایی کلام الهی را میافزاید<ref>ر.ک: همان، ص82</ref>. نکته محوری دیگر، لزوم توجه به معنای قرآن در هنگام قرائت بود؛ بهطوریکه امام(ع) متناسب با مضامین آیات بهشت و جهنم واکنش نشان میدادند<ref>ر.ک: همان، ص83</ref>. در مباحثات اعتقادی، سیره ایشان بر پاسخگویی به زبان قرآن تکیه داشت تا با استناد به آیات کریمه به شبهات مخالفین پاسخ دهد<ref>ر.ک: همان، ص84-85</ref> و همچنین بر لزوم ارجاع متشابهات قرآن به آیات محکم برای جلوگیری از انحرافات تأکید میکردند<ref>ر.ک: همان، ص86</ref>. | سیره قرآنی [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]] بر این اصل استوار بود که قرآن، یگانه هدایتگر و تنها راهنما برای تمام انسانهاست<ref>ر.ک: همان، ص71-72</ref>. ایشان بر تلاوت صحیح و زیبای قرآن تأکید داشتند؛ زیرا صدای خوش، زیبایی کلام الهی را میافزاید<ref>ر.ک: همان، ص82</ref>. نکته محوری دیگر، لزوم توجه به معنای قرآن در هنگام قرائت بود؛ بهطوریکه امام(ع) متناسب با مضامین آیات بهشت و جهنم واکنش نشان میدادند<ref>ر.ک: همان، ص83</ref>. در مباحثات اعتقادی، سیره ایشان بر پاسخگویی به زبان قرآن تکیه داشت تا با استناد به آیات کریمه به شبهات مخالفین پاسخ دهد<ref>ر.ک: همان، ص84-85</ref> و همچنین بر لزوم ارجاع متشابهات قرآن به آیات محکم برای جلوگیری از انحرافات تأکید میکردند<ref>ر.ک: همان، ص86</ref>. | ||
سیره علمی امام رضا(ع)، یکی از مهمترین و ماندگارترین جنبههای زندگی ایشان است و فعالیتهای علمی حضرت بر سه محور اصلی استوار بود: | سیره علمی [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]]، یکی از مهمترین و ماندگارترین جنبههای زندگی ایشان است و فعالیتهای علمی حضرت بر سه محور اصلی استوار بود: | ||
# تشکیل مدرسه علمیه در مدینه: با هدف تربیت شاگردان و مبارزه با انحرافات فکری و اعتقادی (مانند غلات)، که در آن شاگردان میآموختند در برابر مخالفان با براهین عقلی و منطقی پاسخ دهند <ref>ر.ک: همان، ص96-99</ref>. | # تشکیل مدرسه علمیه در مدینه: با هدف تربیت شاگردان و مبارزه با انحرافات فکری و اعتقادی (مانند غلات)، که در آن شاگردان میآموختند در برابر مخالفان با براهین عقلی و منطقی پاسخ دهند <ref>ر.ک: همان، ص96-99</ref>. | ||
# تألیف کتب علمی: از جمله این آثار میتوان به فقه الرضا(ع)، رسالة الذهبیه (شامل دستورات پزشکی) و صحيفة الرضا(ع) اشاره کرد<ref>ر.ک: همان، ص102-105</ref>. | # تألیف کتب علمی: از جمله این آثار میتوان به فقه الرضا(ع)، رسالة الذهبیه (شامل دستورات پزشکی) و صحيفة الرضا(ع) اشاره کرد<ref>ر.ک: همان، ص102-105</ref>. | ||
# شرکت در مجالس مناظره: امام(ع) در این مجالس، با هدف تضعیف عقاید بیگانگان و دفاع از دین حضور مییافت<ref>ر.ک: همان، ص106-107</ref>. در مناظره با جاثلیق مسیحی، با استناد به انجیل، نبوت پیامبر اسلام(ص) را اثبات کردند<ref>ر.ک: همان، ص110</ref>. | # شرکت در مجالس مناظره: امام(ع) در این مجالس، با هدف تضعیف عقاید بیگانگان و دفاع از دین حضور مییافت<ref>ر.ک: همان، ص106-107</ref>. در مناظره با جاثلیق مسیحی، با استناد به انجیل، نبوت پیامبر اسلام(ص) را اثبات کردند<ref>ر.ک: همان، ص110</ref>. | ||
سیره سیاسی امام رضا(ع) به دو بخش قبل و پس از ولایتعهدی تقسیم میشود<ref>ر.ک: همان، ص۱۲۱</ref>. در دوره قبل، ایشان موضع مبارزه پنهان و عدم سازش با حاکم ظالم عباسی (هارونالرشید) را حفظ کردند<ref>ر.ک: همان، ص122</ref>. پس از مأمون، امام(ع) پیشنهاد خلافت را رد کردند، اما ولایتعهدی را بهصورت مشروط و اکراهی پذیرفتند، تا ماهیت غیر شرعی حکومت برملا شود<ref>ر.ک: همان، ص127-128</ref>. از اقدامات سیاسی مهم ایشان، طرح مسئله امامت و ولایت در نیشابور و عدم شرکت در عزل و نصبها بود که نشاندهنده عدم رضایت ایشان از حکومت بود<ref>ر.ک: همان، ص129-130</ref>. در مجموع، امام رضا(ع) با شرکت در مناظرات علمی، پایههای اعتقادی را محکم کرد و نقشههای سیاسی مأمون را خنثی ساخت <ref>ر.ک: همان، ص132</ref>. | سیره سیاسی امام رضا(ع) به دو بخش قبل و پس از ولایتعهدی تقسیم میشود<ref>ر.ک: همان، ص۱۲۱</ref>. در دوره قبل، ایشان موضع مبارزه پنهان و عدم سازش با حاکم ظالم عباسی (هارونالرشید) را حفظ کردند<ref>ر.ک: همان، ص122</ref>. پس از مأمون، امام(ع) پیشنهاد خلافت را رد کردند، اما ولایتعهدی را بهصورت مشروط و اکراهی پذیرفتند، تا ماهیت غیر شرعی حکومت برملا شود<ref>ر.ک: همان، ص127-128</ref>. از اقدامات سیاسی مهم ایشان، طرح مسئله امامت و ولایت در نیشابور و عدم شرکت در عزل و نصبها بود که نشاندهنده عدم رضایت ایشان از حکومت بود<ref>ر.ک: همان، ص129-130</ref>. در مجموع، [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]] با شرکت در مناظرات علمی، پایههای اعتقادی را محکم کرد و نقشههای سیاسی مأمون را خنثی ساخت <ref>ر.ک: همان، ص132</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||