۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
البديع في البديع: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR51137J1.jpg | عنوان = البديع في البديع | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابن معتز، عبد الله بن محمد (نويسنده) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر = ACKERMANN & GLASER ** دار الجيل | مکان نشر = [بی...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''البديع في البديع'''، تألیف شاعر، اديب، راوى و نقاد شعر و ادب عرب در عصر دوم عباسى، [[ابن معتز، | '''البديع في البديع'''، تألیف شاعر، اديب، راوى و نقاد شعر و ادب عرب در عصر دوم عباسى، [[ابن معتز، عبدالله بن محمد|ابوالعباس عبدالله بن محمد بن معتز]] (247- 296ق)، پژوهشی تأثیرگذار است که دانش ادبی بدیع را میشناساند و انواع آن را با مثالهای فراوان (قرآنی، روایی و شعری) توضیح میدهد. | ||
==درباره نسخه== | ==درباره نسخه== | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
* تفاوت مهمّ این نسخه در مقدمه علمی و تحلیلی آن است که در اینجا درباره آن توضیح میدهیم: | * تفاوت مهمّ این نسخه در مقدمه علمی و تحلیلی آن است که در اینجا درباره آن توضیح میدهیم: | ||
==مقاله تحلیلی: سه فصل در شناخت کتاب «البدیع»== | ==مقاله تحلیلی: سه فصل در شناخت کتاب «البدیع»== | ||
* این نسخه از کتاب البدیع نوشته [[ابن معتز، | * این نسخه از کتاب البدیع نوشته [[ابن معتز، عبدالله بن محمد|ابوالعباس عبدالله بن محمد بن معتز]]، به عنوان نخستین تألیف مدون در فن بدیع، دارای مقدمهای تحلیلی است که پژوهشگر یا ناشر در سه فصل به بررسی سیر تحول بلاغت و جایگاه ابن المعتز در این حوزه میپردازد. این سه فصل زمینهای جامع برای درک اهمیت و روششناسی این اثر فراهم میآورند: | ||
# الفصل الأول: البيان قبل ابن المعتز (بلاغت پیش از ابن المعتز): این فصل به سابقه مطالعات بلاغی در ادبیات عرب میپردازد. در زندگی نخستین اعراب، ذوق و طبع فطری حاکم بود و ایشان را از تحلیل اصول نقد و بیان بینیاز میساخت. اما در پرتو حیات اسلامی و آمیختگی فرهنگها، نیاز به تدوین اصول نمودار گشت. نویسنده تأکید میکند که فرهنگ بیانی در این دوران توسط سه طبقه اصلی رشد یافت: | # الفصل الأول: البيان قبل ابن المعتز (بلاغت پیش از ابن المعتز): این فصل به سابقه مطالعات بلاغی در ادبیات عرب میپردازد. در زندگی نخستین اعراب، ذوق و طبع فطری حاکم بود و ایشان را از تحلیل اصول نقد و بیان بینیاز میساخت. اما در پرتو حیات اسلامی و آمیختگی فرهنگها، نیاز به تدوین اصول نمودار گشت. نویسنده تأکید میکند که فرهنگ بیانی در این دوران توسط سه طبقه اصلی رشد یافت: | ||
## راویان و علمای ادب | ## راویان و علمای ادب | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
## متفکران متأثر از فرهنگهای بیگانه. هدف این فصل آن است که نشان دهد عناصر بلاغی مانند استعاره و تشبیه، ریشهای عمیق در ادبیات عرب داشتهاند و نوآوری محض متأخرین (محدثین) نیستند. <ref> مقدمه کتاب، ص1- 7. </ref> | ## متفکران متأثر از فرهنگهای بیگانه. هدف این فصل آن است که نشان دهد عناصر بلاغی مانند استعاره و تشبیه، ریشهای عمیق در ادبیات عرب داشتهاند و نوآوری محض متأخرین (محدثین) نیستند. <ref> مقدمه کتاب، ص1- 7. </ref> | ||
# الفصل الثاني: ابن المعتز و جهوده في دراسات البيان (ابن المعتز و تلاشهایش در مطالعات بلاغت): این فصل به منزلت ابن المعتز در بیان عربی میپردازد: | # الفصل الثاني: ابن المعتز و جهوده في دراسات البيان (ابن المعتز و تلاشهایش در مطالعات بلاغت): این فصل به منزلت ابن المعتز در بیان عربی میپردازد: | ||
## با وجود نام کتاب (البدیع)، این اثر تنها به معنای ضیق بدیع محدود نمیشود؛ زیرا ابن المعتز در آن به تشبیه و استعاره و همچنین کنایه (به معنای لغوی) نیز پرداخته است که از اصول بیان عربی هستند. ## انگیزه اصلی تألیف کتاب، دفاع از محدثین و اثبات این بود که شاعرانی مانند بشار، مسلم و ابونواس، در ابواب بدیع بر قدما پیشی نگرفتهاند. ابن المعتز با این کار در برابر متعصبانی ایستاد که مذاهب نوپردازان را انکار میکردند. روش او این بود که ثابت کند انواع بدیعی در میان شعرای قدیم و اسلامی نیز شناخته شده بودند. | ## با وجود نام کتاب (البدیع)، این اثر تنها به معنای ضیق بدیع محدود نمیشود؛ زیرا ابن المعتز در آن به تشبیه و استعاره و همچنین کنایه (به معنای لغوی) نیز پرداخته است که از اصول بیان عربی هستند. | ||
## انگیزه اصلی تألیف کتاب، دفاع از محدثین و اثبات این بود که شاعرانی مانند بشار، مسلم و ابونواس، در ابواب بدیع بر قدما پیشی نگرفتهاند. ابن المعتز با این کار در برابر متعصبانی ایستاد که مذاهب نوپردازان را انکار میکردند. روش او این بود که ثابت کند انواع بدیعی در میان شعرای قدیم و اسلامی نیز شناخته شده بودند. | |||
## ابن المعتز پنج فن اصلی بدیع را ذکر میکند (استعاره، تجنیس، مطابقه، رد العجز علی الصدر، و مذهب کلامی) | ## ابن المعتز پنج فن اصلی بدیع را ذکر میکند (استعاره، تجنیس، مطابقه، رد العجز علی الصدر، و مذهب کلامی) | ||
## و افزون بر آن، سیزده "محاسن کلام و شعر" دیگر را برمیشمرد (مانند التفات، اعتراض، حسن خروج و حسن تشبیه). | ## و افزون بر آن، سیزده "محاسن کلام و شعر" دیگر را برمیشمرد (مانند التفات، اعتراض، حسن خروج و حسن تشبیه). | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
## موضوع کتاب، ذکر انواع بدیع و شواهد آنها در ادب عربی (شعر و نثر) است، با استشهاد از قرآن، حدیث، کلام صحابه و شعر جاهلی، اسلامی، و محدثین. | ## موضوع کتاب، ذکر انواع بدیع و شواهد آنها در ادب عربی (شعر و نثر) است، با استشهاد از قرآن، حدیث، کلام صحابه و شعر جاهلی، اسلامی، و محدثین. | ||
## اهمیت این اثر در این است که نخستین اثر تألیفی در فن بدیع محسوب میشود. | ## اهمیت این اثر در این است که نخستین اثر تألیفی در فن بدیع محسوب میشود. | ||
## این کتاب تأثیر عمیقی بر علمای بلاغی پس از خود، مانند ابوهلال عسکری (که الصناعتین او تقریباً تصویری مطابق از البدیع است)، و ابن رشیق و قاضی ابوبکر باقلانی گذاشت. | ## این کتاب تأثیر عمیقی بر علمای بلاغی پس از خود، مانند [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسکری]] (که الصناعتین او تقریباً تصویری مطابق از البدیع است)، و [[ابن رشیق، حسن بن رشیق|ابن رشیق]] و [[باقلانی، محمد بن طیب|قاضی ابوبکر باقلانی]] گذاشت. | ||
## البدیع با وجود خالی بودن از اصطلاحات علمی دقیق منطقیون، از لحاظ نظام دقیق در عرضه مطالب و حسن انتخاب شواهد بسیار برجسته است.... <ref> همان، ص35- 47. </ref> | ## البدیع با وجود خالی بودن از اصطلاحات علمی دقیق منطقیون، از لحاظ نظام دقیق در عرضه مطالب و حسن انتخاب شواهد بسیار برجسته است.... <ref> همان، ص35- 47. </ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||