۱۴۴٬۹۴۱
ویرایش
عطار، محمد بن ابراهیم: تفاوت میان نسخهها
←وابستهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
}} | }} | ||
'''فریدالدین محمد | '''فریدالدین محمد عَطّار نیشابوری''' (513 یا 537-627ق)، یکی از بزرگترین شعرا و عارفان نامآور ایران در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری قمری است. وی با آثاری همچون «[[منطق الطیر عطار|منطقالطیر]]»، «[[تذکرة الأولیاء|تذکرةالاولیاء]]» و «[[الهینامه]]»، تأثیر شگرفی بر ادبیات عرفانی فارسی گذاشت و سرمشق عرفای بزرگی مانند [[مولوی، جلالالدین محمد|مولوی]] قرار گرفت. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
عطار از همان کودکی به مدارس علمیه نیشابور راه یافت و به تحصیل مقدمات علوم زمان خود پرداخت. او در علوم دینی از جمله تفسیر قرآن، حدیث و فقه تحصیل کرد و به تدریج به درسهای عمیقتری در زمینه حکمت، کلام، نجوم و فنون ادبی روی آورد. علاوه بر این، وی نزد پدرش حرفه عطاری و طبابت را فراگرفت و در این زمینهها نیز مهارت یافت. گفته شده که وی از محضر مشایخ بزرگی همچون [[مجدالدین بغدادی]] و [[نجمالدین کبری، احمد بن عمر|نجمالدین کبری]] بهره برده است. | عطار از همان کودکی به مدارس علمیه نیشابور راه یافت و به تحصیل مقدمات علوم زمان خود پرداخت. او در علوم دینی از جمله تفسیر قرآن، حدیث و فقه تحصیل کرد و به تدریج به درسهای عمیقتری در زمینه حکمت، کلام، نجوم و فنون ادبی روی آورد. علاوه بر این، وی نزد پدرش حرفه عطاری و طبابت را فراگرفت و در این زمینهها نیز مهارت یافت. گفته شده که وی از محضر مشایخ بزرگی همچون [[مجدالدین بغدادی]] و [[نجمالدین کبری، احمد بن عمر|نجمالدین کبری]] بهره برده است.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/266777 ر.ک: عبدالجبار کاکایی: دیدگاه اجتماعی عطار، هنوز اثرگذار است، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، 1401/1/27]</ref> | ||
==فعالیتها== | ==فعالیتها== | ||
عطار در ابتدا به شغل پدرش، عطاری و طبابت، مشغول بود. اما بر اساس داستان مشهوری، دیدار با درویشی که در برابر چشمانش جان سپرد، موجب دگرگونی روحی او شد و وی را به سوی عرفان و تصوف سوق داد. پس از این واقعه، او دکان عطاری را رها کرد و به خدمت عارف معروف زمان، رکنالدین اکاف، رفت و به ریاضت و مجاهدت با نفس پرداخت. عطار سپس سفرهای گستردهای به مناطق مختلف از جمله مکه، هند، عراق، شام و مصر انجام داد و در این سفرها با بسیاری از مشایخ و عرفای زمان خود دیدار کرد. پس از بازگشت به نیشابور، به گوشهگیری پرداخت و تمام وقت خود را به سرودن اشعار و تألیف آثار منظوم و منثور عرفانی اختصاص داد. اشعار او که سرشار از مفاهیم بلند عرفانی است، به زبانی ساده و گیرا سروده شده و تأثیر عمیقی بر شاعران پس از او، به ویژه مولوی، گذاشته است. | عطار در ابتدا به شغل پدرش، عطاری و طبابت، مشغول بود. اما بر اساس داستان مشهوری، دیدار با درویشی که در برابر چشمانش جان سپرد، موجب دگرگونی روحی او شد و وی را به سوی عرفان و تصوف سوق داد. پس از این واقعه، او دکان عطاری را رها کرد و به خدمت عارف معروف زمان، رکنالدین اکاف، رفت و به ریاضت و مجاهدت با نفس پرداخت. عطار سپس سفرهای گستردهای به مناطق مختلف از جمله مکه، هند، عراق، شام و مصر انجام داد و در این سفرها با بسیاری از مشایخ و عرفای زمان خود دیدار کرد. پس از بازگشت به نیشابور، به گوشهگیری پرداخت و تمام وقت خود را به سرودن اشعار و تألیف آثار منظوم و منثور عرفانی اختصاص داد. اشعار او که سرشار از مفاهیم بلند عرفانی است، به زبانی ساده و گیرا سروده شده و تأثیر عمیقی بر شاعران پس از او، به ویژه [[مولوی، جلالالدین محمد|مولوی]]، گذاشته است. | ||
نمونههایی از اشعار ایشان: | نمونههایی از اشعار ایشان: | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۲: | ||
{{ب|''ناحیت دل گرفت لشکر غوغای نفس''|2='' پس تو اگر عاشقی عاشق هوشیار باش''}} | {{ب|''ناحیت دل گرفت لشکر غوغای نفس''|2='' پس تو اگر عاشقی عاشق هوشیار باش''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
--------------------------- | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|'' گر مرد رهی میان خون باید رفت''|2=''از پای فتاده سرنگون باید رفت''}} | {{ب|'' گر مرد رهی میان خون باید رفت''|2=''از پای فتاده سرنگون باید رفت''}} | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۹: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
فریدالدین عطار نیشابوری در سال 627 قمری (در قولی 632 یا 616ق)و در جریان حمله مغولان به نیشابور، به شهادت رسید.<ref> ر.ک: حقیقت، عبدالرفیع، ص240</ref> نقل شده است که سربازی مغول ضربهای شمشیر بر دوش او وارد کرد و وی در پی همین جراحت جان سپرد. شیخ بهاءالدین در کتاب معروف خود کشکول، این واقعه را چنین تعریف مىکند که وقتى لشکر تاتار به نیشابور رسید، اهالى نیشابور را قتل عام کردند و ضربت شمشیرى توسط یکى از مغولان بر دوش شیخ خورد که شیخ با همان ضربت از دنیا رفت و نقل کردهاند که چون خون از زخمش جارى شد، شیخ دانست که مرگش نزدیک است. | فریدالدین عطار نیشابوری در سال 627 قمری (در قولی 632 یا 616ق)و در جریان حمله مغولان به نیشابور، به شهادت رسید.<ref> ر.ک: حقیقت، عبدالرفیع، ص240</ref> نقل شده است که سربازی مغول ضربهای شمشیر بر دوش او وارد کرد و وی در پی همین جراحت جان سپرد. شیخ بهاءالدین در کتاب معروف خود کشکول، این واقعه را چنین تعریف مىکند که وقتى لشکر تاتار به نیشابور رسید، اهالى نیشابور را قتل عام کردند و ضربت شمشیرى توسط یکى از مغولان بر دوش شیخ خورد که شیخ با همان ضربت از دنیا رفت و نقل کردهاند که چون خون از زخمش جارى شد، شیخ دانست که مرگش نزدیک است. | ||
آرامگاه او در نزدیکی شهر نیشابور واقع شده و در طول تاریخ، به ویژه در دوره تیموریان به دستور امیر علیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا، مرمت و تعمیر شد. | آرامگاه او در نزدیکی شهر نیشابور واقع شده و در طول تاریخ، به ویژه در دوره تیموریان به دستور امیر علیشیر نوایی، وزیر سلطان حسین بایقرا، مرمت و تعمیر شد. | ||
==بزرگداشت== | ==بزرگداشت== | ||
روز 25 فروردین در تقویم ایران به عنوان روز ملی عطار نامگذاری شده است. هر ساله در این روز در نیشابور و آرامگاه وی مراسم بزرگداشتی همراه با برنامههای عطارشناسی شامل گلباران آرامگاه، ارائه پژوهشها، نمایشگاه کتاب و خوشنویسی و شب شعر برگزار میشود. | روز 25 فروردین در تقویم ایران به عنوان روز ملی عطار نامگذاری شده است. هر ساله در این روز در نیشابور و آرامگاه وی مراسم بزرگداشتی همراه با برنامههای عطارشناسی شامل گلباران آرامگاه، ارائه پژوهشها، نمایشگاه کتاب و خوشنویسی و شب شعر برگزار میشود.<ref> [https://www.tabnak.ir/fa/tags/12477/1/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C ر.ک: در مورد عطار نیشابوری در ویکی تابناک بخوانید، سایت خبری تحلیلی تابناک]</ref> | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۶: | ||
* اسرارنامه | * اسرارنامه | ||
* مصیبتنامه | * مصیبتنامه | ||
* مختارنامه (مجموعه رباعیات) | * مختارنامه (مجموعه رباعیات) | ||
===آثار منثور=== | ===آثار منثور=== | ||
تذکرةالاولیا (شرح حال و سرگذشت نود و هفت تن از اولیا و مشایخ تصوف) | تذکرةالاولیا (شرح حال و سرگذشت نود و هفت تن از اولیا و مشایخ تصوف)<ref> ر.ک: حقیقت، عبدالرفیع، ص241</ref> | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۸: | ||
#حسینی کازرونی، احمد، شرح حال شاعران بزرگ ادب فارسی همراه با ویژگیها و نمونه اشعار، تهران: ارمغان، 1378. | #حسینی کازرونی، احمد، شرح حال شاعران بزرگ ادب فارسی همراه با ویژگیها و نمونه اشعار، تهران: ارمغان، 1378. | ||
#حقیقت، عبدالرفیع، شاعران بزرگ ایران از رودکی تا بهار، تهران: کومش، 1381 | #حقیقت، عبدالرفیع، شاعران بزرگ ایران از رودکی تا بهار، تهران: کومش، 1381 | ||
[https://www.cgie.org.ir/fa/news/266777 | #[https://www.tabnak.ir/fa/tags/12477/1/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C سایت خبری تحلیلی تابناک] | ||
#[https://www.cgie.org.ir/fa/news/266777 مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] | |||
{{شعر و شاعری}} | {{شعر و شاعری}} | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۶: | ||
[[تذكرة الأولياء (عطار نیشابوری)]] | [[تذكرة الأولياء (عطار نیشابوری)]] | ||
[[گزیده تذکرة الاولیاء]] | |||
[[دیوان عطار]] | [[دیوان عطار]] | ||
| خط ۲۱۲: | خط ۲۱۶: | ||
[[علاءالدوله سمنانی پیر عارفان]] | [[علاءالدوله سمنانی پیر عارفان]] | ||
[[داستانها و پیامهای شیخ عطار در اسرارنامه و مصیبتنامه]] | |||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:بازنگری شده(آبان)]] | |||