پرش به محتوا

ابن عربی، محمد بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابن عربی، محمد بن علی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۴۶

۵۹۰ بایت حذف‌شده ،  ۱۷ اکتبر
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۴۳: خط ۴۳:
| کد مؤلف = AUTHORCODE00782AUTHORCODE
| کد مؤلف = AUTHORCODE00782AUTHORCODE
}}
}}
'''محیی‌الدین ابن عربی''' (۵۶۰-۶۳۸ق)، معروف به شیخ اکبر، از بزرگ‌ترین عارفان و متفکران جهان اسلام و بنیان‌گذار یا تکمیل‌کننده عرفان نظری است. آموزه‌های او در آثارش، به‌ویژه «[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» و «[[الفتوحات المكية|فتوحات مکیه]]»، تأثیر شگرفی بر کل جریان فکری و فرهنگی جهان اسلام، به‌خصوص در ایران، داشته و موجب پیدایش مکاتب فلسفی-عرفانی مهمی شده است. درباره مذهب او (تسنن یا تشیع) میان محققان اختلاف نظر وجود دارد.  
'''محیی‌الدین ابن عربی''' (۵۶۰-۶۳۸ق)، معروف به شیخ اکبر، از بزرگ‌ترین عارفان و متفکران جهان اسلام و بنیان‌گذار یا تکمیل‌کننده عرفان نظری است. آموزه‌های او در آثارش، به‌ویژه «[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» و «[[الفتوحات المكية|فتوحات مکیه]]»، تأثیر شگرفی بر کل جریان فکری و فرهنگی جهان اسلام، به‌خصوص در ایران، داشته و موجب پیدایش مکاتب فلسفی-عرفانی مهمی شده است. درباره مذهب او (تسنن یا تشیع) میان محققان اختلاف نظر وجود دارد.  


خط ۷۲: خط ۷۱:


==اساتید ابن عربى==
==اساتید ابن عربى==
اساتید ابن عربی را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد که هر کدام در شکل‌گیری شخصیت علمی و عرفانی او نقش بسزایی داشتند:
===اساتید علوم رسمی (قرائت، حدیث، فقه)===
۱. استادان قرائت قرآن:
- ابوبکر محمد بن خلف بن صافی لخمی: ابن عربی در سال ۵۷۸ق در اشبیلیه نزد او علم قرائت و کتاب "الکافی" در قرائات هفتگانه را آموخت.
- ابوالقاسم عبدالرحمن بن غالب شراط: از دیگر استادان قرائت او بود.
۲.استادان حدیث:
- ابومحمد عبدالحق بن محمد ازدی: ابن عربی حدیث و تمام نوشته‌های او را در این علم فراگرفت.
- عبدالصمد بن محمد حرستانی: نزد او صحیح مسلم را خواند و اجازه عامه دریافت کرد.
- یونس بن یحیی عباسی هاشمی: صحیح بخاری و بسیاری کتب حدیث دیگر را به ابن عربی آموخت.
===اساتید عرفان و تصوف===
۱. ابوجعفر عرینی:
- اولین استاد عرفانی ابن عربی بود.
- اگرچه نوشتن و خواندن نمی‌دانست، اما در تکامل معنوی در سطحی عالی قرار داشت.
۲. ابوالعباس عرینی:
- از مشایخ بزرگ عرفانی ابن عربی
- ابن عربی بارها در [[الفتوحات المکیة (عثمان یحیی)|الفتوحات المکیة]] از او یاد کرده است
۳. ابومدین مغربی (شعیب بن حسین):
- از بزرگترین مشایخ تصوف در مغرب اسلامی
- ابن عربی تحت تأثیر عمیق آموزه‌های او قرار گرفت
۴. یوسف الگومی:
- از مشایخ برجسته‌ای که ابن عربی در رسالةالقدس از او نام برده است
۵. صالح عدوی:
- از دیگر استادان عرفانی ابن عربی
۶. محمد بکری:
- از مشایخ تصوف که ابن عربی از محضر او بهره برد
===دیدارهای مهم===
ابن رشد:
- ابن عربی در دوران کودکی با ابن رشد ملاقات کرد
- این دیدار زمانی اتفاق افتاد که پدر ابن عربی، ابن رشد را به خانه دعوت کرده بود
- ابن رشد از این دیدار بسیار خرسند شد و پیش‌بینی کرد که ابن عربی به مقامات بالایی دست خواهد یافت
فاطمه قرطبی:
- از زنان عارفه بزرگی که ابن عربی از محضر او بهره برد
- در [[الفتوحات المکیة (عثمان یحیی)|الفتوحات المکیة]] از مقامات معنوی او یاد کرده است


«ابوجعفر عرینى» اولین استاد محیى‌الدّین مى‌باشد، عرینى شیخى بود که نوشتن و خواندن نمى‌دانست ولى در تکامل معنوى در سطحى عالى بود، البته ابن عربى قبل از او در هنگامه‌ى طفولیّت،«[[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]]» را ملاقات مى‌کند و او هم از دیدار ابن عربى بسیار خرسند مى‌شود.
===ویژگی‌های آموزشی===


در کتاب [[ابن عربی بزرگ عالم عرفان نظری]] نوشته‌ی استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در صفحات 44 تا 56 از اساتید و مشایخ ابن عربی یاد می‌کند و کسانی چون: [[ابوالعباس عرینی]]، [[ابومدین مغربی، شعیب بن حسین|ابومدین غوث تلمسانی]] و [[فاطمه قرطبی]] را یاد می‌کند و از هر کدام از این اساتید در کتاب [[الفتوحات المکیة (عثمان یحیی)|الفتوحات المکیة]] بارها یاد کرده و در شأن و مقامشان نکته‌ها گفته و از اقوالشان نیز سخنانی را آورده است.
ابن عربی در رسالةالقدس از ۵۵ شیخ نام برده که از محضر آنها بهره برده است. او همچنین:


آن چنان که خود محیى‌الدّین در رسالةالقدس بر شمرده، او از محضر پنجاه و پنج شیخ از جمله؛یوسف الگومى، صالح عدوى و دیگران بهره برده و در نزد عارفانى بزرگ حضور داشته است.آورده‌اند که همسر ابن عربى(مریم محمد بن عبدون) نیز سلوک عرفانى داشته و هم مشرب شوى خویش بوده و گویا تعاملاتى با یکدیگر داشته‌اند.از آنجا که شمار شیوخ و اساتید ابن عربى در این پژوهش موجب اطاله‌ى گفتار شود، تنها به پاره‌اى از اساتید ابن عربى در سه رشته اشاره مى‌کنیم:
- از محدثان بزرگی چون [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] (صاحب [[تاریخ مدینة دمشق|تاریخ مدینه دمشق]]) و [[ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک|ابن بشکوال]] اجازه روایت دریافت کرد


#علم قرائت
- از [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابوالفرج ابن جوزی]] اجازه‌نامه‌های عام و خاص داشت
#:ابوبکر محمد بن خلف بن صافى لخمى/ابوعبداللّه محمد بن شریح رعینى/ ابوالقاسم عبدالرحمن بن غالب شراط.
#دانش حدیث
#:ابومحمد عبدالحق بن محمد بن عبدالرحمن بن عبداللّه ازدى/عبدالصمد بن محمد بن ابى‌الفضل حرستانى/یونس بن یحیى بن ابى‌الحسن عباسى هاشمى.
#عرفان و تصوف
#:عبدالوهاب بن على بن سکینه/محمد [[بکری، عبدالله بن عبدالعزیز|بکرى]].


شایان ذکر است ابن عربى از محدث و تاریخ نگار مشهور [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]](صاحب [[تاریخ مدینة دمشق |تاریخ دمشق]])، و [[ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک|ابن بشکوال]]، و ابوالفرج عبدالرحمن ابن جوزى و تنى چند، اجازه نامه‌هاى عام و خاص داشته است.
- همسرش مریم بنت محمد بن عبدون نیز سلوک عارفانه داشت و با او تعاملات معنوی داشت


==وفات==
==وفات==
خط ۹۶: خط ۱۵۴:
==آثار ==
==آثار ==


قریب به اکثریت آثار قلمى شیخ در موضوع تصوف و علوم غیبیه‌ى عرفان به نگارش درآمده و در هر شهرى که منزل گزیده کتابى نگاشته است، آن گونه که آثار او در هنگام اقامت وى در مصر بر اهل آن شهر صعب جلوه نمود و آوازه‌ى نقد آراى و افکار او در مصر پیچید و عده‌اى سعى در ریختن خون وى کردند، تا این که «شیخ حسن بجائى» با تأویل سخنان شیخ، جان او را از دست ظاهر بینان مخالف رهایى بخشید.
ابن عربی را می‌توان پرکارترین نویسنده در تاریخ عرفان اسلامی دانست. درباره تعداد آثار او میان محققان اختلاف نظر وجود دارد:
 
📊 آمار آثار
* - ابن عربی خود در نامه‌ای در سال ۶۳۲ق از ۲۴۰ اثر نام برده است.
* - عبدالوهاب شعرانی: ۴۰۰ اثر
* - عبدالرحمن جامی: بیش از ۵۰۰ جلد
* - عثمان یحیی: ۸۴۸ کتاب و رساله
* - دکتر جهانگیری: ۵۱۱ اثر
* - برخی منابع: تا ۴۰۰۰ اثر (به نقل از خود ابن عربی)
 
 
📚 مهم‌ترین آثار
 
🔸 آثار اصلی و بنیادی
 
* - فصوص الحکم (نگین‌های حکمت)
* - الفتوحات المکیة (گشایش‌های مکّی)
* - ترجمان الاشواق (ترجمان شوق‌ها)
* - عنقاء مغرب (ققنوس مغرب)
 
 
🔸 رساله‌های مهم
 
* - رسالة القدس
* - رسالة الانوار
* - رسالة روح القدس
* - الدرة الفاخرة
* - حلیة الابدال
* - مشکاة الانوار
 
 
🔸 آثار تفسیری و قرآنی
 
* - تفسیر القرآن الکریم
* - ایجاز البیان فی الترجمة عن القرآن
* - اشارات القرآن فی عالم الانسان
* - تفسیر آية الکرسی
* - رد المتشابه الی المحکم
 
 
🔸 آثار فقهی و حدیثی
 
* - کتاب الاحکام
* - مختصر صحیح البخاری
* - مختصر صحیح مسلم
* - الاحادیث القدسیة
 
 
🔸 آثار کلامی و فلسفی
 
* - العبادلة
* - الکبريت الاحمر
* - مفتاح الغیب
* - کشف المعانی
 
 
🌟 ویژگی‌های آثار
 
موضوعات متنوع:
* - عرفان نظری و عملی
* - تفسیر و علوم قرآنی
* - فقه و حدیث
* - فلسفه و کلام
* - علوم غریبه
* - شعر و ادبیات
 
 
🔸 سبک نگارش:
* - زبانی رمزآمیز و نمادین
* - مبتنی بر مکاشفات و الهامات
* - ترکیب برهان و عرفان
* - تأویل‌گرایی عمیق
 
 
📖 شرح‌ها و ترجمه‌ها
 
شرح‌های مهم بر فصوص الحکم:
 
* - شرح صدرالدین قونوی
* - شرح عبدالرزاق کاشانی
* - شرح داوود قیصری
* - شرح عبدالرحمن جامی


آنچه قابل تأمل است اختلاف فاحشى است که درباره‌ى تعداد آثار شیخ در بین محققان اندیشه‌ى وى دیده مى‌شود، به طورى که [[شعرانی، عبدالوهاب بن احمد|عبدالوهاب شعرانى]] تعداد مؤلفات او را 400 و اندى و [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامى]] متجاوز از 500 جلد و عثمان یحیى در پژوهش مستوفایش از 848 کتاب و رساله نام برده است.
🔸ترجمه‌ها به فارسی:


دکتر جهانگیرى آثار شیخ را بر حسب پژوهش خود 511 دانسته و عناوین آن‌ها را در کتاب خویش یادآور شده است، گویا آثار شیخ بیش از این مقدارى است که اهل تحقیق بدان رسیده‌اند چرا که خود شیخ، تعداد نوشته‌هاى خود را که توسط شاگردانش ضبط شده بود، حدود 4000 تصنیف بیان مى‌کند، او در این باره مى‌گوید: و کان قد ذکر بعض المحبّین لنا انه قد ضبط لنا نحو اربعة آلاف مصنّف و عدّها بأسمائها.
* - ترجمه فصوص الحکم توسط محمدعلی موحد و صمد موحد
* - ترجمه فتوحات مکیه توسط محمد خواجوی
* - ترجمه ترجمان الاشواق توسط امیرحسین الهیاری


شاید پاره‌اى از این آثار هنوز در چهره‌ى فراموشى در گوشه‌اى از کتاب خانه‌ها و یا جاهاى دیگر به عزلت نشسته و پاره‌ى دیگرى نیز از گزند حوادث زمان مصون نمانده و از بین رفته است.
💎 اهمیت آثار


==آثار قرآن پژوهى ابن عربى==
آثار ابن عربی به‌ویژه "فصوص الحکم" و "فتوحات مکیه" به عنوان:
* - اساس عرفان نظری اسلامی
* - منبع الهام برای مکاتب فلسفی-عرفانی
* - متن درسی در حوزه‌های علمیه
* - منبع پژوهش‌های دانشگاهی


غیر از دو کتاب «فتوحات مکیه» و «فصوص الحکم» که به سبک برداشت تأویلى- عرفانى از آیات قرآنى نگارش یافته، ابن عربى داراى آثار قرآنى دیگرى نیز هست که بیانگر اهتمام او به کتاب الهى و تبیین معارف آن از منظر خویش مى‌باشد، پاره‌اى از آثار او که به طور خاص و ویژه در زمینه‌ى تفسیر یا علوم مرتبط به قرآن نگاشته است عبارتند از:{{ستون-شروع|2}}
بسیاری از این آثار هنوز به صورت نسخ خطی در کتابخانه‌های جهان نگهداری می‌شوند و زمینه‌ای گسترده برای تحقیق و تصحیح فراهم کرده‌اند.
#اشارات القرآن في عالم الانسان.
#ايجاز البيان في الترجمة عن القرآن.
#تفسير «الجمع و التفصيل في اسرار معاني‌التنزيل».
#المثلثات الواردة في القرآن العظيم مثل قوله تعالى: (''' لا فارض و لا بكر عوان...''')
#المسّبعات الواردة في القرآن العظيم مثل قوله تعالى:(''' خلق سبع سموات''') و قوله تعالى ('''...و سبعة اذا رجعتم''').
#تفسير آية الكرسى.
#تفسير قوله تعالى''' يا بنی آدم'''.
#الكلام في قوله تعالى (''' لا تدركه الابصار''').
#کتاب الكتب، القرآن و الفرقان و اصناف الكتب كالمسطور و المرقوم و الحكيم و المبين و المحصى و المتشابه و غير ذلك.
#تفسير كشف الاسرار و هتك الاستار.
#سلوك القلب من الوجود الى الفناء ثم البقاء شرح تأویل سورة يوسف.
#رد المتشابه الى المحكم من الآيات القرآنيه و الأحاديث النبویه.
#رحمة من الرحمان في تفسير و اشارات القرآن.(مجموعه‌ى آراى تفسيرى ابن عربى در فتوحات و فصوص)
#تفسير منسوب به ابن عربى«تفسير القرآن الكريم» یا «تفسير القرآن و تأویله باطنيا» در 2 مجلد.
#رسالة في معرفة ليلة القدر.
#تفسير القرآن على الطريقة الشرعية، در 12 مجلد.
#تفسير صغير.{{پایان}}
{{تصوف و عرفان}}


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/801302...801313»