۱۴۴٬۶۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR57131J1.jpg | عنوان = زوایای تاریک | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = فارسی، جلالالدین (نويسنده) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره = /ف18 ز9 1486 DSR | موضوع = |ناشر | ناشر = المیراث النبوي للنشر و التوزیع ** مطا...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''زوایای تاریک'''، نوشته [[جلالالدین فارسی]] (متولد | '''زوایای تاریک'''، نوشته [[فارسی، جلالالدین|جلالالدین فارسی]] (متولد ۱۳۱۲ش)، نویسنده و سیاستمدار سابق و نماینده دوره دوم مجلس شورای اسلامی، بهعنوان اثری در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی، به بررسی و تحلیل رویدادهای تاریخی و سیاسی ایران در بستر مبارزات ملی و اسلامی میپردازد. این کتاب، مجموعهای از مقالات و نوشتههاست که تحولات مهم پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن را تا سال ۱۳۷۳ش، خصوصاً در دهههای ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ش، با تمرکز بر نقش چهرههای مذهبی، روشنفکران و حرکتهای مقاومت، بازگو میکند. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
نویسنده هدف از تألیف کتاب را ثبت دقیق وقایع تاریخی، بهویژه آنهایی که به «نهضت ملی» و «انقلاب اسلامی» مربوط میشوند، بیان کرده است. جلالالدین فارسی با نگارش این اثر، قصد دارد کژیها و تحریفاتی را که در روایت تاریخ پدید آمده است، اصلاح کند و تصویری واقعبینانه و صحیح از رویدادها ارائه دهد. او بر اهمیت این تلاش برای درک نسلهای آینده از حقیقت مبارزات مردمی و اصول انقلاب تأکید میکند. | نویسنده هدف از تألیف کتاب را ثبت دقیق وقایع تاریخی، بهویژه آنهایی که به «نهضت ملی» و «انقلاب اسلامی» مربوط میشوند، بیان کرده است. [[فارسی، جلالالدین|جلالالدین فارسی]] با نگارش این اثر، قصد دارد کژیها و تحریفاتی را که در روایت تاریخ پدید آمده است، اصلاح کند و تصویری واقعبینانه و صحیح از رویدادها ارائه دهد. او بر اهمیت این تلاش برای درک نسلهای آینده از حقیقت مبارزات مردمی و اصول انقلاب تأکید میکند. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
از جمله موضوعات و مطالب مطرحشده در کتاب، عبارت است از: | از جمله موضوعات و مطالب مطرحشده در کتاب، عبارت است از: | ||
* کودتا در مشهد و تهران: این بخش، به شرح وقایع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹ اوت ۱۹۵۳) در شهرهای مشهد و تهران میپردازد. نویسنده، به تشریح فضای شهر مشهد پس از کودتا، حضور نیروهای کودتا و غارت سینماها اشاره میکند. در تهران نیز به تجمع مردمی و تظاهرات در حمایت از دکتر مصدق و درگیریها با عوامل حکومت پرداخته میشود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15</ref>. | * کودتا در مشهد و تهران: این بخش، به شرح وقایع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹ اوت ۱۹۵۳) در شهرهای مشهد و تهران میپردازد. نویسنده، به تشریح فضای شهر مشهد پس از کودتا، حضور نیروهای کودتا و غارت سینماها اشاره میکند. در تهران نیز به تجمع مردمی و تظاهرات در حمایت از [[دکتر مصدق]] و درگیریها با عوامل حکومت پرداخته میشود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15</ref>. | ||
* تشکیلات نهضت مقاومت ملی و تغییر در خط مشی آن: این بخش، به چگونگی شکلگیری «نهضت مقاومت ملی» در سال ۱۳۳۲ش، در تهران، پس از کودتا، میپردازد. نهضت توسط طیف وسیعی از فعالان سیاسی و روشنفکران تشکیل شد<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. همچنین، نویسنده به تحول در رویکرد این نهضت اشاره میکند که از فعالیتهای صرفاً سیاسی بهسوی رویکردهای جامعتر شامل فعالیتهای فرهنگی و اقتصادی برای مقابله با رژیم تغییر یافت<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>. | * تشکیلات نهضت مقاومت ملی و تغییر در خط مشی آن: این بخش، به چگونگی شکلگیری «نهضت مقاومت ملی» در سال ۱۳۳۲ش، در تهران، پس از کودتا، میپردازد. نهضت توسط طیف وسیعی از فعالان سیاسی و روشنفکران تشکیل شد<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. همچنین، نویسنده به تحول در رویکرد این نهضت اشاره میکند که از فعالیتهای صرفاً سیاسی بهسوی رویکردهای جامعتر شامل فعالیتهای فرهنگی و اقتصادی برای مقابله با رژیم تغییر یافت<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
* روابط ایران و مصر و تجاوز سهجانبه به مصر (بحران کانال سوئز): این بخش، به تحلیل روابط ایران و مصر و نقش مصر در منطقه در دهه ۱۹۵۰م، با تمرکز بر بحران کانال سوئز (۱۹۵۶) میپردازد. نویسنده به مقاومت مصر در برابر نفوذ آمریکا و انگلیس، سیاست ملیگرایانه جمال عبدالناصر و درگیریهای او با قدرتهای غربی اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص23-26</ref>. جزئیات تجاوز سهجانبه انگلیس، فرانسه و اسرائیل به مصر، واکنشهای بینالمللی و شکست این تجاوز بهتفصیل شرح داده میشود<ref>ر.ک: همان، ص27-41</ref>. | * روابط ایران و مصر و تجاوز سهجانبه به مصر (بحران کانال سوئز): این بخش، به تحلیل روابط ایران و مصر و نقش مصر در منطقه در دهه ۱۹۵۰م، با تمرکز بر بحران کانال سوئز (۱۹۵۶) میپردازد. نویسنده به مقاومت مصر در برابر نفوذ آمریکا و انگلیس، سیاست ملیگرایانه جمال عبدالناصر و درگیریهای او با قدرتهای غربی اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص23-26</ref>. جزئیات تجاوز سهجانبه انگلیس، فرانسه و اسرائیل به مصر، واکنشهای بینالمللی و شکست این تجاوز بهتفصیل شرح داده میشود<ref>ر.ک: همان، ص27-41</ref>. | ||
* وضعیت در بغداد و جمهوری متحد عرب: این بخش، به وضعیت سیاسی عراق و ارتباط آن با جمهوری متحد عرب، بهویژه در زمینه فعالیتهای نهضت مقاومت ایران میپردازد. نویسنده، به نقش شخصیتهایی مانند سید محمود طالقانی و دیگران در فعالیتهای مربوط به نهضت در عراق اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص42-44</ref>. | * وضعیت در بغداد و جمهوری متحد عرب: این بخش، به وضعیت سیاسی عراق و ارتباط آن با جمهوری متحد عرب، بهویژه در زمینه فعالیتهای نهضت مقاومت ایران میپردازد. نویسنده، به نقش شخصیتهایی مانند [[طالقانی، سید محمود|سید محمود طالقانی]] و دیگران در فعالیتهای مربوط به نهضت در عراق اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص42-44</ref>. | ||
* طرح آمریکا برای رژیم شاه و خودخوری در رژیم دنیاداری: این قسمت، به برنامههای آمریکا برای اصلاحات در دوران حکومت شاه، از جمله اصلاحات ارضی و اقتصادی میپردازد که با هدف ثبات رژیم و جلوگیری از نارضایتی عمومی دنبال میشد. همچنین، نویسنده به نقاط ضعف و تضادهای درونی در ساختار حکومتی که خود را «دینمدار» میخواند، اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص52-55</ref>. | * طرح آمریکا برای رژیم شاه و خودخوری در رژیم دنیاداری: این قسمت، به برنامههای آمریکا برای اصلاحات در دوران حکومت شاه، از جمله اصلاحات ارضی و اقتصادی میپردازد که با هدف ثبات رژیم و جلوگیری از نارضایتی عمومی دنبال میشد. همچنین، نویسنده به نقاط ضعف و تضادهای درونی در ساختار حکومتی که خود را «دینمدار» میخواند، اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص52-55</ref>. | ||
* «مخالفت مردمی با رژیم»، «نهضت آزادی ایران»: این بخش به بررسی اشکال مختلف اعتراضات مردمی علیه حکومت شاه و چگونگی شکلگیری «نهضت آزادی ایران» میپردازد. نویسنده به رهبران این نهضت مانند مهندس مهدی بازرگان و آیتالله سید محمود طالقانی و مبانی فکری و اسلامی آنها اشاره دارد. این بخش، جزئیات فعالیتهای نهضت و مواضع آن در قبال رژیم و استعمار خارجی را توضیح میدهد<ref>ر.ک: همان، ص56-77</ref>. | * «مخالفت مردمی با رژیم»، «نهضت آزادی ایران»: این بخش به بررسی اشکال مختلف اعتراضات مردمی علیه حکومت شاه و چگونگی شکلگیری «نهضت آزادی ایران» میپردازد. نویسنده به رهبران این نهضت مانند مهندس [[مهدی بازرگان]] و [[طالقانی، سید محمود|آیتالله سید محمود طالقانی]] و مبانی فکری و اسلامی آنها اشاره دارد. این بخش، جزئیات فعالیتهای نهضت و مواضع آن در قبال رژیم و استعمار خارجی را توضیح میدهد<ref>ر.ک: همان، ص56-77</ref>. | ||
* قیام امام خمینی(ره): این بخش، به قیام امام خمینی و نقش ایشان در بسیج مردمی علیه رژیم شاه میپردازد. نویسنده به رویدادهای مهم مانند واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و تبعید امام، بهعنوان نقاط عطفی در تاریخ انقلاب اشاره میکند. در این بخش، بر ویژگیهای مذهبی و مردمی قیام امام و تمایز آن از سایر حرکتهای سیاسی تأکید میشود<ref>ر.ک: همان، ص79-90</ref>. | * قیام [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمینی(ره)]]: این بخش، به قیام [[موسوی خمینی، سید روحالله|امام خمینی]] و نقش ایشان در بسیج مردمی علیه رژیم شاه میپردازد. نویسنده به رویدادهای مهم مانند واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و تبعید امام، بهعنوان نقاط عطفی در تاریخ انقلاب اشاره میکند. در این بخش، بر ویژگیهای مذهبی و مردمی قیام امام و تمایز آن از سایر حرکتهای سیاسی تأکید میشود<ref>ر.ک: همان، ص79-90</ref>. | ||
* بحثهای تئوریک و تاریخنویسی دارودسته غیر مذهبی: این بخش، به بحثهای فکری و تئوریک مطرح در جریان انقلاب، از جمله مسئله مبارزه مسلحانه در هیئتهای مؤتلفه اسلامی میپردازد. همچنین، نویسنده به نقد تاریخنگاری جریانهای غیر مذهبی میپردازد که به عقیده او، تصویر نادرستی از واقعیت انقلاب ارائه میدهند<ref>ر.ک: همان، ص120-123</ref>. | * بحثهای تئوریک و تاریخنویسی دارودسته غیر مذهبی: این بخش، به بحثهای فکری و تئوریک مطرح در جریان انقلاب، از جمله مسئله مبارزه مسلحانه در هیئتهای مؤتلفه اسلامی میپردازد. همچنین، نویسنده به نقد تاریخنگاری جریانهای غیر مذهبی میپردازد که به عقیده او، تصویر نادرستی از واقعیت انقلاب ارائه میدهند<ref>ر.ک: همان، ص120-123</ref>. | ||
* مرحوم شریعتمداری و معلم شهید دکتر علی شریعتی: در این بخشها، به نقش و جایگاه مراجع تقلید مانند آیتالله سید کاظم شریعتمداری و روشنفکرانی چون دکتر علی شریعتی در بستر مبارزات سیاسی پرداخته میشود. نویسنده به فعالیتهای ساواک علیه این شخصیتها و تلاش برای کنترل نفوذ آنها اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص150-158</ref>. | * مرحوم [[شریعتمداری، سید محمدکاظم|شریعتمداری]] و معلم شهید [[شریعتی، علی|دکتر علی شریعتی]]: در این بخشها، به نقش و جایگاه مراجع تقلید مانند [[شریعتمداری، سید محمدکاظم|آیتالله سید کاظم شریعتمداری]] و روشنفکرانی چون دکتر [[شریعتی، علی|علی شریعتی]] در بستر مبارزات سیاسی پرداخته میشود. نویسنده به فعالیتهای ساواک علیه این شخصیتها و تلاش برای کنترل نفوذ آنها اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص150-158</ref>. | ||
* ناتوانی و نادانی ساواک: این بخش، به ناکارآمدی و عدم درک صحیح سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) از عمق و ماهیت نهضت اسلامی و نیروهای مذهبی میپردازد. نویسنده با ارائه نمونههایی نشان میدهد که چگونه ساواک، ماهیت مردمی و ایدئولوژیک انقلاب را دستکم میگرفت. این تحلیل با استفاده از اسناد متعدد ساواک که فعالیتها و ارتباطات جلالالدین فارسی و دیگران را زیر نظر داشتند، پشتیبانی میشود<ref>ر.ک: همان، ص159-199</ref>. | * ناتوانی و نادانی ساواک: این بخش، به ناکارآمدی و عدم درک صحیح سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) از عمق و ماهیت نهضت اسلامی و نیروهای مذهبی میپردازد. نویسنده با ارائه نمونههایی نشان میدهد که چگونه ساواک، ماهیت مردمی و ایدئولوژیک انقلاب را دستکم میگرفت. این تحلیل با استفاده از اسناد متعدد ساواک که فعالیتها و ارتباطات [[فارسی، جلالالدین|جلالالدین فارسی]] و دیگران را زیر نظر داشتند، پشتیبانی میشود<ref>ر.ک: همان، ص159-199</ref>. | ||
* فعالیتها در کشورهای دیگر (سوریه، لبنان، عراق): این بخش، به سفرهای نویسنده و فعالیتهای سیاسی او در کشورهای منطقه، از جمله سوریه، لبنان و عراق، میپردازد. او به تشریح دیدارهایش با شخصیتهای سیاسی مختلف و نقش این کشورها در حمایت از جنبشهای اسلامی و مبارزات منطقهای میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص258-395</ref>. | * فعالیتها در کشورهای دیگر (سوریه، لبنان، عراق): این بخش، به سفرهای نویسنده و فعالیتهای سیاسی او در کشورهای منطقه، از جمله سوریه، لبنان و عراق، میپردازد. او به تشریح دیدارهایش با شخصیتهای سیاسی مختلف و نقش این کشورها در حمایت از جنبشهای اسلامی و مبارزات منطقهای میپردازد<ref>ر.ک: همان، ص258-395</ref>. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده: تاریخ آسیا]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 شهریور 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1404 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1404 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1404 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1404 توسط محسن عزیزی]] | ||