پرش به محتوا

تفکر انتقادی؛ واکاوی مبانی نظری و عملی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
خط ۳۹: خط ۳۹:
هدف از تألیف این کتاب هم کاوش است و هم شفاف‌سازی. ایدۀ اولیۀ این کتاب از علاقۀ شدید نویسنده به مفهوم تفکر و این موضوع که تفکر با وجود جایگاه که به عنوان قلب آموزش دارد، صراحتاً در امر تعلیم و تربیت مورد توجه قرار نمی‌گیرد، نشأت گرفته است؛ با وجود این، تفکر انتقادی در بیان مفاهیم مربوط به حوزۀ آموزش و به‌ویژه آموزش عالی به وفور به چشم می‌خورد؛ اما صرف سخن‌راندن از یک مفهوم به این معنا نیست که همگان درک یکسانی از آن دارند. مطالعات اولیۀ نویسنده در مورد موضوع، دامنۀ گستردۀ دیدگاه‌های متفاوت نسبت به این مفهوم مبهم را نمایان کرد؛ از این‌رو جستجو و تحقیق در این مورد، شکل کاوش و شفاف‌سازی به خود گرفت. پیش‌زمینۀ تألیف کتاب در فصل یک بیشتر توصیف شده است.
هدف از تألیف این کتاب هم کاوش است و هم شفاف‌سازی. ایدۀ اولیۀ این کتاب از علاقۀ شدید نویسنده به مفهوم تفکر و این موضوع که تفکر با وجود جایگاه که به عنوان قلب آموزش دارد، صراحتاً در امر تعلیم و تربیت مورد توجه قرار نمی‌گیرد، نشأت گرفته است؛ با وجود این، تفکر انتقادی در بیان مفاهیم مربوط به حوزۀ آموزش و به‌ویژه آموزش عالی به وفور به چشم می‌خورد؛ اما صرف سخن‌راندن از یک مفهوم به این معنا نیست که همگان درک یکسانی از آن دارند. مطالعات اولیۀ نویسنده در مورد موضوع، دامنۀ گستردۀ دیدگاه‌های متفاوت نسبت به این مفهوم مبهم را نمایان کرد؛ از این‌رو جستجو و تحقیق در این مورد، شکل کاوش و شفاف‌سازی به خود گرفت. پیش‌زمینۀ تألیف کتاب در فصل یک بیشتر توصیف شده است.


این کتاب الزاماً نباید از اول تا آخر مورد مطالعه قرار گیرد، بلکه می‌توان بسته به نوع اطلاعات مورد نیاز به بخش‌های متفاوت آن نیز به اصطلاح دستبرد زد. نوع عناوین بخش‌ها و فصول این امر را تسهیل می‌کند. این کتاب برخلاف بسیاری از کتاب‌های موجود، تعریف واژگان و عبارات را در فصل اول ارائه نمی‌دهد. هدف اصلی، خلق تصویری کاملاً جامع از تفکر انتقادی است که به عنوان پایه و اساس تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار گیرد. فصل ششم به امر تعلیم و تربیت می‌پردازد که به وسیلۀ مطالب موجود در بخش منابع (فصل 7) پشتیبانی می‌گردد. فصل‌های دوم و سوم کتاب مباحثی را مشخص و بررسی می‌کنند که می‌توانند در امر مرزبندی تفکر انتقادی سودمند باشند. فصل دوم به مؤلفه‌های فرایند تفکر انتقادی ـ رویکردها، مباحث فرهنگی، معیارها و .... ـ می‌پردازد. دو فصل موجود در بخش سوم، ویژگی‌ها و رفتارهای فردی مؤثر بر تفکر انتقادی را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل ششم با طرح مفهوم تازۀ «جسارت علمی» برگی تازه در رابطه با مفهوم تفکر انتقادی ورق می‌زند. مفهوم جسارت علمی بیانگر این نکته است که تفکر انتقادی و سایر فرآیندهای آکادمیک به‌خودی‌خود فرایندهایی چالش‌برانگیزند و بنابراین موفقیت در رویارویی با این چالش‌ها به توانش تفکر انتقادی برمی‌گردد. نکتۀ مهم این است که در تقابل با این چالش‌ها، باید صریح و جسورانه عمل کرد.
این کتاب الزاماً نباید از اول تا آخر مورد مطالعه قرار گیرد، بلکه می‌توان بسته به نوع اطلاعات مورد نیاز به بخش‌های متفاوت آن نیز به اصطلاح دستبرد زد. نوع عناوین بخش‌ها و فصول این امر را تسهیل می‌کند. این کتاب برخلاف بسیاری از کتاب‌های موجود، تعریف واژگان و عبارات را در فصل اول ارائه نمی‌دهد. هدف اصلی، خلق تصویری کاملاً جامع از تفکر انتقادی است که به عنوان پایه و اساس تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار گیرد. فصل ششم به امر تعلیم و تربیت می‌پردازد که به وسیلۀ مطالب موجود در بخش منابع (فصل 7) پشتیبانی می‌گردد. فصل‌های دوم و سوم کتاب مباحثی را مشخص و بررسی می‌کنند که می‌توانند در امر مرزبندی تفکر انتقادی سودمند باشند. فصل دوم به مؤلفه‌های فرایند تفکر انتقادی ـ رویکردها، مباحث فرهنگی، معیارها و.... ـ می‌پردازد. دو فصل موجود در بخش سوم، ویژگی‌ها و رفتارهای فردی مؤثر بر تفکر انتقادی را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل ششم با طرح مفهوم تازۀ «جسارت علمی» برگی تازه در رابطه با مفهوم تفکر انتقادی ورق می‌زند. مفهوم جسارت علمی بیانگر این نکته است که تفکر انتقادی و سایر فرآیندهای آکادمیک به‌خودی‌خود فرایندهایی چالش‌برانگیزند و بنابراین موفقیت در رویارویی با این چالش‌ها به توانش تفکر انتقادی برمی‌گردد. نکتۀ مهم این است که در تقابل با این چالش‌ها، باید صریح و جسورانه عمل کرد.


جمع‌بندی فصل‌های 1، 2 و 3، در بخش 4 با عنوان «جمع‌بندی» صورت گرفته است. فصل هفتم فرصتی برای توقف ارائۀ مفاهیم جدید و ارائۀ خلاصه‌ای از مفاهیم مطرح‌شده فراهم می‌آورد در قالب فصلی با هدف جمع‌بندی مطالب به شکل یک گزارۀ توصیفی بر اساس اندیشۀ شکل‌گرفته «تا آن قسمت از کار». فصل پنجم به دو مجموعۀ جدید و مرتبط از مسائل مربوط به تفکر انتقادی می‌پردازد؛ شناخت‌شناسی تکاملی و ژرفا. این مفاهیم به طور قابل توجهی در امر تعلیم و تربیت تفکر انتقادی موضوعیت دارند.
جمع‌بندی فصل‌های 1، 2 و 3، در بخش 4 با عنوان «جمع‌بندی» صورت گرفته است. فصل هفتم فرصتی برای توقف ارائۀ مفاهیم جدید و ارائۀ خلاصه‌ای از مفاهیم مطرح‌شده فراهم می‌آورد در قالب فصلی با هدف جمع‌بندی مطالب به شکل یک گزارۀ توصیفی بر اساس اندیشۀ شکل‌گرفته «تا آن قسمت از کار». فصل پنجم به دو مجموعۀ جدید و مرتبط از مسائل مربوط به تفکر انتقادی می‌پردازد؛ شناخت‌شناسی تکاملی و ژرفا. این مفاهیم به طور قابل توجهی در امر تعلیم و تربیت تفکر انتقادی موضوعیت دارند.