شرح گل سوری: ادونیس در چهار روایت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '« ' به '«'
جز (جایگزینی متن - ' »' به '»')
جز (جایگزینی متن - '« ' به '«')
خط ۳۸: خط ۳۸:
دومین مقالۀ این کتاب دربارۀ ادونیس و نقد ادبی است. در این مقاله آمده است: «به نظر می‌رسد بود و نمود ادونیس، نمونه‌ای والا از تنگناهای فرهنگی ـ اجتماعی مهم و بسیاری است که با آنچه بوکاش و کیتل می‌گویند، ارتباط تنگاتنگی دارد.... همچنین در این بحث، به نقدهای خالده سعید، کمال ابودیب و خلدون الشمعه اشاراتی خواهیم کرد. توضیحات و محاضرات مسعود یونس اگرچه بر اساس تجربیاتش در فرهنگ مغرب‌زمین باشد، بسیاری از مؤلفه‌های آن دربارۀ ادونیس ـ و چند تن دیگر ـ فارغ از اینکه غربی یا عربی هستند، صادق است. آنچه که ما در اینجا به عنوان تجلیات مدنظر سبک‌های نقدی اروپایی، در بحث «بورژوازی و نقد ملی» بررسی خواهیم کرد، عبارتند از: الف) رشد روشنفکر ملی به عنوان یک «غرب‌شناس»، خواه در یک کشور عربی به این رشد رسیده باشد خواه در غرب. ب) رفتار شرق‌شناسانۀ این روشنفکر هنگام پرداختن به مسائل جامعۀ خودش؛ چیزی فراتر از آنچه خاورشناسان غربی، صرف داشتن دانش و اطلاع بتوانند عرضه دهند و اعمال کنند. ج) تغییر تئوری زوال اندیشه به عدول زوال اندیشه و ....». (ص 53)
دومین مقالۀ این کتاب دربارۀ ادونیس و نقد ادبی است. در این مقاله آمده است: «به نظر می‌رسد بود و نمود ادونیس، نمونه‌ای والا از تنگناهای فرهنگی ـ اجتماعی مهم و بسیاری است که با آنچه بوکاش و کیتل می‌گویند، ارتباط تنگاتنگی دارد.... همچنین در این بحث، به نقدهای خالده سعید، کمال ابودیب و خلدون الشمعه اشاراتی خواهیم کرد. توضیحات و محاضرات مسعود یونس اگرچه بر اساس تجربیاتش در فرهنگ مغرب‌زمین باشد، بسیاری از مؤلفه‌های آن دربارۀ ادونیس ـ و چند تن دیگر ـ فارغ از اینکه غربی یا عربی هستند، صادق است. آنچه که ما در اینجا به عنوان تجلیات مدنظر سبک‌های نقدی اروپایی، در بحث «بورژوازی و نقد ملی» بررسی خواهیم کرد، عبارتند از: الف) رشد روشنفکر ملی به عنوان یک «غرب‌شناس»، خواه در یک کشور عربی به این رشد رسیده باشد خواه در غرب. ب) رفتار شرق‌شناسانۀ این روشنفکر هنگام پرداختن به مسائل جامعۀ خودش؛ چیزی فراتر از آنچه خاورشناسان غربی، صرف داشتن دانش و اطلاع بتوانند عرضه دهند و اعمال کنند. ج) تغییر تئوری زوال اندیشه به عدول زوال اندیشه و ....». (ص 53)


مقالۀ سوم این کتاب دربارۀ «الکتاب» ادونیس و مسئلۀ تأویل است. نویسنده در نتیجه‌گیری که از نوشته‌اش دارد، اینگونه آورده است: « الکتاب، دستاورد شعری است که شاعر در آن از «خود» فراتر می‌رود. الکتاب از تمام آثار شعری معاصر عرب، فراتر است و این نه‌تنها افزودن بر شعر عربی ک تعالی ذات شعر است. الکتاب نخستین اثر شعری عرب است که شاعر در آن، میراث عربی کهن را در می‌نوردد و با آن دیالکتیکی جامع برقرار می‌سازد. دیالکتیک مقدسات و محرمات که هم‌زمان موضعی نقدی ـ تفسیری دارد. الکتاب نقش شعر خلاق را در بازسازی وجود و درک آن گوشزد می‌نماید. شعر الکتاب در حال برون‌رفتی دائم از عرف شعریت است. رفتار متنبی الکتاب، بر یک منطق خاص استوار نیست؛ چراکه او همیشه در کار زیر پا گذاشتن قوانین و اسلوب عقل و نرم‌های ذهن انسانی است». (ص 157)
مقالۀ سوم این کتاب دربارۀ «الکتاب» ادونیس و مسئلۀ تأویل است. نویسنده در نتیجه‌گیری که از نوشته‌اش دارد، اینگونه آورده است: «الکتاب، دستاورد شعری است که شاعر در آن از «خود» فراتر می‌رود. الکتاب از تمام آثار شعری معاصر عرب، فراتر است و این نه‌تنها افزودن بر شعر عربی ک تعالی ذات شعر است. الکتاب نخستین اثر شعری عرب است که شاعر در آن، میراث عربی کهن را در می‌نوردد و با آن دیالکتیکی جامع برقرار می‌سازد. دیالکتیک مقدسات و محرمات که هم‌زمان موضعی نقدی ـ تفسیری دارد. الکتاب نقش شعر خلاق را در بازسازی وجود و درک آن گوشزد می‌نماید. شعر الکتاب در حال برون‌رفتی دائم از عرف شعریت است. رفتار متنبی الکتاب، بر یک منطق خاص استوار نیست؛ چراکه او همیشه در کار زیر پا گذاشتن قوانین و اسلوب عقل و نرم‌های ذهن انسانی است». (ص 157)


نوشتار پایانی این کتاب دربارۀ تطور شاعرانۀ ادونیس است. نویسندۀ مقاله پیش‌فرضی را مطرح کرده که تمام بنیان این اثر بر آن بنا می‌شود. اینکه ارزش شعر، نهایتاً در رابطه‌ای است که با خلق برقرار می‌کند. ارزش شعر در تبلیغی و کاربردی بودن آن است. وی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این زاویه، ذهن و زبان ادونیس را مورد حمله قرار داده است. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: «ادونیس، جریان شعری خود را از مراحل افول رمانتیسیسم عربی و درست پیش از سقوط این مکتب به پرتگاه ابتذال آغاز کرد. شعر او در دیوان اولش (قصائد الاولی) شعری توصیفی با فضایی عامه‌پسند است. با اینکه این دیوان نخستین اثر شعری اوست ولی در همین اثر هم ادونیس، تصاویر و تعابیر عاشقانه را استادانه ترسیم کرده است، البته با زبانی که از میل مبالغه در خیال‌پردازی خالی نیست». (ص 161)<ref>[https://literaturelib.com/books/3586 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
نوشتار پایانی این کتاب دربارۀ تطور شاعرانۀ ادونیس است. نویسندۀ مقاله پیش‌فرضی را مطرح کرده که تمام بنیان این اثر بر آن بنا می‌شود. اینکه ارزش شعر، نهایتاً در رابطه‌ای است که با خلق برقرار می‌کند. ارزش شعر در تبلیغی و کاربردی بودن آن است. وی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این زاویه، ذهن و زبان ادونیس را مورد حمله قرار داده است. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: «ادونیس، جریان شعری خود را از مراحل افول رمانتیسیسم عربی و درست پیش از سقوط این مکتب به پرتگاه ابتذال آغاز کرد. شعر او در دیوان اولش (قصائد الاولی) شعری توصیفی با فضایی عامه‌پسند است. با اینکه این دیوان نخستین اثر شعری اوست ولی در همین اثر هم ادونیس، تصاویر و تعابیر عاشقانه را استادانه ترسیم کرده است، البته با زبانی که از میل مبالغه در خیال‌پردازی خالی نیست». (ص 161)<ref>[https://literaturelib.com/books/3586 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>