شرح گل سوری: ادونیس در چهار روایت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' »' به '»'
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURشرح گل سوریJ1.jpg | عنوان =شرح گل سوری: ادونیس در چهار روایت | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = بنیس، محمد (نویسنده) سلیمان، نبیل (نویسنده) بومسهولی، عبدالعزیز (محقق) احمد یوسف، داوود (محقق) الهیاری...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - ' »' به '»')
خط ۳۶: خط ۳۶:
اولین مقاله دربارۀ «الکتاب» ادونیس است. «الکتاب» مهم‌ترین اثر شعری ادونیس است که در سه جلد از سوی نشر دارالساقی در بیروت منتشر شد. در این مقاله دربارۀ این کتاب می‌خوانیم: «(الکتاب) در حقیقت تاریخ‌نگاری شاعرانه و شاعرانگی تاریخ‌واری است که از سراسر آن، آتش جنگ دیدگاه‌ها و نحله‌های فکری شعله می‌کشد. به طور خلاصه، برهه‌ای فرهنگی ـ شعری که از مکان‌های درهم و تودرتو پر است و به خاطر سرازیرشدن تصاویر و حالات مختلف، تقریباٌ گاه نمی‌توانیم آنها را از هم تشخیص دهیم. و متون «الکتاب» گویی ماجرایی متروک را از دل خاک بیرون می‌کشند. ماجرایی که در آن بیهودگی استبداد می‌ورزد و البته که پیروز می‌شود. متونی که هر چند نقد و نظرهای سهل‌انگار و خوانش‌های نادرست، انکارشان کرده‌اند؛ اما به مدد عظمت خویش، استوار و پابرجای ایستاده‌اند، مانده‌اند و به دست ما و آیندگان رسیده‌اند و خواهند رسید. زمان در «الکتاب» چنان عریان است که خیال‌پردازان گمان می‌برند گم شده است؛ اما در حقیقت شاعرانگی ادونیس، زمان و نگارش را، زمان و شعریت را و زمان و مکان آگاهانه در هم ریخته و بازآفریده است». (ص 4)
اولین مقاله دربارۀ «الکتاب» ادونیس است. «الکتاب» مهم‌ترین اثر شعری ادونیس است که در سه جلد از سوی نشر دارالساقی در بیروت منتشر شد. در این مقاله دربارۀ این کتاب می‌خوانیم: «(الکتاب) در حقیقت تاریخ‌نگاری شاعرانه و شاعرانگی تاریخ‌واری است که از سراسر آن، آتش جنگ دیدگاه‌ها و نحله‌های فکری شعله می‌کشد. به طور خلاصه، برهه‌ای فرهنگی ـ شعری که از مکان‌های درهم و تودرتو پر است و به خاطر سرازیرشدن تصاویر و حالات مختلف، تقریباٌ گاه نمی‌توانیم آنها را از هم تشخیص دهیم. و متون «الکتاب» گویی ماجرایی متروک را از دل خاک بیرون می‌کشند. ماجرایی که در آن بیهودگی استبداد می‌ورزد و البته که پیروز می‌شود. متونی که هر چند نقد و نظرهای سهل‌انگار و خوانش‌های نادرست، انکارشان کرده‌اند؛ اما به مدد عظمت خویش، استوار و پابرجای ایستاده‌اند، مانده‌اند و به دست ما و آیندگان رسیده‌اند و خواهند رسید. زمان در «الکتاب» چنان عریان است که خیال‌پردازان گمان می‌برند گم شده است؛ اما در حقیقت شاعرانگی ادونیس، زمان و نگارش را، زمان و شعریت را و زمان و مکان آگاهانه در هم ریخته و بازآفریده است». (ص 4)


دومین مقالۀ این کتاب دربارۀ ادونیس و نقد ادبی است. در این مقاله آمده است: «به نظر می‌رسد بود و نمود ادونیس، نمونه‌ای والا از تنگناهای فرهنگی ـ اجتماعی مهم و بسیاری است که با آنچه بوکاش و کیتل می‌گویند، ارتباط تنگاتنگی دارد.... همچنین در این بحث، به نقدهای خالده سعید، کمال ابودیب و خلدون الشمعه اشاراتی خواهیم کرد. توضیحات و محاضرات مسعود یونس اگرچه بر اساس تجربیاتش در فرهنگ مغرب‌زمین باشد، بسیاری از مؤلفه‌های آن دربارۀ ادونیس ـ و چند تن دیگر ـ فارغ از اینکه غربی یا عربی هستند، صادق است. آنچه که ما در اینجا به عنوان تجلیات مدنظر سبک‌های نقدی اروپایی، در بحث «بورژوازی و نقد ملی» بررسی خواهیم کرد، عبارتند از: الف) رشد روشنفکر ملی به عنوان یک «غرب‌شناس»، خواه در یک کشور عربی به این رشد رسیده باشد خواه در غرب. ب) رفتار شرق‌شناسانۀ این روشنفکر هنگام پرداختن به مسائل جامعۀ خودش؛ چیزی فراتر از آنچه خاورشناسان غربی، صرف داشتن دانش و اطلاع بتوانند عرضه دهند و اعمال کنند. ج) تغییر تئوری زوال اندیشه به عدول زوال اندیشه و .... ». (ص 53)
دومین مقالۀ این کتاب دربارۀ ادونیس و نقد ادبی است. در این مقاله آمده است: «به نظر می‌رسد بود و نمود ادونیس، نمونه‌ای والا از تنگناهای فرهنگی ـ اجتماعی مهم و بسیاری است که با آنچه بوکاش و کیتل می‌گویند، ارتباط تنگاتنگی دارد.... همچنین در این بحث، به نقدهای خالده سعید، کمال ابودیب و خلدون الشمعه اشاراتی خواهیم کرد. توضیحات و محاضرات مسعود یونس اگرچه بر اساس تجربیاتش در فرهنگ مغرب‌زمین باشد، بسیاری از مؤلفه‌های آن دربارۀ ادونیس ـ و چند تن دیگر ـ فارغ از اینکه غربی یا عربی هستند، صادق است. آنچه که ما در اینجا به عنوان تجلیات مدنظر سبک‌های نقدی اروپایی، در بحث «بورژوازی و نقد ملی» بررسی خواهیم کرد، عبارتند از: الف) رشد روشنفکر ملی به عنوان یک «غرب‌شناس»، خواه در یک کشور عربی به این رشد رسیده باشد خواه در غرب. ب) رفتار شرق‌شناسانۀ این روشنفکر هنگام پرداختن به مسائل جامعۀ خودش؛ چیزی فراتر از آنچه خاورشناسان غربی، صرف داشتن دانش و اطلاع بتوانند عرضه دهند و اعمال کنند. ج) تغییر تئوری زوال اندیشه به عدول زوال اندیشه و ....». (ص 53)


مقالۀ سوم این کتاب دربارۀ «الکتاب» ادونیس و مسئلۀ تأویل است. نویسنده در نتیجه‌گیری که از نوشته‌اش دارد، اینگونه آورده است: « الکتاب، دستاورد شعری است که شاعر در آن از «خود» فراتر می‌رود. الکتاب از تمام آثار شعری معاصر عرب، فراتر است و این نه‌تنها افزودن بر شعر عربی ک تعالی ذات شعر است. الکتاب نخستین اثر شعری عرب است که شاعر در آن، میراث عربی کهن را در می‌نوردد و با آن دیالکتیکی جامع برقرار می‌سازد. دیالکتیک مقدسات و محرمات که هم‌زمان موضعی نقدی ـ تفسیری دارد. الکتاب نقش شعر خلاق را در بازسازی وجود و درک آن گوشزد می‌نماید. شعر الکتاب در حال برون‌رفتی دائم از عرف شعریت است. رفتار متنبی الکتاب، بر یک منطق خاص استوار نیست؛ چراکه او همیشه در کار زیر پا گذاشتن قوانین و اسلوب عقل و نرم‌های ذهن انسانی است». (ص 157)
مقالۀ سوم این کتاب دربارۀ «الکتاب» ادونیس و مسئلۀ تأویل است. نویسنده در نتیجه‌گیری که از نوشته‌اش دارد، اینگونه آورده است: « الکتاب، دستاورد شعری است که شاعر در آن از «خود» فراتر می‌رود. الکتاب از تمام آثار شعری معاصر عرب، فراتر است و این نه‌تنها افزودن بر شعر عربی ک تعالی ذات شعر است. الکتاب نخستین اثر شعری عرب است که شاعر در آن، میراث عربی کهن را در می‌نوردد و با آن دیالکتیکی جامع برقرار می‌سازد. دیالکتیک مقدسات و محرمات که هم‌زمان موضعی نقدی ـ تفسیری دارد. الکتاب نقش شعر خلاق را در بازسازی وجود و درک آن گوشزد می‌نماید. شعر الکتاب در حال برون‌رفتی دائم از عرف شعریت است. رفتار متنبی الکتاب، بر یک منطق خاص استوار نیست؛ چراکه او همیشه در کار زیر پا گذاشتن قوانین و اسلوب عقل و نرم‌های ذهن انسانی است». (ص 157)