۱۴۶٬۵۶۳
ویرایش
تاریخ ارمنیان: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'هـ' به 'ه'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURتاریخ ارمنیانJ1.jpg | عنوان =تاریخ ارمنیان | عنوانهای دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = خورناتسی، موسی (نویسنده) باغداساریان، ادیک (مترجم) |زبان | زبان = | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر =تاریخ ایران | مکان نشر =ته...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'هـ' به 'ه') |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[موسي خورني]] (نویسنده) | ||
[[باغداساریان، ادیک]] (مترجم) | [[باغداساریان، ادیک]] (مترجم) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =1397 2ت8م / 175 DS | ||
| موضوع = | | موضوع = ارامنه - تاريخ | ||
ارمنستان - تاريخ | |||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =تاریخ ایران | | ناشر =تاریخ ایران | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۷: | ||
| سال نشر =1397 | | سال نشر =1397 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE161118AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ =يکم | ||
| شابک =8ـ07ـ8687ـ600ـ978 | | شابک =8ـ07ـ8687ـ600ـ978 | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاریخ ارمنیان''' تألیف موسی خورناتسی (موسی خورنی)، همراه با ترجمه، مقدمه، حواشی و پیوستهای دکتر ادیک باغداساریان(ا. گرمانیک)، یکی از وجوه تمایز اثر خورنی از آثار تاریخنگاران پیش از او، نخست این است که وی تاریخ ارمنی را از سپیده دم تاریخ تا عصر خود ارائه داده است. دیگر آنکه او توجه خاصی به اهمیت وقایعنگاری معطوف داشت. سوم آنکه او از منابع بسیار غنی و اکثر آثار تاریخی موجود در زمان خود به زبانهای مختلف سود برده است. | '''تاریخ ارمنیان''' تألیف [[موسي خورني|موسی خورناتسی (موسی خورنی)]]، همراه با ترجمه، مقدمه، حواشی و پیوستهای دکتر [[باغداساریان، ادیک|ادیک باغداساریان(ا. گرمانیک)]]، یکی از وجوه تمایز اثر [[موسي خورني|خورنی]] از آثار تاریخنگاران پیش از او، نخست این است که وی تاریخ ارمنی را از سپیده دم تاریخ تا عصر خود ارائه داده است. دیگر آنکه او توجه خاصی به اهمیت وقایعنگاری معطوف داشت. سوم آنکه او از منابع بسیار غنی و اکثر آثار تاریخی موجود در زمان خود به زبانهای مختلف سود برده است. | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
موسی خورنی که در حدود سال 410 چشم به جهان گشود و در سنین 20ـ25 سالگی نزد مسروپ ماشتوتس و جاثلیق ساهاک پارتو شاگردی کرد. پس از کسب تحصیلات در اسکندریه و ادسا به سال 440 م. به ارمنستان بازگشت و به درخواست ساهاک باگراتونی حاکم و مرزبان ارمنستان پیش از سال 482 «تاریخ ارمنیان» خود را به پایان برد. یکی از وجوه تمایز اثر خورنی از آثار تاریخنگاران پیش از او، نخست این است که وی تاریخ ارمنی را از سپیده دم تاریخ تا عصر خود ارائه داده است. دیگر آنکه او توجه خاصی به اهمیت وقایعنگاری معطوف داشت. سوم آنکه او از منابع بسیار غنی و اکثر آثار تاریخی موجود در زمان خود به زبانهای مختلف سود برده است. در واقع با آثار خود تاریخنگاری اصولی و علمی را در ادب ارمن پایهگذاری نمود و به حق «پدر تاریخنگاری» ارمنی لقب یافت. | [[موسي خورني|موسی خورنی]] که در حدود سال 410 چشم به جهان گشود و در سنین 20ـ25 سالگی نزد مسروپ ماشتوتس و جاثلیق ساهاک پارتو شاگردی کرد. پس از کسب تحصیلات در اسکندریه و ادسا به سال 440 م. به ارمنستان بازگشت و به درخواست ساهاک باگراتونی حاکم و مرزبان ارمنستان پیش از سال 482 «تاریخ ارمنیان» خود را به پایان برد. یکی از وجوه تمایز اثر خورنی از آثار تاریخنگاران پیش از او، نخست این است که وی تاریخ ارمنی را از سپیده دم تاریخ تا عصر خود ارائه داده است. دیگر آنکه او توجه خاصی به اهمیت وقایعنگاری معطوف داشت. سوم آنکه او از منابع بسیار غنی و اکثر آثار تاریخی موجود در زمان خود به زبانهای مختلف سود برده است. در واقع با آثار خود تاریخنگاری اصولی و علمی را در ادب ارمن پایهگذاری نمود و به حق «پدر تاریخنگاری» ارمنی لقب یافت. | ||
این کتاب را وی به خواهش ساهاک باگراتونی نوشته است که بر پایۀ پژوهشهای ادبی و تاریخی یکی از هزارگان باگراتونی بود و واهان مامیکنیان و دوستان هم رأیش در اوایل قیام وی را به عنوان مرزبان ارمنستان میگمارند که در نبردی به سال 482 کشته شد. نگارنده در نوشتهاش با پاسخگویی به درخواستهای مشوق و پشتیبان خود اغلب اوقات به او رجوع میکند و وی را مورد خطاب قرار میدهد، لذا میتوان نتیجه گرفت که پدر تاریخ نوشتههایش را بخش ـ بخش برای او میفرستاده است بدون اینکه منتظر سرانجام و پایان کار باشد. | این کتاب را وی به خواهش ساهاک باگراتونی نوشته است که بر پایۀ پژوهشهای ادبی و تاریخی یکی از هزارگان باگراتونی بود و واهان مامیکنیان و دوستان هم رأیش در اوایل قیام وی را به عنوان مرزبان ارمنستان میگمارند که در نبردی به سال 482 کشته شد. نگارنده در نوشتهاش با پاسخگویی به درخواستهای مشوق و پشتیبان خود اغلب اوقات به او رجوع میکند و وی را مورد خطاب قرار میدهد، لذا میتوان نتیجه گرفت که پدر تاریخ نوشتههایش را بخش ـ بخش برای او میفرستاده است بدون اینکه منتظر سرانجام و پایان کار باشد. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۶: | ||
تاریخ ارمنیان به سه بخش یا کتاب تقسیم شده است که عبارتنداز: 1. نسبت نامه بزرگان ارمن؛ 2. تاریخ میانه نیاکان ما؛ 3. پایان تاریخ میهن ما. | تاریخ ارمنیان به سه بخش یا کتاب تقسیم شده است که عبارتنداز: 1. نسبت نامه بزرگان ارمن؛ 2. تاریخ میانه نیاکان ما؛ 3. پایان تاریخ میهن ما. | ||
کتاب یا بخش نخست شامل 32 باب است که هفت باب نخست شامل مطالب پیشگفتاری هستند: پاسخ نامۀ ساهاک باگراتونی و قول انجام خواهش او؛ الف. برتری دادن به منابع یونانی ب. سلوک فرزانهستیز پادشاهان و شاهزادگان پیشین ما؛ ج. گزارشهای گوناگون مورخان خارجی در مورد آدم و سایر بزرگان قوم؛ د. نسبتنامه سه فرزند نوح تا ابراهیم، نینوس و آرام؛ | کتاب یا بخش نخست شامل 32 باب است که هفت باب نخست شامل مطالب پیشگفتاری هستند: پاسخ نامۀ ساهاک باگراتونی و قول انجام خواهش او؛ الف. برتری دادن به منابع یونانی ب. سلوک فرزانهستیز پادشاهان و شاهزادگان پیشین ما؛ ج. گزارشهای گوناگون مورخان خارجی در مورد آدم و سایر بزرگان قوم؛ د. نسبتنامه سه فرزند نوح تا ابراهیم، نینوس و آرام؛ ه. داستانهای مورخان خارجی همانند کتاب مقدس و متفاوت با آن و احادیث شفاهی اولیمپیو دوروس فیلسوف؛ و. بعل که از جانب نویسندگان خارجی چنین نامیده شده همان نمرود کتاب مقدس؛ ز. با بابهای هشتم و نهم در مورد مارآباس منبع اصلی اثر خود سخن به میان میآورد که با نامه واغارشاک به نزد آرشاک (یا اشک) بزرگ میرود و از او برای بررسی کتابخانۀ نینوا اجازه دریافت میدارد؛ او در اینجا کتابی به زبان یونانی مییابد که بر روی آن نوشته شده بود این کتاب به فرمان اسکندر(کبیر) از کلدانی به یونانی ترجمه شده است و شامل تاریخ باستانیان و پیشینیان میشود. مارآباس قسمتهای مربوط به تاریخ ارمنیان را از این کتاب گلچین میکند و به زبانهای یونانی و آشوری بر میگرداند و برای واغارشاک میآورد. او با شادمانی تمام تاریخ مارآباس را میپذیرد و فرمان میدهد آن را با دقت در دربار نگهداری کنند، اما بخشی را نیز دستور میدهد روی مجسمه مهر کنند، که نگارنده با استفاده «از آن» با رویدادهای تاریخی آشنا شده قول میدهد کنجکاوی مشوق خود را ارضا کند و نسبنامه ناخارارهای بومی ما را تا ساردانابال پادشاه کلدانیان ادامه دهد. | ||
باب دهم آغازگر تاریخ اصلی ارمنیان است، نبرد هایک در برابر بعل (بابهای 10 ـ11)؛ پیشینیان هایک (باب 12)، کارهای آرام (بابهای 13 ـ14). نبرد شامیرام با آرا و آبادانیهای انجام شده (بابهای 15 تا 18). نسبنامه بزرگان عبرانی، کلدانی و ارمنی تا داود، ساردانابال و اسکایوردی (باب 19) با آرا آرایان (باب 20)؛ با رویر نخستین پادشاه ارمنیان و جانشینانش (بابهای 21 و 22)؛ منشأ آرزرونیها، گنونیها و آنگغتون و مرزبان آغزنیک (23)، تیگران یرواندیان (باب 24 ـ 30)؛ نشینان تیگران (باب 31)؛ نبرد ایلیاس و زارمایر (باب 32)؛ آخرین جانشین تیگران واهه بوده است که قیام نمود و به دست اسکندر مقدونی کشته شد و پس از آن تا پادشاهی واغارشاکمؤلف هیچ مطلبی راجع به ارمنستان به میان نمیآورد تا زمانی که آرشاک کبیر پادشاه پارتیان به سهولت وارد ارمنستان میشود و برادرش واغارشاک را به پادشاهی میرساند. پس از کتاب اول، دو باب «از افسانههای پارسی» به طور مجزا وجود دارد که در اولی در مورد آژدهاک بیوراسب و فریدون اما دومی شامل تشریح این افسانه و تاریخ تصحیح شده میباشد. مؤلف یادآور میگردد که شدیداً از اینگونه افسانههای بیمعنی و ناشایست متنفر و گریزان است، ولی اجباراً بنا به درخواست مشوق و پشتیبان خود آنها را مینویسد و شایسته گنجیدن در کتاب تاریخش ندانسته است لذا به طور مجزا و جداگانه نگاشته است. | باب دهم آغازگر تاریخ اصلی ارمنیان است، نبرد هایک در برابر بعل (بابهای 10 ـ11)؛ پیشینیان هایک (باب 12)، کارهای آرام (بابهای 13 ـ14). نبرد شامیرام با آرا و آبادانیهای انجام شده (بابهای 15 تا 18). نسبنامه بزرگان عبرانی، کلدانی و ارمنی تا داود، ساردانابال و اسکایوردی (باب 19) با آرا آرایان (باب 20)؛ با رویر نخستین پادشاه ارمنیان و جانشینانش (بابهای 21 و 22)؛ منشأ آرزرونیها، گنونیها و آنگغتون و مرزبان آغزنیک (23)، تیگران یرواندیان (باب 24 ـ 30)؛ نشینان تیگران (باب 31)؛ نبرد ایلیاس و زارمایر (باب 32)؛ آخرین جانشین تیگران واهه بوده است که قیام نمود و به دست اسکندر مقدونی کشته شد و پس از آن تا پادشاهی واغارشاکمؤلف هیچ مطلبی راجع به ارمنستان به میان نمیآورد تا زمانی که آرشاک کبیر پادشاه پارتیان به سهولت وارد ارمنستان میشود و برادرش واغارشاک را به پادشاهی میرساند. پس از کتاب اول، دو باب «از افسانههای پارسی» به طور مجزا وجود دارد که در اولی در مورد آژدهاک بیوراسب و فریدون اما دومی شامل تشریح این افسانه و تاریخ تصحیح شده میباشد. مؤلف یادآور میگردد که شدیداً از اینگونه افسانههای بیمعنی و ناشایست متنفر و گریزان است، ولی اجباراً بنا به درخواست مشوق و پشتیبان خود آنها را مینویسد و شایسته گنجیدن در کتاب تاریخش ندانسته است لذا به طور مجزا و جداگانه نگاشته است. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۳: | ||
کتاب سوم شامل 68 باب است، «رویدادهای اتفاق افتاده در عصر مؤلف و یا کمی پیش از آن»، از خسرو صغیر جانشین تیرداد تا فروپاشی پادشاهی آراشاگونی یعنی 110 سال تاریخ (بابهای 1ـ64) سپس بازگشت جاثلیق ساهاک با شمول از ایران (باب 65)، کردارهای ناپسند شمول (باب 66)، مرگ ساهاک قدیس و مسروپ (باب 67) و «در سوگ فروپاشی پادشاهی آرشاگونی در باب سکوبانی دودمان گریگور قدیس» (باب 68 به عنوان پسگفتار).<ref>[https://literaturelib.com/books/3537 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | کتاب سوم شامل 68 باب است، «رویدادهای اتفاق افتاده در عصر مؤلف و یا کمی پیش از آن»، از خسرو صغیر جانشین تیرداد تا فروپاشی پادشاهی آراشاگونی یعنی 110 سال تاریخ (بابهای 1ـ64) سپس بازگشت جاثلیق ساهاک با شمول از ایران (باب 65)، کردارهای ناپسند شمول (باب 66)، مرگ ساهاک قدیس و مسروپ (باب 67) و «در سوگ فروپاشی پادشاهی آرشاگونی در باب سکوبانی دودمان گریگور قدیس» (باب 68 به عنوان پسگفتار).<ref>[https://literaturelib.com/books/3537 پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۴: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ (عمومی)]] | |||
[[رده: تاریخ آسیا]] | |||
[[رده:مقالات(فروردین 1404) باقی زاده]] | [[رده:مقالات(فروردین 1404) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1404]] | ||