۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''اخلاق محسنی''' تألیف کمالالدین حسین بن علی کاشفی | '''اخلاق محسنی''' تألیف [[کاشفی، حسین بن علی|کمالالدین حسین بن علی کاشفی سبزواری]]، با تصحیح و شرح [[طبسی، محبوبه|محبوبه طبسی]]؛ این کتاب تصحیح و شرح اخلاق محسنی یا جواهر الاسرار است که در سه بخش عمده نگاشته شده است. | ||
==گزاش کتاب== | ==گزاش کتاب== | ||
این کتاب تصحیح و شرح اخلاق محسنی یا جواهر الاسرار است که در سه بخش عمده نگاشته شده است: 1. مقدمه مصحح شامل: تعریفی از حکمت و پیشینۀ آثار اخلاقی در ایران، سخنی دربارۀ مؤلف و مشرب فکری و آثار او، بیان ویژگیهای کتاب اخلاق محسنی و نسخههایی که در این رساله مورد بررسی قرار گرفت، 2. متن کتاب اخلاق محسنی و مقابله آن با چهار نسخه، 3. تعلیقات شامل: توضیحات، فهرستها (اعلام ـ آیات قرآنی و احادیث، ادبیات فارسی و عربی، منابع و مآخذ). | این کتاب تصحیح و شرح اخلاق محسنی یا جواهر الاسرار است که در سه بخش عمده نگاشته شده است: 1. مقدمه مصحح شامل: تعریفی از حکمت و پیشینۀ آثار اخلاقی در ایران، سخنی دربارۀ مؤلف و مشرب فکری و آثار او، بیان ویژگیهای کتاب اخلاق محسنی و نسخههایی که در این رساله مورد بررسی قرار گرفت، 2. متن کتاب اخلاق محسنی و مقابله آن با چهار نسخه، 3. تعلیقات شامل: توضیحات، فهرستها (اعلام ـ آیات قرآنی و احادیث، ادبیات فارسی و عربی، منابع و مآخذ). | ||
کمالالدین حسین بن علی کاشفی سبزواری بیهقی واعظ، مشهور به | [[کاشفی، حسین بن علی|کمالالدین حسین بن علی کاشفی سبزواری بیهقی]] واعظ، مشهور به «[[کاشفی، حسین بن علی|ملاحسین کاشفی]]» یا «[[کاشفی، حسین بن علی|ملاحسین واعظ]]» از جمله دانشمندان و مؤلفان پرکار قرن نهم و آغاز قرن دهم هجری است. وسعت اطلاعات و توانایی وافرش در تألیف و تصنیف، او را در شمار نویسندگان مشهور فارسی درآورد و فرصت آن را داد تا آثار متعدد و متنوعی از خود به یادگار گذارد. او در اواسط نیمۀ اول قرن نهم در سبزوار قصبه بیهق به دنیا آمد. دوران جوانی را در آن شهر گذراند و به وعظ و تذکیر روزگار میگذرانید. چون بانگی خوش و بیانی دلپذیر داشت و اطلاعات او بسیار بود، مواعظ او مورد قبول همگان قرار میگرفت. | ||
دربارۀ اعتقادات او نیز از زمان حیات او اختلاف بود؛ چنانکه در پارهای نواحی به تشیع و در پارهای دیگر به تسنن اشتهار داشت. از سویی چون فرزندش فخرالدین علی به تصریح او را پیرو طریقت نقشبندیان که همه از اهل سنت بودهاند دانسته است، مسلم میشود متمایل به تسنن بوده است و از جانبی دیگر ولادت و تربیت اولیهاش در شهر سبزوار که از مراکز قدیم شیعیان اثنیعشری است، وابستگی او را به مذهب تشیع نشان میدهد. | دربارۀ اعتقادات او نیز از زمان حیات او اختلاف بود؛ چنانکه در پارهای نواحی به تشیع و در پارهای دیگر به تسنن اشتهار داشت. از سویی چون فرزندش فخرالدین علی به تصریح او را پیرو طریقت نقشبندیان که همه از اهل سنت بودهاند دانسته است، مسلم میشود متمایل به تسنن بوده است و از جانبی دیگر ولادت و تربیت اولیهاش در شهر سبزوار که از مراکز قدیم شیعیان اثنیعشری است، وابستگی او را به مذهب تشیع نشان میدهد. | ||
واعظ کاشفی در علوم دینی و فنون غریبه و ریاضیات و نجوم و موعظه و خطابه متبحر بود و در زمان سلطنت سلطان حسین بایقرا که پادشاهی ادبپرور و هنردوست بود، در شاعری «حسینی» تخلص میکرد. کتابها و رسالههای نسبتاً زیادی در موضوعهای اخلاق و تاریخ و تفسیر قرآن مجید و حدیث، شرح مثنوی، تصوف، بیان و صناعت اشعار، سحر و طلسمات و علوم نجوم و ریاضیات، به زبانهای عربی و فارسی به او نسبت داده شده است که تعداد آنها در منابع مختلف گاه به بیشتر از چهل اثر بالغ میگردد. | [[کاشفی، حسین بن علی|واعظ کاشفی]] در علوم دینی و فنون غریبه و ریاضیات و نجوم و موعظه و خطابه متبحر بود و در زمان سلطنت سلطان حسین بایقرا که پادشاهی ادبپرور و هنردوست بود، در شاعری «حسینی» تخلص میکرد. کتابها و رسالههای نسبتاً زیادی در موضوعهای اخلاق و تاریخ و تفسیر قرآن مجید و حدیث، شرح مثنوی، تصوف، بیان و صناعت اشعار، سحر و طلسمات و علوم نجوم و ریاضیات، به زبانهای عربی و فارسی به او نسبت داده شده است که تعداد آنها در منابع مختلف گاه به بیشتر از چهل اثر بالغ میگردد. | ||
کاشفی در نثر متفنّن است، گاه بسیار ساده و موجز مینویسد؛ بهویژه هنگامی که از کتب علمی نقل میکند؛ گاه از شیخ سعدی و گلستان تقلید میکند مانند | [[کاشفی، حسین بن علی|کاشفی]] در نثر متفنّن است، گاه بسیار ساده و موجز مینویسد؛ بهویژه هنگامی که از کتب علمی نقل میکند؛ گاه از [[سعدی، مصلح بن عبدالله|شیخ سعدی]] و [[گلستان]] تقلید میکند مانند [[روضة الشهداء (تصحیح عقیقی بخشایشی)|روضةالشّهدا]] و [[اخلاق محسنی]]، ولی پیشرفت شایانی در نثر صنعتی ندارد. در مجموع میتوان گفت نثر او متفنّن و روی هم رفته ساده و روان است که مختصات عصر خود را دارد. در مقایسهای که بین نثر کاشفی در انوار سهیلی و نثر [[نصرالله منشی، نصرالله بن محمد|نصرالله منشی]] در [[کلیله و دمنه]] استاد شمیسا انجام دادهاند نتیجه بر این است که شاید به لحاظ احتوا بر انواع سجع و اضافات تشبیهی، نثر کاشفی ادبیتر از نثر نصرالله منشی است، اما به هیچ وجه فصاحت و بلاغت و فخامت و استواری نثر [[نصرالله منشی، نصرالله بن محمد|نصرالله منشی]] را ندارد و همین مقایسه اگر بین اخلاق محسنی و گلستان سعدی انجام شود، شاید چنین نتیجهای دور از ذهن و واقعیت نباشد. با همۀ این اوصاف نثر کاشفی در دورۀ خودش از بهترینهاست و بنابر نظر استاد ملکالشهرای بهار: ملاحسین از نویسندگان پرکاری است که در ایران بینظیر و کمیاب است. | ||
اخلاق محسنی از جمله کتابهای مشهور قرن نهم در اخلاق و حکمت عملی است که ملا واعظ کاشفی آن را به نام ابوالمحسین میرزا در سال 900 به اتمام رساند. این کتاب به دو اسم اخلاق محسنی و اخلاق المحسنین شهرت دارد و امروز به نام نخستین یعنی اخلاق محسنی معروف است. در صفحۀ 121 از نسخه متن، نویسنده به تاریخ تألیف این رساله چنین اشاره کرده است: «چنانچه حاتم طایی که در تاریخ تألیف این رساله که سنۀ 845 از وفات او قریب نهصد و چهل و پنج سال گذشته». | اخلاق محسنی از جمله کتابهای مشهور قرن نهم در اخلاق و حکمت عملی است که ملا واعظ کاشفی آن را به نام ابوالمحسین میرزا در سال 900 به اتمام رساند. این کتاب به دو اسم اخلاق محسنی و اخلاق المحسنین شهرت دارد و امروز به نام نخستین یعنی اخلاق محسنی معروف است. در صفحۀ 121 از نسخه متن، نویسنده به تاریخ تألیف این رساله چنین اشاره کرده است: «چنانچه حاتم طایی که در تاریخ تألیف این رساله که سنۀ 845 از وفات او قریب نهصد و چهل و پنج سال گذشته». | ||