پرش به محتوا

موسوعة مصطلحات ابن خلدون و الشريف علي محمد الجرجاني: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد' به 'ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد'
جز (جایگزینی متن - 'اصطلاحات (ابهام زدایی)' به 'اصطلاحات (ابهام‌زدایی)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد' به 'ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد')
 
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR03357J1.jpg
| تصویر =NUR03357J1.jpg
| عنوان =موسوعة مصطلحات [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] و الشریف علي محمد الجرجاني
| عنوان =موسوعة مصطلحات [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] و الشریف علي محمد الجرجاني
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
خط ۸: خط ۸:
| کد کنگره =‏D‎‏ ‎‏16‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏3‎‏م‎‏8
| کد کنگره =‏D‎‏ ‎‏16‎‏/‎‏7‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏3‎‏م‎‏8
| موضوع =
| موضوع =
[[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]]، عبدالرحمان بن محمد، 732 - 808ق. - اصطلاح‏‌ها و تعبیرها
[[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]]، عبدالرحمان بن محمد، 732 - 808ق. - اصطلاح‏‌ها و تعبیرها


جرجانی، علی بن محمد، 740 - 816ق. - اصطلاح‏‌ها و تعبیرها
جرجانی، علی بن محمد، 740 - 816ق. - اصطلاح‏‌ها و تعبیرها
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''موسوعة مصطلحات ابن خلدون و الشريف علي محمد الجرجاني''' فرهنگ اصطلاحات علوم اسلامى است كه توسط دكتر رفيق عجم در سال 1422 هجرى قمرى تدوين شده است.
'''موسوعة مصطلحات ابن خلدون و الشريف علي محمد الجرجاني''' فرهنگ اصطلاحات علوم اسلامى است كه توسط دكتر رفيق عجم در سال 1422 هجرى قمرى تدوين شده است.


رفيق عجم با توجه به تبحر خاص دو دانشمند اسلامى قرن هشتم هجرى؛ يعنى [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] و شريف جرجانى در علوم مختلف به اين نتيجه رسيده است كه استخراج اصطلاحات و تعاريف آنها كه در آثار گوناگون خود ارائه كرده‌اند، مى‌تواند مرجع مهم و قابل توجهى براى محققین و پژوهشگران علوم اسلامی‌باشد، فلذا كتابى را كه شامل دو بخش مجزّا مى‌باشد، به همين منظور تأليف نموده است. دكتر رفيق عجم همين كار را در مورد آثار غزالى نيز قبل از كتاب انجام داده است.
رفيق عجم با توجه به تبحر خاص دو دانشمند اسلامى قرن هشتم هجرى؛ يعنى [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] و شريف جرجانى در علوم مختلف به اين نتيجه رسيده است كه استخراج اصطلاحات و تعاريف آنها كه در آثار گوناگون خود ارائه كرده‌اند، مى‌تواند مرجع مهم و قابل توجهى براى محققین و پژوهشگران علوم اسلامی‌باشد، فلذا كتابى را كه شامل دو بخش مجزّا مى‌باشد، به همين منظور تأليف نموده است. دكتر رفيق عجم همين كار را در مورد آثار غزالى نيز قبل از كتاب انجام داده است.


==ساختار و گزارش محتوا==
==ساختار و گزارش محتوا==




كتاب حاضر همان طور كه گفته شد، در دو بخش كه بخش اول مربوط به موسوعۀ اصطلاحات [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] و بخش دوم آن موسوعۀ اصطلاحات شريف على محمد جرجانى مى‌باشد، تنظيم گرديده است.
كتاب حاضر همان طور كه گفته شد، در دو بخش كه بخش اول مربوط به موسوعۀ اصطلاحات [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] و بخش دوم آن موسوعۀ اصطلاحات شريف على محمد جرجانى مى‌باشد، تنظيم گرديده است.


دكتر رفيق عجم در ابتدا در سدد شناسائى [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] برآمده و با معرفى زندگی‌نامه و آثار وى اشاره‌اى به احاطۀ اين شخصيت علمى مهم در علوم مختلف اعم از فلسفه، لغت، تاريخ و... دارد.
دكتر رفيق عجم در ابتدا در سدد شناسائى [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] برآمده و با معرفى زندگی‌نامه و آثار وى اشاره‌اى به احاطۀ اين شخصيت علمى مهم در علوم مختلف اعم از فلسفه، لغت، تاريخ و... دارد.


[[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] را كه پايه‌گذار علم جامعه‌شناسى و تاريخ دانسته‌اند و شاهكارهاى او را در اين بخش تمام كسانى كه بعد از او آمده‌اند، مورد استفاده و تحسين قرار داده‌اند.
[[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] را كه پايه‌گذار علم جامعه‌شناسى و تاريخ دانسته‌اند و شاهكارهاى او را در اين بخش تمام كسانى كه بعد از او آمده‌اند، مورد استفاده و تحسين قرار داده‌اند.


مقدمۀ [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] بر كتاب مهم تاريخى‌اش كه در مدت چهار سالى كه در زندان به سر مى‌برده نوشته است، در بين آثارش شهرت بسيار ويژه و جهانى دارد.
مقدمۀ [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] بر كتاب مهم تاريخى‌اش كه در مدت چهار سالى كه در زندان به سر مى‌برده نوشته است، در بين آثارش شهرت بسيار ويژه و جهانى دارد.


مدخل‌هايى كه مؤلف از آثار [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] استخراج كرده است، در واقع مربوط به كلمات و اصطلاحاتى مى‌شود كه او در كتاب‌هاى مختلف خود به مناسبت‌هايى اقدام به تعريف و تشريح آنها نموده است.
مدخل‌هايى كه مؤلف از آثار [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] استخراج كرده است، در واقع مربوط به كلمات و اصطلاحاتى مى‌شود كه او در كتاب‌هاى مختلف خود به مناسبت‌هايى اقدام به تعريف و تشريح آنها نموده است.


لكن نكته‌اى كه از نظر مطالعه‌كنندگان اين اثر دور نمى‌ماند، اين است، با اين كه [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] و [[جرجانی، علی بن محمد|مير سيد شريف جرجانى]]، هر دو دانشمندان بزرگ و آشنا به علوم گوناگون بوده‌اند؛ ولى كسى كه اقدام به جمع‌آورى اين اصطلاحات نموده، از چنين ويژگى‌هايى به طور كامل برخوردار نبوده است، فلذا در پاره‌اى از موارد به خطا رفته و مدخل‌هايى كه اصطلاح نيستند، را اصطلاح پنداشته است و از آنها در اين مجموعه استفاده كرده است.
لكن نكته‌اى كه از نظر مطالعه‌كنندگان اين اثر دور نمى‌ماند، اين است، با اين كه [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] و [[جرجانی، علی بن محمد|مير سيد شريف جرجانى]]، هر دو دانشمندان بزرگ و آشنا به علوم گوناگون بوده‌اند؛ ولى كسى كه اقدام به جمع‌آورى اين اصطلاحات نموده، از چنين ويژگى‌هايى به طور كامل برخوردار نبوده است، فلذا در پاره‌اى از موارد به خطا رفته و مدخل‌هايى كه اصطلاح نيستند، را اصطلاح پنداشته است و از آنها در اين مجموعه استفاده كرده است.


نكته قابل توجه ديگر آن كه تنها ترتيب لحاظ شده، در اين كتاب مرتب‌سازى آن با حروف الفبا بوده است و اين باعث گرديده، براى پژوهشگر هيچ قانون دقيقى براى مراجعه به اين كتاب در دست نباشد كه مثلاًمدخل‌هاى مربوط به فلان علم يا فلان فن تماما در اين كتاب موجوداند و به هنگام نياز با اطمينان خاطر مى‌توان به آن مراجعه كرد.
نكته قابل توجه ديگر آن كه تنها ترتيب لحاظ شده، در اين كتاب مرتب‌سازى آن با حروف الفبا بوده است و اين باعث گرديده، براى پژوهشگر هيچ قانون دقيقى براى مراجعه به اين كتاب در دست نباشد كه مثلاًمدخل‌هاى مربوط به فلان علم يا فلان فن تماما در اين كتاب موجوداند و به هنگام نياز با اطمينان خاطر مى‌توان به آن مراجعه كرد.
خط ۶۰: خط ۶۰:




ويژگى موسوعۀ شريف جرجانى اين است كه آثار وى؛ شامل منطق، علوم حديث، فقه، كلام، تصوف، طب، لغت، رياضى و نجوم مى‌شود. فلذا مدخل‌هايى كه از آثار اين شخصيت علمى كم‌نظير بدست آمده، از لحاظ تعداد بيشتر از مدخل‌هاى موسوعۀ [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] است.
ويژگى موسوعۀ شريف جرجانى اين است كه آثار وى؛ شامل منطق، علوم حديث، فقه، كلام، تصوف، طب، لغت، رياضى و نجوم مى‌شود. فلذا مدخل‌هايى كه از آثار اين شخصيت علمى كم‌نظير بدست آمده، از لحاظ تعداد بيشتر از مدخل‌هاى موسوعۀ [[ابن خلدون، عبدالرحمن‌ بن‌ محمد|ابن خلدون]] است.


مراحل فهرست‌نويسى و بيان ريشۀ اصطلاحات عينا در موسوعۀ دوم نيز توسط مؤلف تكرار شده است.
مراحل فهرست‌نويسى و بيان ريشۀ اصطلاحات عينا در موسوعۀ دوم نيز توسط مؤلف تكرار شده است.