پرش به محتوا

پیامبری زرتشت: پژوهشی در نبی‌انگاری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''پیامبری زرتشت: پژوهشی در نبی‌انگاری'''تألیف علی مصلح؛ پیامبری زرتشت موضوع پرمناقشه‌ای است که هر گروه به گونه‌ای در رد یا اثبات آن، ادله و شواهدی مطرح کرده است. کهن‌بودن شخصیت زرتشت، تشویش اسناد، ناهمگونی آنها از لحاظ اعتبار، تجمیع نکردن یک‌بارۀ نظریات و فقدان بررسی، تجزیه و تحلیل جامع موجب شده است مسئلۀ پیامبری زرتشت همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی بماند.
'''پیامبری زرتشت: پژوهشی در نبی‌انگاری''' تألیف [[مصلح ، علی|علی مصلح]]؛ پیامبری زرتشت موضوع پرمناقشه‌ای است که هر گروه به گونه‌ای در رد یا اثبات آن، ادله و شواهدی مطرح کرده است. کهن‌بودن شخصیت زرتشت، تشویش اسناد، ناهمگونی آنها از لحاظ اعتبار، تجمیع نکردن یک‌بارۀ نظریات و فقدان بررسی، تجزیه و تحلیل جامع موجب شده است مسئلۀ پیامبری زرتشت همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی بماند.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۱: خط ۴۱:
متون زرتشتی که بیشتر آنها از لحاظ زبانی به دو بخش اوستایی و پهلوی تقسیم می‌شود، دو سبک و رویکرد مغایر دارد. از سویی در اوستا با کیش کهن زرتشتی مواجهیم که سنخ پیام‌آوری در آن با ادیان شرقی و اشراقی همخوان است و سیر اشراقی برخلاف نبوت که برگزیدگی از سوی خدا است، صعودی از جانب منادی است که به شهودی دست یافته و فروماندگان را به حرکت در این مسیر می‌خواند. اما روی دیگر سکه متون پهلوی که حاکی از کیش زرتشتی متأخر است، عمدتاً در دوران اسلامی نگاشته شده و قالب آنها با پیامبری در ادیان ابراهیمی سنخیت دارد. در فصل دوم هر دو مأخذ بررسی شده تا از سویی جنش پیام‌آوری در اوستا نمایان شود و از سوی دیگر دگرگونی یک دین از سنخ ادیان شرقی یا آریایی به دینی ابراهیمی به نمایش درآید.
متون زرتشتی که بیشتر آنها از لحاظ زبانی به دو بخش اوستایی و پهلوی تقسیم می‌شود، دو سبک و رویکرد مغایر دارد. از سویی در اوستا با کیش کهن زرتشتی مواجهیم که سنخ پیام‌آوری در آن با ادیان شرقی و اشراقی همخوان است و سیر اشراقی برخلاف نبوت که برگزیدگی از سوی خدا است، صعودی از جانب منادی است که به شهودی دست یافته و فروماندگان را به حرکت در این مسیر می‌خواند. اما روی دیگر سکه متون پهلوی که حاکی از کیش زرتشتی متأخر است، عمدتاً در دوران اسلامی نگاشته شده و قالب آنها با پیامبری در ادیان ابراهیمی سنخیت دارد. در فصل دوم هر دو مأخذ بررسی شده تا از سویی جنش پیام‌آوری در اوستا نمایان شود و از سوی دیگر دگرگونی یک دین از سنخ ادیان شرقی یا آریایی به دینی ابراهیمی به نمایش درآید.


اززمانی که نام زرتشت در مدارس شرق‌شناسی بر سر زبان‌ها افتاد، گرایش‌ها و گمان‌های مختلفی دربارۀ هویت دینی وی مطرح شد. برخی با همان قالب شناختی خود از ادیان ابراهیمی، زرتشت را با انبیای بنی‌اسرائیل هم‌سنخ دیدند و وی را تمام‌کنندۀ کار ابراهیم (ع) دانستند و برخی با توجه به بررسی‌های زبان‌شناختی زرتشت را از چشم‌انداز منابع کهن زرتشتی و در قیاس با کیش‌های آریایی و غیرابراهیمی نگریستند و سنخیت آیین‌های هند و آریایی با او را مهم دانستند. در فصل سوم پیامبری زرتشت از دیدگاه مستشرقان تبیین شده است.
اززمانی که نام زرتشت در مدارس شرق‌شناسی بر سر زبان‌ها افتاد، گرایش‌ها و گمان‌های مختلفی دربارۀ هویت دینی وی مطرح شد. برخی با همان قالب شناختی خود از ادیان ابراهیمی، زرتشت را با انبیای بنی‌اسرائیل هم‌سنخ دیدند و وی را تمام‌کنندۀ کار ابراهیم(ع) دانستند و برخی با توجه به بررسی‌های زبان‌شناختی زرتشت را از چشم‌انداز منابع کهن زرتشتی و در قیاس با کیش‌های آریایی و غیرابراهیمی نگریستند و سنخیت آیین‌های هند و آریایی با او را مهم دانستند. در فصل سوم پیامبری زرتشت از دیدگاه مستشرقان تبیین شده است.


کلام اسلامی برخلاف گفتمان مستشرقان دین‌پژوه که هر دریافتی را تجربۀ دینی می‌دانند، بین کهانت، پیشگویی، القائات شیطانی و نفسانی، وحی و برگزیدگی الهی تمایز قائل است و به‌خودبستن برخی شئونات نبوت را در پذیرش ادعا کافی نمی‌داند. هرچند پیامبرداشتن مجوس محل وفاق مسلمانان است؛ ولی آیا می‌توان برای یکسان‌انگاری زرتشت با نبی مجوس گواهی آورد؟ تا یک سده پیش کمتر کسی در جوامع اسلامی مسئلۀ پیامبری زرتشت را جدی می‌پنداشت و چنان‌که ناپیر مالکوم انگلیسی در «سفرنامۀ یزد» آورده، حتی مردم یزد که زرتشتیان در میان آنها زندگی می‌کردند، در پیامبری زرتشت تردید جدی داشتند. در فصل پایانی کتاب، پیامبری زرتشت از دیدگاه مسلمانان تبیین و بررسی شده است.<ref> [https://literaturelib.com/books/5473 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
کلام اسلامی برخلاف گفتمان مستشرقان دین‌پژوه که هر دریافتی را تجربۀ دینی می‌دانند، بین کهانت، پیشگویی، القائات شیطانی و نفسانی، وحی و برگزیدگی الهی تمایز قائل است و به‌خودبستن برخی شئونات نبوت را در پذیرش ادعا کافی نمی‌داند. هرچند پیامبرداشتن مجوس محل وفاق مسلمانان است؛ ولی آیا می‌توان برای یکسان‌انگاری زرتشت با نبی مجوس گواهی آورد؟ تا یک سده پیش کمتر کسی در جوامع اسلامی مسئلۀ پیامبری زرتشت را جدی می‌پنداشت و چنان‌که ناپیر مالکوم انگلیسی در «سفرنامۀ یزد» آورده، حتی مردم یزد که زرتشتیان در میان آنها زندگی می‌کردند، در پیامبری زرتشت تردید جدی داشتند. در فصل پایانی کتاب، پیامبری زرتشت از دیدگاه مسلمانان تبیین و بررسی شده است.<ref> [https://literaturelib.com/books/5473 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references />