شرح رباعيات جامی در علم حقایق و تصوف: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR109156J1.jpg | عنوان = شرح رباعيات جامی در علم حقایق و تصوف | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = جامی، عبد الرحمن بن احمد (نويسنده) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره = | موضوع =شعر فارسی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد - ش...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۴: خط ۲۴:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''شرح رباعیات جامی در علم حقائق و تصوف'''، مشتمل بر رباعیات شاعر بزرگ قرن نهم عبدالرحمن جامی (درگذشته 898ق) و شرح آن به قلم خود اوست. جامی در این رساله به شرح رباعیات خود در موضوع وحدت وجود پرداخته است.
'''شرح رباعیات جامی در علم حقائق و تصوف'''، مشتمل بر رباعیات شاعر بزرگ قرن نهم [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامی]] (درگذشته 898ق) و شرح آن به قلم خود اوست. [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] در این رساله به شرح رباعیات خود در موضوع وحدت وجود پرداخته است.


این اثر، شرح چهل‌و‌شش رباعی از جامی است. احتمالاً جامی در‌ آغاز‌ گرایش‌ به عرفان نظری مکتب ابن‌ عربی،‌ تعدادی‌ رباعی در اثبات وحدت وجود می‌سراید، امّا پس از کوتاه‌مدتی درمی‌یابد که تنگنای قالب رباعی از یک‌سو و دشواری بیان‌ موضوع‌ وحدت‌ وجود از دیگر سو، مانع انتقال کامل این‌‌گونه‌ مفاهیم است؛ ازاین‌رو برای تفصیل مجملات و توضیح مشکلات - با استعانت از سخنان بزرگان دین و عرفان – به شرح‌ و بسط‌ آن‌ رباعیّات می‌پردازد و نام اثر را شرح رباعیّات در وحدت وجود‌ می‌گذارد<ref>ر.ک: دادبه، اصغر؛ داوودی‌پور، غلامرضا، ص130</ref>.
این اثر، شرح چهل‌و‌شش رباعی از جامی است. احتمالاً [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] در‌ آغاز‌ گرایش‌ به عرفان نظری مکتب ابن‌ عربی،‌ تعدادی‌ رباعی در اثبات وحدت وجود می‌سراید، امّا پس از کوتاه‌مدتی درمی‌یابد که تنگنای قالب رباعی از یک‌سو و دشواری بیان‌ موضوع‌ وحدت‌ وجود از دیگر سو، مانع انتقال کامل این‌‌گونه‌ مفاهیم است؛ ازاین‌رو برای تفصیل مجملات و توضیح مشکلات - با استعانت از سخنان بزرگان دین و عرفان – به شرح‌ و بسط‌ آن‌ رباعیّات می‌پردازد و نام اثر را شرح رباعیّات در وحدت وجود‌ می‌گذارد<ref>ر.ک: دادبه، اصغر؛ داوودی‌پور، غلامرضا، ص130</ref>.


وحدت‌ وجود‌ مورد نظر ابن‌ عربی و شارحان نظریه‌های او، از جمله عبدالرحمن جامی، یعنی اینکه وجود‌ حقیقی‌ یکی بیش نیست و آن‌هم‌ وجود‌ خداوند است‌ و غیر‌ خدا‌ هرچه هست، صرفاً تجلّیّات (تعیّنات و اعتبارات‌) همان‌ وجود واحد یگانه است<ref>ر.ک: همان، ص131</ref>.
وحدت‌ وجود‌ مورد نظر [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن‌ عربی]] و شارحان نظریه‌های او، از جمله [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامی]]، یعنی اینکه وجود‌ حقیقی‌ یکی بیش نیست و آن‌هم‌ وجود‌ خداوند است‌ و غیر‌ خدا‌ هرچه هست، صرفاً تجلّیّات (تعیّنات و اعتبارات‌) همان‌ وجود واحد یگانه است<ref>ر.ک: همان، ص131</ref>.


جامی در رباعیاتی چون:
[[جامی، عبدالرحمن|جامی]] در رباعیاتی چون:
'''خورشید‌ فلک‌ به نور خویش است منیر
'''خورشید‌ فلک‌ به نور خویش است منیر
جرم قمر از پرتو او نورپذیر'''
جرم قمر از پرتو او نورپذیر
'''روشن به خود است‌ نور‌، اگر عقل خبیر
'''روشن به خود است‌ نور‌، اگر عقل خبیر
افزون نهدش ز مهر و مه خرده مگیر'''
افزون نهدش ز مهر و مه خرده مگیر
با تکیه بر تمثیل‌ نور‌ و خورشید‌، بنیادی‌ترین مسئله عرفان نظری، یعنی وحدت وجود‌ و تجلّی‌ حق را در مظاهر عالم خلقت بیان می‌کند. ازآنجاکه آشکارگی و هویدایی‌ نور‌ به ذات خویش است و دیگر‌ پدیده‌ها‌ در پرتو‌ او‌ ظهور‌ و بروز پیدا می‌کنند، هرچقدر بدان‌ نزدیک‌تر‌ باشند، بهره‌مندتر و به هر میزانی که دورتر باشند، کمتر بهره می‌گیرند و وجود‌ و آشکارگی‌ آن‌ها چیزی جز خود نور نیست‌؛ همان گونه که ذرّات‌ و پرتوهای‌ گوناگون خورشید از خورشید جدایی‌ ندارند‌، هرچند که در مراتب آشکارگی متفاوت باشند، پدیده‌ها نیز از وجود مطلق جدایی‌ ندارند‌ و فقط در مراتب است که‌ متفاوتند<ref>ر.ک: همان، ص134</ref>.
با تکیه بر تمثیل‌ نور‌ و خورشید‌، بنیادی‌ترین مسئله عرفان نظری، یعنی وحدت وجود‌ و تجلّی‌ حق را در مظاهر عالم خلقت بیان می‌کند. ازآنجاکه آشکارگی و هویدایی‌ نور‌ به ذات خویش است و دیگر‌ پدیده‌ها‌ در پرتو‌ او‌ ظهور‌ و بروز پیدا می‌کنند، هرچقدر بدان‌ نزدیک‌تر‌ باشند، بهره‌مندتر و به هر میزانی که دورتر باشند، کمتر بهره می‌گیرند و وجود‌ و آشکارگی‌ آن‌ها چیزی جز خود نور نیست‌؛ همان گونه که ذرّات‌ و پرتوهای‌ گوناگون خورشید از خورشید جدایی‌ ندارند‌، هرچند که در مراتب آشکارگی متفاوت باشند، پدیده‌ها نیز از وجود مطلق جدایی‌ ندارند‌ و فقط در مراتب است که‌ متفاوتند<ref>ر.ک: همان، ص134</ref>.