بازخوانی اندیشه‌های مرتضی‌قلی هدایت (صنیع‌الدوله): تفاوت میان نسخه‌ها

انقلاب مشروطه از آن حیث که سبب بیداری ایرانی از خوابی چندصدساله بود و همچنین ویژگی‌هایی خاصی که اساسی‌ترین آن برقراری حکومت قانون بود، اهمیت فراوانی دارد. از سوی دیگر ویژگی‌های منحصربه فرد مشروطه سبب شد تا پیش‌زمینه‌های فکری ورود ایرانیان به جهان اندیشۀ معاصر فراهم شود. اما با وجود گذشت بیش از صد سال از تاریخ‌نگاری و بررسی تحولات مشروطه، هنوز نیازمند نگاه جدی و علمی به مشروطه هستیم.

پس از آنکه مشخص شد صرف داشتن توپ و ادوات جنگی، گره‌گشای کار فروبسته نمی‌شود، در ایران مدارسی همچون دارالفنون تأسیس شد و نسبت به تغییر در ساختار اداری ـ نظامی انجام شد که حاصل آن نیز شفابخش نبود. کار سترگی که بنیان‌گذاران مشروطه انجام دادند، از آن حیث که ثمرۀ آن کوشش برای برپایی یک حکومت بر مبنای قانون بود، در آسیا نیز سرآمد بود و اندک ممالکی پیش یا همگام با آن به چنین دستاورد مهمی رسیده بودند. در میان روشنفکران این دوره، نقش کسانی که تحصیل‌کردگان خارج از ایران یا در رفت‌وآمد با ممالیک در حال تغییر در همسایگی ایران بودند، پررنگ‌تر است. ادامۀ این روند تا میانۀ دورۀ ناصری سبب ایجاد تغییراتی در ساختار اداری ایران شد و همچنین آثار مهمی نیز در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی فلسفی توسط شخصیت‌هایی همچون طالبوف، آخوندزاده، ملکم‌خان، مراغه‌ای و مستشارالدوله ترجمه و تألیف گردید. همچنین روزنامه نیز در ایران چاپ و گسترش یافت و سبب شد تا هم‌زمان با تسریع حوادث منجر به مشروطه، موجی جدید از میل به تغییر در ایرانیان به وجود آید؛ روزنامه‌هایی مانند قانون، اختر، پرورش و حکمت هر یک به‌نوعی ضمن آنکه تعدادی از اهل اندیشه را گرد خود جمع کرده بودند، موجبات نشر افکار نو را نیز فراهم آورده بودند.