پرش به محتوا

گونه‌شناسی نثر فارسی در عصر قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'سیدج' به 'سید ج'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'سیدج' به 'سید ج')
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۵۶: خط ۵۶:


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
در تاریخ ایران، عصر قاجار به تعبیری دوران گذار از جامعه ای سنتی به سمت‌وسوی جامعه‌ای مدرن به شمار می‌آید و تحولات گسترده‌ای در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در این دوران پدید آمده است. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که می‌توان میان ادبیات عصر قاجار و دوره‌های پیش از آن برشمرد، توجه ویژه به نثرنویسی در حوزه‌های مختلف و پیدایی گونه‌های تازه در این عرصه است. با توجه به اینکه سنت ادبی ما بر اساس شعر شکل گرفته است، این رویکرد تازه از اهمیت فراوانی برخوردار است و لازم است ابعاد گوناگون آن هرچه بیشتر، مورد مطالعه قرار گیرد. این کتاب به بررسی گونه‌های نثر فارسی در عصر قاجار اختصاص دارد و تا حد امکان، جوانب مختلف این گونه‌ها بررسی شده است. در گزینش نمونه‌ها کوشیده شده مطالبی انتخاب شود که نشانگر ویژگی‌های نثر آن گونۀ ادبی و همچنین دارای اهمیت محتوایی باشد و خواننده با مطالعۀ آنها، نسبت به وضعیت سیاسی و فرهنگی و اجتماعی آن دوران آگاهی بیشتری به دست آورد.
در تاریخ ایران، عصر قاجار به تعبیری دوران گذار از جامعه‌ای سنتی به سمت‌وسوی جامعه‌ای مدرن به شمار می‌آید و تحولات گسترده‌ای در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی در این دوران پدید آمده است. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که می‌توان میان ادبیات عصر قاجار و دوره‌های پیش از آن برشمرد، توجه ویژه به نثرنویسی در حوزه‌های مختلف و پیدایی گونه‌های تازه در این عرصه است. با توجه به اینکه سنت ادبی ما بر اساس شعر شکل گرفته است، این رویکرد تازه از اهمیت فراوانی برخوردار است و لازم است ابعاد گوناگون آن هرچه بیشتر، مورد مطالعه قرار گیرد. این کتاب به بررسی گونه‌های نثر فارسی در عصر قاجار اختصاص دارد و تا حد امکان، جوانب مختلف این گونه‌ها بررسی شده است. در گزینش نمونه‌ها کوشیده شده مطالبی انتخاب شود که نشانگر ویژگی‌های نثر آن گونۀ ادبی و همچنین دارای اهمیت محتوایی باشد و خواننده با مطالعۀ آنها، نسبت به وضعیت سیاسی و فرهنگی و اجتماعی آن دوران آگاهی بیشتری به دست آورد.


فصل اول کتاب نگاهی است به تاریخ سیاسی ـ فرهنگی عصر قاجار. این دوران را شاید بتوان نخستین دوره‌ای دانست که ایران با دنیای غرب به طور وسیع ارتباط برقرار کرد. از میانۀ عصر قاجار و با اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا، شناخت بیشتری نسبت به تحولات جهانی در جامعۀ ایرانی پدید آمد و بعضی از این دانشجویان اروپادیده در پی ایجاد اصلاحات برآمدند و سعی کردند با رواج مظاهر تمدن جدید، همچون روزنامه و ترجمۀ آثار غربی و بیان قانون‌خواهی و آزادی، تا حدی از عقب‌ماندگی‌ها بکاهند و توسعه‌ای نسبی در جامعۀ ایرانی پدید آورند.
فصل اول کتاب نگاهی است به تاریخ سیاسی ـ فرهنگی عصر قاجار. این دوران را شاید بتوان نخستین دوره‌ای دانست که ایران با دنیای غرب به طور وسیع ارتباط برقرار کرد. از میانۀ عصر قاجار و با اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا، شناخت بیشتری نسبت به تحولات جهانی در جامعۀ ایرانی پدید آمد و بعضی از این دانشجویان اروپادیده در پی ایجاد اصلاحات برآمدند و سعی کردند با رواج مظاهر تمدن جدید، همچون روزنامه و ترجمۀ آثار غربی و بیان قانون‌خواهی و آزادی، تا حدی از عقب‌ماندگی‌ها بکاهند و توسعه‌ای نسبی در جامعۀ ایرانی پدید آورند.
خط ۷۲: خط ۷۲:
پس از استقرار حکومت قاجار و برگزیده شدن تهران به عنوان پایتخت، برخی از نامدارترین عالمان مکتب اصفهان به دعوت فتحعلی‌شاه قاجار به تهران آمدند و حوزۀ علمی خود را در این شهر گستردند که در سیر تاریخی فلسفۀ اسلامی به مکتب تهران معروف شده است. از نامبردارترین چهره‌های فلسفی مکتب تهران، می‌توان از [[زنوزی، عبدالله بن بیرمقلی باباخان|ملا عبدالله زنوزی]]، [[زنوزی، علی بن عبدالله|ملا علی زنوزی]]، [[قمشه‌ای، محمدرضا|آقامحمدرضا قمشه‌ای]] و [[جلوه، سید ابوالحسن|میرزا ابوالحسن جلوه]] نام برد. در فصل هفتم متون عرفانی، فلسفی و حکمی عصر قاجار بررسی شده است.
پس از استقرار حکومت قاجار و برگزیده شدن تهران به عنوان پایتخت، برخی از نامدارترین عالمان مکتب اصفهان به دعوت فتحعلی‌شاه قاجار به تهران آمدند و حوزۀ علمی خود را در این شهر گستردند که در سیر تاریخی فلسفۀ اسلامی به مکتب تهران معروف شده است. از نامبردارترین چهره‌های فلسفی مکتب تهران، می‌توان از [[زنوزی، عبدالله بن بیرمقلی باباخان|ملا عبدالله زنوزی]]، [[زنوزی، علی بن عبدالله|ملا علی زنوزی]]، [[قمشه‌ای، محمدرضا|آقامحمدرضا قمشه‌ای]] و [[جلوه، سید ابوالحسن|میرزا ابوالحسن جلوه]] نام برد. در فصل هفتم متون عرفانی، فلسفی و حکمی عصر قاجار بررسی شده است.


یکی از گونه‌های نثرنویسی که در دورۀ قاجار رونق بسیار یافت، نوشتن رساله‌ها و کتاب‌هایی در زمینۀ مسائل سیاسی و اجتماعی است. انتشار اینگونه آثار در دوران قاجار، واکنش‌های گوناگونی را پدید آورد و در بیشتر موارد با برخورد خشن حاکمان روبرو شد و به تبعید، حبس یا قتل نویسنده منجر شد که برای نمونه می‌توان به سرنوشت سیدجمال‌الدین اسدآبادی، مستشارالدوله یا میرزاآقاخان کرمانی اشاره کرد. در فصل هشتم به معرفی تعدادی از مهم‌ترین رسائل سیاسی ـ اجتماعی عصر قاجار پرداخته شده است.
یکی از گونه‌های نثرنویسی که در دورۀ قاجار رونق بسیار یافت، نوشتن رساله‌ها و کتاب‌هایی در زمینۀ مسائل سیاسی و اجتماعی است. انتشار اینگونه آثار در دوران قاجار، واکنش‌های گوناگونی را پدید آورد و در بیشتر موارد با برخورد خشن حاکمان روبرو شد و به تبعید، حبس یا قتل نویسنده منجر شد که برای نمونه می‌توان به سرنوشت سید جمال‌الدین اسدآبادی، مستشارالدوله یا میرزاآقاخان کرمانی اشاره کرد. در فصل هشتم به معرفی تعدادی از مهم‌ترین رسائل سیاسی ـ اجتماعی عصر قاجار پرداخته شده است.


از دورۀ قاجار با توجه به تحولات فرهنگی و همچنین ارتباطات رو به گسترش ایرانیان با اروپا و آشنایی با ادبیات غربی و نیز تأسیس چاپخانه در ایران و همچنین پاسخ‌گویی به نیازهای علمی و آموزشی، موجب رواج ترجمه در ایران گردید. با دقت در آثار ترجمه‌شده، مشخص می‌شود بیشتر این آثار بیانگر نیاز به تحول و دگرگونی در جامعۀ ایرانی است. در فصل نهم برخی از متون ترجمه‌شده بررسی شده است.
از دورۀ قاجار با توجه به تحولات فرهنگی و همچنین ارتباطات رو به گسترش ایرانیان با اروپا و آشنایی با ادبیات غربی و نیز تأسیس چاپخانه در ایران و همچنین پاسخ‌گویی به نیازهای علمی و آموزشی، موجب رواج ترجمه در ایران گردید. با دقت در آثار ترجمه‌شده، مشخص می‌شود بیشتر این آثار بیانگر نیاز به تحول و دگرگونی در جامعۀ ایرانی است. در فصل نهم برخی از متون ترجمه‌شده بررسی شده است.
خط ۹۶: خط ۹۶:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان‌شناسی، زبان و ادبیات]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
[[رده:مقالات(مرداد) باقی زاده]]  
[[رده:مقالات(مرداد) باقی زاده]]  
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مرداد 1403]]