۱٬۱۲۴
ویرایش
ابن حسام، محمد بن حسام‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها
←آثار
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | عنوان = ابن حسام، محمد بن حسام‌الدین | تصویر = NUR00000.jpg | اندازه تصویر = | توضیح تصویر = | نام کامل = ابن حُسام قُهِسْتانى، یا خوسفى، شمس‌الدین محمد بن حسام‌الدین | نام‌های دیگر = | لقب = | تخلص = | نسب = | نام پد...» ایجاد کرد) |
(←آثار) |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
#دیوان اشعار، كه شامل قصاید، غزلیات و انواع دیگر نظم چون ترجیع‌بند، تركیب‌بند، مخمّس، مثمّن، مربّع، ملمّع و لغز است. موضوع اشعار او غالباً حمد خداوند و نعت رسول اكرم(ص) و منقبت على بن ابى‌طالب(ع) و فرزندان اوست و در قصاید بسیار به شرح واقعه كربلا، شهادت حسین بن على(ع)، قساوت دشمنان اهل‌بیت و موضوعات مشابه پرداخته است. در قصیده‌سرایى از شیوه سخن‌سرایان بزرگ چون انوری و خاقانى و كمال‌الدین اسماعیل و ظهیر فاریابى و سلمان ساوجى پیروی و در موارد بسیار از اشعار آنان اقتفاء و تضمین كرده است. آوردن تلمیحات مناسب، درج آیات و احادیث، اشاره به اشخاص و وقایع تاریخى، و استفاده از نكات علمى و ادبى از خصوصیات شعر اوست، و در بكاربردن قوافى و ردیف‌های مشكل، التزام‌های دشوار و اشكال شعر غریب چون تربیع و تسدیس و تسمیط و تشجیر، توانایى خاص دارد. قصیده موشح او به نام «سحریه» در نعت رسول اكرم(ص) مشحون است به انواع صنایع بدیعى، كه از ابیات آن، اوزان مختلف استخراج مى‌شود، از حروف اول ابیات نیز 3 بیت مستقل به وزن دیگر به دست مى‌آید. ابن حسام در سرودن این‌گونه اشعار به قصاید «مصنوع» قوامى مطرّزی (سده 6ق) مخصوصاً رائیه معروف او به نام «بدائع‌الأسحار في صنائع‌الأشعار»، ذوالفقار شیروانى (سده 7ق) و سلمان ساوجى نظر داشته و از روش آنان تقلید كرده است. دیوان قصاید او در 1307ق در تهران چاپ‌سنگى شده است. | #دیوان اشعار، كه شامل قصاید، غزلیات و انواع دیگر نظم چون ترجیع‌بند، تركیب‌بند، مخمّس، مثمّن، مربّع، ملمّع و لغز است. موضوع اشعار او غالباً حمد خداوند و نعت رسول اكرم(ص) و منقبت على بن ابى‌طالب(ع) و فرزندان اوست و در قصاید بسیار به شرح واقعه كربلا، شهادت حسین بن على(ع)، قساوت دشمنان اهل‌بیت و موضوعات مشابه پرداخته است. در قصیده‌سرایى از شیوه سخن‌سرایان بزرگ چون انوری و خاقانى و كمال‌الدین اسماعیل و ظهیر فاریابى و سلمان ساوجى پیروی و در موارد بسیار از اشعار آنان اقتفاء و تضمین كرده است. آوردن تلمیحات مناسب، درج آیات و احادیث، اشاره به اشخاص و وقایع تاریخى، و استفاده از نكات علمى و ادبى از خصوصیات شعر اوست، و در بكاربردن قوافى و ردیف‌های مشكل، التزام‌های دشوار و اشكال شعر غریب چون تربیع و تسدیس و تسمیط و تشجیر، توانایى خاص دارد. قصیده موشح او به نام «سحریه» در نعت رسول اكرم(ص) مشحون است به انواع صنایع بدیعى، كه از ابیات آن، اوزان مختلف استخراج مى‌شود، از حروف اول ابیات نیز 3 بیت مستقل به وزن دیگر به دست مى‌آید. ابن حسام در سرودن این‌گونه اشعار به قصاید «مصنوع» قوامى مطرّزی (سده 6ق) مخصوصاً رائیه معروف او به نام «بدائع‌الأسحار في صنائع‌الأشعار»، ذوالفقار شیروانى (سده 7ق) و سلمان ساوجى نظر داشته و از روش آنان تقلید كرده است. دیوان قصاید او در 1307ق در تهران چاپ‌سنگى شده است. | ||
#خاورنامه (یا خاوران نامه )، منظومه‌ای است به وزن متقارب و به تقلید از شاهنامه فردوسى، كه نظم آن در 830ق به پایان رسیده است. موضوع خاورنامه شرح غزوات على بن ابى‌طالب(ع) و دلاوری‌های او و اصحاب اوست و همچون سایر منظومه‌های حماسى و دینى تركیبى است از وقایع تاریخى و افسانه‌های عامیانه. این منظومه از بهترین نمونه‌های حماسه دینى است و شاعر در نظم آن چنان‌كه خود گوید، به كتابى كه به زبان عربى بوده نظر داشته است. این منظومه در ایران و هند شهرت و رواج بسیار داشته است. به سبب سرودن این منظومه ابن حسام را «فردوسى ثانى» لقب داده‌اند. خاوران‌نامه در سده 11ق به دست شاعری دكنى متخلص به رستمى برای خدیجه سلطان شهربانو، همسر سلطان محمد عادلشاه پادشاه دكن (1037- 1067ق/ 1627-1656م) به زبان دكنى ترجمه شد. این كتاب چندین بار در ایران و هند به چاپ رسیده است. | #خاورنامه (یا خاوران نامه )، منظومه‌ای است به وزن متقارب و به تقلید از شاهنامه فردوسى، كه نظم آن در 830ق به پایان رسیده است. موضوع خاورنامه شرح غزوات على بن ابى‌طالب(ع) و دلاوری‌های او و اصحاب اوست و همچون سایر منظومه‌های حماسى و دینى تركیبى است از وقایع تاریخى و افسانه‌های عامیانه. این منظومه از بهترین نمونه‌های حماسه دینى است و شاعر در نظم آن چنان‌كه خود گوید، به كتابى كه به زبان عربى بوده نظر داشته است. این منظومه در ایران و هند شهرت و رواج بسیار داشته است. به سبب سرودن این منظومه ابن حسام را «فردوسى ثانى» لقب داده‌اند. خاوران‌نامه در سده 11ق به دست شاعری دكنى متخلص به رستمى برای خدیجه سلطان شهربانو، همسر سلطان محمد عادلشاه پادشاه دكن (1037- 1067ق/ 1627-1656م) به زبان دكنى ترجمه شد. این كتاب چندین بار در ایران و هند به چاپ رسیده است. | ||
#نظم نثراللآلي، ترجمه منظوم شماری از كلمات قصار حضرت على(ع) است. شاعر در این كار به رساله معروف رشیدالدین وطواط، نثراللآلي من كلام امیرالمؤمنین علي، نظر داشته، و هر «كلمه» را در یك بیت به نظم درآورده است. بخشى از این اثر كه در نسخ خطى موجود بوده ضمن دیوان او اخیراً طبع شده است. | #نظم نثراللآلي، ترجمه منظوم شماری از كلمات قصار حضرت على(ع) است. شاعر در این كار به رساله معروف رشیدالدین وطواط، نثراللآلي من كلام امیرالمؤمنین علي، نظر داشته، و هر «كلمه» را در یك بیت به نظم درآورده است. بخشى از این اثر كه در نسخ خطى موجود بوده ضمن دیوان او اخیراً طبع شده است. | ||
#دلائل‌النبوة و نسب‌نامه، منظومه‌ای است در ذكر دلایل نبوت پیامبر اكرم كه در پى آن نسب‌نامه آن حضرت تا حضرت آدم(ع) به نظم درآمده و ضمن دیوان او به طبع رسیده است. <ref> مجتبائى، فتح‌الله، ج3، ص356-357</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||