۱۰۶٬۵۷۴
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' اهل بیت' به ' اهلبیت') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تثبيت الإمامة'''، اثر ابوالحسین یحیى بن حسین بن قاسم (245-298ق)، معروف به | '''تثبيت الإمامة'''، اثر [[هادی الی الحق، یحیی بن حسین|ابوالحسین یحیى بن حسین بن قاسم]] (245-298ق)، معروف به «[[هادی الی الحق، یحیی بن حسین|الهاديإلىالحق]]»، مجتهد زیدی، امام نخستین دولت زیدیه در یمن و مؤسس مذهب هادویه است. این اثر به مسئله جانشینی پیامبر(ص) و افتراقی که بر سر آن میان امت پدید آمد، میپردازد. «یوسف العلی» و «سلام زبیدی»، پژوهش این اثر را انجام دادهاند. | ||
کتابِ پیش رو، از کهنترین آثاری است که در آیین اسلام به مسئله «امامت» و سرآغاز پیدایش این «اصل» در امت رسولالله(ص) و آنچه که هنگام درگذشت پیامبر(ص) و سالهای پس از آن بر آن گذشت، میپردازد. این نکته درخور توجه است که یحیى بن حسین - نویسندهای که رخدادهای اندوهبار تاریخ امامت را در صدر اسلام و هنگام جانشینی خلفای ثلات مینگارد – شیعه دوازدهامامی نیست تا بدین سبب به طعن اهل سنّت گرفتار شود؛ او زیدیمسلک است و با توجه به تساهلی که زیدیان در کار خلافت و خُلفای صدر اسلام دارند، یحیی بن حسین از نیش زبان مخالفان تشیع مصون است. از سوی دیگر، این اثر با دقت و رعایت امانتی که در گزارش تاریخیاش دارد، دلیلی سرشکن علیه کسانی است که برتری اهلبیت پیامبر(ص) را انکار میکنند<ref>ر.ک: مقدمه محققان، ص41</ref>. | کتابِ پیش رو، از کهنترین آثاری است که در آیین اسلام به مسئله «امامت» و سرآغاز پیدایش این «اصل» در امت رسولالله(ص) و آنچه که هنگام درگذشت پیامبر(ص) و سالهای پس از آن بر آن گذشت، میپردازد. این نکته درخور توجه است که یحیى بن حسین - نویسندهای که رخدادهای اندوهبار تاریخ امامت را در صدر اسلام و هنگام جانشینی خلفای ثلات مینگارد – شیعه دوازدهامامی نیست تا بدین سبب به طعن اهل سنّت گرفتار شود؛ او زیدیمسلک است و با توجه به تساهلی که زیدیان در کار خلافت و خُلفای صدر اسلام دارند، یحیی بن حسین از نیش زبان مخالفان تشیع مصون است. از سوی دیگر، این اثر با دقت و رعایت امانتی که در گزارش تاریخیاش دارد، دلیلی سرشکن علیه کسانی است که برتری اهلبیت پیامبر(ص) را انکار میکنند<ref>ر.ک: مقدمه محققان، ص41</ref>. | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
کتاب با ستایش پروردگار و اشاره به مجاهدت پیامبر(ص) در ابلاغ رسالتش میپردازد. سپس، با سفارشی که رسولالله(ص) به تمسک به قرآن نموده است، بحث امامت و جانشینی را آغاز میکند. نکته درخور توجه این است که «یحیى بن حسین» هیچ اشارهای به تمسک رایجی که به اهلبیت(ع) میشود و در حدیث شریف «إنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَينِ كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي أَبَدا»، جِلوهگر است، نمیکند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص50-45</ref>. او در ادامه، به تفرقهای که بر سر جانشینی پیامبر(ص) میان امتش افتاد اشاره کرده، آنان را به چهار دستهای که در آنها برخی تکفیرکننده برخی دیگرند، بخش میکند: | کتاب با ستایش پروردگار و اشاره به مجاهدت پیامبر(ص) در ابلاغ رسالتش میپردازد. سپس، با سفارشی که رسولالله(ص) به تمسک به قرآن نموده است، بحث امامت و جانشینی را آغاز میکند. نکته درخور توجه این است که «یحیى بن حسین» هیچ اشارهای به تمسک رایجی که به اهلبیت(ع) میشود و در حدیث شریف «إنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَينِ كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي أَبَدا»، جِلوهگر است، نمیکند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص50-45</ref>. او در ادامه، به تفرقهای که بر سر جانشینی پیامبر(ص) میان امتش افتاد اشاره کرده، آنان را به چهار دستهای که در آنها برخی تکفیرکننده برخی دیگرند، بخش میکند: | ||
# آنانی که به نصب علی بن ابیطالب(ع) باور دارند؛ | # آنانی که به نصب علی بن ابیطالب(ع) باور دارند؛ | ||
# آنانی که به گفتههای ممتاز پیامبر(ص) درباره علی(ع) و عدالت او اشاره میکنند و نتیجه میگیرند که حتی جایگاه «امامت» و جانشینی علی(ع) در کف این توصیفات نشسته است (نویسنده سخن گفتن از این بخش را به کتاب دیگرش وانهاده است)؛ | # آنانی که به گفتههای ممتاز پیامبر(ص) درباره [[امام علی علیهالسلام|علی(ع)]] و عدالت او اشاره میکنند و نتیجه میگیرند که حتی جایگاه «امامت» و جانشینی [[امام علی علیهالسلام|علی(ع)]] در کف این توصیفات نشسته است (نویسنده سخن گفتن از این بخش را به کتاب دیگرش وانهاده است)؛ | ||
# آنانی که به نصب ابوبکر برای اقامه نماز از سوی پیامبر(ص) اشاره میکنند و آن را دلیل شایستگی او برای جانشینی میدانند؛ | # آنانی که به نصب ابوبکر برای اقامه نماز از سوی پیامبر(ص) اشاره میکنند و آن را دلیل شایستگی او برای جانشینی میدانند؛ | ||
# آنانی که به نبودن نصی از پیامبر(ص) در مسئله «جانشینی» درباره هیچکس اشاره نموده، آن را به امت واگذار میکنند<ref>ر.ک: همان، ص53-51</ref>. | # آنانی که به نبودن نصی از پیامبر(ص) در مسئله «جانشینی» درباره هیچکس اشاره نموده، آن را به امت واگذار میکنند<ref>ر.ک: همان، ص53-51</ref>. | ||
یحیى بن | [[هادی الی الحق، یحیی بن حسین|یحیى بن حسین]]، سپس از خلافت ابوبکر آغاز نموده، به شرح رخدادی که او را بهجای پیامبر(ص) نشاند، میپردازد؛ البته او در کتابش درباره ابوبکر فقط به شرح نخستین ماههای خلافت او و چگونگی بیعت ستاندنش از امت میپردازد و در اینباره، مباحثی را درباره «غیبت یاران علی هنگام بیعت با ابوکر»، «موضع [[امام علی علیهالسلام|علی(ع)]] در برابر بیعت»، «مسئله اعزام لشکر اسامه»، «نصب ابوبکر به اقامه نماز از سوی پیامبر(ص)»، «موضع ابوبکر در برابر میراث مادی پیامبر(ص)» و «باغ فدک و موضع ابوبکر و عُمر در اینباره» طرح میکند<ref>ر.ک: همان، ص203-56</ref>. | ||
یحیى بن حسین در ادامه، به نصب عمر از سوی ابوبکر و تفاوت موقعیت و کنش این دو در چگونگی ساز و کار «جانشینی» (که یکی با بیعت انجام یافت و دیگری با نصب صورت پذیرفت) و نیز به تخلف عمر از سیره پیامبر(ص) و ابوبکر در احکامی که آنان پیشتر صادر کرده بودند، میپردازد. آخرین بحث نویسنده درباره تخطئه راه و روش او در کار حکمرانی، بهویژه در امر جانشینی پس از خود است و اینکه او چگونه به خود جرأت بخشیده است که به کشتن (گردن زدن) کسانی که از رأی شورای ششنفره جانشینی تخلف بورزند، دستور دهد!<ref>ر.ک: همان، ص210-203</ref>. | [[هادی الی الحق، یحیی بن حسین|یحیى بن حسین]] در ادامه، به نصب عمر از سوی ابوبکر و تفاوت موقعیت و کنش این دو در چگونگی ساز و کار «جانشینی» (که یکی با بیعت انجام یافت و دیگری با نصب صورت پذیرفت) و نیز به تخلف عمر از سیره پیامبر(ص) و ابوبکر در احکامی که آنان پیشتر صادر کرده بودند، میپردازد. آخرین بحث نویسنده درباره تخطئه راه و روش او در کار حکمرانی، بهویژه در امر جانشینی پس از خود است و اینکه او چگونه به خود جرأت بخشیده است که به کشتن (گردن زدن) کسانی که از رأی شورای ششنفره جانشینی تخلف بورزند، دستور دهد!<ref>ر.ک: همان، ص210-203</ref>. | ||
محققان در پژوهش و تهیه این اثر از نسخهای بهره جستهاند که به کتاب «المنتخب و يليه الفنون» چاپ 1413ق، ملحق بوده است. آنان خواننده را با افزودن عنوانها و بخشبندیها در خوانش کتاب یاری رساندهاند. همچنین ایشان به تخریج آیهها و حدیثها، درج شرح حالی از نامدارانی که از آنان در کتاب یاد شده است، گزارش دادن از برخی رخدادهای مهم (مانند رخداد غدیر) و در آخر، به تهیه فهرست برای عنوانهای کتاب دست زدهاند<ref>ر.ک: مقدمه محققان، ص43-42</ref>. آنان شرح حالی از | محققان در پژوهش و تهیه این اثر از نسخهای بهره جستهاند که به کتاب «المنتخب و يليه الفنون» چاپ 1413ق، ملحق بوده است. آنان خواننده را با افزودن عنوانها و بخشبندیها در خوانش کتاب یاری رساندهاند. همچنین ایشان به تخریج آیهها و حدیثها، درج شرح حالی از نامدارانی که از آنان در کتاب یاد شده است، گزارش دادن از برخی رخدادهای مهم (مانند رخداد غدیر) و در آخر، به تهیه فهرست برای عنوانهای کتاب دست زدهاند<ref>ر.ک: مقدمه محققان، ص43-42</ref>. آنان شرح حالی از «[[هادی الی الحق، یحیی بن حسین|الهاديإلیالحق]]» نوشتهاند و در آن به سیر زندگی او با برجسته کردن نوشتهجات علمی، شیوه بندگی، نقش اجتماعی، جهاد و شجاعتی که در میدان رزم داشته است و به قضاوت او علیه قرامطه، پرداختهاند<ref>ر.ک: همان، ص40-11</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == |