پرش به محتوا

فرمانروایان علوی در صفحات شمال ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''فرمانروایان علوی در صفحات شمال ایران''' تألیف سید صادق سجادی، این کتاب مشتمل است بر تبیین اسباب استیلای علویان بر صفحات شمالی ایران و موقعیت خاندان‌های محلی در برابر آنها و بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی آن قسمت از ایران و البته نقش‌های فرهنگی علویان زیدی که سپس به شیعیان اثنی‌عشری تبدیل شدند و تا عصر شاه عباس اول صفوی دوام یافتند.
'''فرمانروایان علوی در صفحات شمال ایران''' تألیف [[سجادی، سید محمدصادق|سید صادق سجادی]]، این کتاب مشتمل است بر تبیین اسباب استیلای علویان بر صفحات شمالی ایران و موقعیت خاندان‌های محلی در برابر آنها و بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی آن قسمت از ایران و البته نقش‌های فرهنگی علویان زیدی که سپس به شیعیان اثنی‌عشری تبدیل شدند و تا عصر شاه عباس اول صفوی دوام یافتند.


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
منابع تاریخی صرف دربارۀ حکومت‌های علوی ایران را باید به سه دستۀ اصلی تواریخ محلی، تواریخ دودمانی و تواریخ عمومی و نیز تک‌نگاری‌هایی دربارۀ برخی حوادث یا احوال علویان تقسیم کرد که ارتباطی غیرمستقیم با ظهور و تأسیس حکومت علویان در ایران دارند. هر یک از مصادیق این دسته‌ها در دوره‌های زمانی خود با توجه به حکومت طولانی علویان از اهمیت و اعتبار برخوردارند.
منابع تاریخی صرف دربارۀ حکومت‌های علوی ایران را باید به سه دستۀ اصلی تواریخ محلی، تواریخ دودمانی و تواریخ عمومی و نیز تک‌نگاری‌هایی دربارۀ برخی حوادث یا احوال علویان تقسیم کرد که ارتباطی غیرمستقیم با ظهور و تأسیس حکومت علویان در ایران دارند. هر یک از مصادیق این دسته‌ها در دوره‌های زمانی خود با توجه به حکومت طولانی علویان از اهمیت و اعتبار برخوردارند.


در فهرست تک‌نگاری‌ها نخست باید به کتاب «اخبار فخ» نوشتۀ احمد بن سهل رازی در قرن چهارم هجری اشاره کرد که خود از زیدیان بود و کتاب او دربارۀ پناه‌بردن یحیی بن عبدالله بن حسن به طبرستان و استقبال جستان از او، از قدیمی‌ترین منابع زیدی است. سپس باید به «عمدة الطالب» نوشتۀ جمال‌الدین احمد بن علمی معروف به ابن‌عنبۀ اصغر اشاره کرد که به احتمال زیاد زیدی‌مذهب بود و این اثر او دربارۀ احوال و سوانح ایام بعضی از امامان زیدی در عراق و شمال ایران منبعی معتبر است.
در فهرست تک‌نگاری‌ها نخست باید به کتاب «اخبار فخ» نوشتۀ احمد بن سهل رازی در قرن چهارم هجری اشاره کرد که خود از زیدیان بود و کتاب او دربارۀ پناه‌بردن یحیی بن عبدالله بن حسن به طبرستان و استقبال جستان از او، از قدیمی‌ترین منابع زیدی است. سپس باید به «[[عمدة الطالب في أنساب آل أبي‌طالب|عمدة الطالب]]» نوشتۀ [[ابن عنبه، سید احمد بن علی|جمال‌الدین احمد بن علمی]] معروف به [[ابن عنبه، سید احمد بن علی|ابن‌ عنبۀ اصغر]] اشاره کرد که به احتمال زیاد زیدی‌مذهب بود و این اثر او دربارۀ احوال و سوانح ایام بعضی از امامان زیدی در عراق و شمال ایران منبعی معتبر است.


در فهرست تواریخ محلی و دودمان «تاریخ جرجان» حمزة بن یوسف السهمی الجرجانی کتابی مهم دربارۀ رجال نامدار آن سرزمین است که دربارۀ زیدیان هم چند نکتۀ قابل توجه است. یکی ازبرجسته‌ترین تواریخ محلی که مشتمل بر اطلاعات دست‌اول دربارۀ خاندان‌های حاکم بر شمال ایران است، «تاریخ طبرستان» به قلم محمد بن حسن بن اسفندیار است که متأسفانه همۀ این کتاب باقی نمانده است. فصلی ممتع از این کتاب به تاریخ زیدیان ایران از ماجرای ورود حسن زید به آمل و تأسیس حکومت تا امامت پسران ناصر کبیر اختصاص دارد. «تاریخ رویان» اثر ملا اولیاءالله آملی، «تاریخ سیستان»، «التدوین فی اخبار قزوین» نوشتۀ عبدالکریم بن محمد رافعی قزوینی، «تاریخ طبرستان و رویان و مازندران» و «تاریخ گیلان و دیلمستان» هر دو از ظهیرالدین مرعشی، «تاریخ گیلان» ملا عبدالفتاح فومنی گیلانی و .... از دیگر منابع مهم تحقیق دربارۀ زیدیان شمال ایران است.
در فهرست تواریخ محلی و دودمان «تاریخ جرجان» حمزة بن یوسف السهمی الجرجانی کتابی مهم دربارۀ رجال نامدار آن سرزمین است که دربارۀ زیدیان هم چند نکتۀ قابل توجه است. یکی ازبرجسته‌ترین تواریخ محلی که مشتمل بر اطلاعات دست‌اول دربارۀ خاندان‌های حاکم بر شمال ایران است، «تاریخ طبرستان» به قلم محمد بن حسن بن اسفندیار است که متأسفانه همۀ این کتاب باقی نمانده است. فصلی ممتع از این کتاب به تاریخ زیدیان ایران از ماجرای ورود حسن زید به آمل و تأسیس حکومت تا امامت پسران ناصر کبیر اختصاص دارد. «[[تاریخ رویان]]» اثر ملا [[اولیاء‌الله، محمد بن حسن|اولیاءالله آملی]]، «[[تاریخ سیستان]]»، «[[التدوین فی اخبار قزوین]]» نوشتۀ [[رافعی قزوینی، عبدالکریم بن محمد|عبدالکریم بن محمد رافعی قزوینی]]، «[[تاریخ طبرستان و رویان و مازندران]]» و «[[تاریخ گیلان و دیلمستان]]» هر دو از [[مرعشی، سید ظهیرالدین|ظهیرالدین مرعشی]]، «[[تاریخ گیلان]]» ملا [[فومنی، عبدالفتاح|عبدالفتاح فومنی گیلانی]] و .... از دیگر منابع مهم تحقیق دربارۀ زیدیان شمال ایران است.


حکومت‌های علوی یا سادات بیش از هفت قرن به تفاریق بر پهنه‌ای بزرگ از سرزمین‌های شمالی ایران فرمان راندند و در سیاست، مذهب، روابط اجتماعی و فرهنگ عامه تأثیرات عمیقی از خود بر جای نهادند. این کتاب مشتمل است بر تبیین اسباب استیلای علویان بر صفحات شمالی ایران و موقعیت خاندان‌های محلی در برابر آنها و بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی آن قسمت از ایران و البته نقش‌های فرهنگی علویان زیدی که سپس به شیعیان اثنی‌عشری تبدیل شدند و تا عصر شاه عباس اول صفوی دوام یافتند.
حکومت‌های علوی یا سادات بیش از هفت قرن به تفاریق بر پهنه‌ای بزرگ از سرزمین‌های شمالی ایران فرمان راندند و در سیاست، مذهب، روابط اجتماعی و فرهنگ عامه تأثیرات عمیقی از خود بر جای نهادند. این کتاب مشتمل است بر تبیین اسباب استیلای علویان بر صفحات شمالی ایران و موقعیت خاندان‌های محلی در برابر آنها و بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی آن قسمت از ایران و البته نقش‌های فرهنگی علویان زیدی که سپس به شیعیان اثنی‌عشری تبدیل شدند و تا عصر شاه عباس اول صفوی دوام یافتند.