التفریع في فقه الإمام مالک بن أنس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''التفريع في فقه الإمام مالك بن أنس'''، اثر ابوالقاسم عبیدالله بن حسین بن حسن بن جلاب بصری (متوفی 378ق)، کتابی است در فقه مالکی که در واقع، تلخیص کتاب «المدونه» عبدالسلام سحنون بن سعید بوده که با تحقیق سید کسروی حسن، منتشر شده است.

اثر حاضر، یکی از مهم‌ترین و مشهورترین کتب فقهی در مذهب مالکی می‌باشد. کتاب دیگری که در فقه مالکی، دارای اهمیت و شهرت فراوان می‌باشد، کتاب «المدونة الكبری» فراهم‌آمده از آرای فقهی مالک بن انس اصبحی (93-179ق) در عبادات و معاملات است که عبدالسلام سحنون بن سعید، سخنان ابوعبدالله بن عبدالرحمان بن قاسم (متوفی 191ق)، شاگرد ممتاز مالک بن انس را که حاوی آرای فقهی استادش می‌باشد، در آن گرد آورده است [[ر.ک: المدونة الكبری]] و «التفريع»، در واقع به‌مثابه تلخیص «المدونه» است. به دلیل اهمیت کتاب «المدونه» برای اهل فقه مالکی و دیگران، به علت اشتمال این کتاب بر ایده‌ها و نظریات روشن و استنباطی، که میزان قدرت ذهن مسلمانان و عرب‌ها را در توجه، هوشیاری و استنباط از کلیات نشان می‌دهد، این کتاب برای غیر مسلمانان نیز اهمیت پیدا کرده است. در واقع محقق کتاب، معتقد است یکی از اهداف مهم حملات استعمارگران و به‌ویژه فرانسویان به مصر و کشورهای عربی، دستیابی به آثار و نسخ خطی عربی بوده که «المدونه» و «التفريع»، از مهم‌ترین آنهاست؛ زیرا این کتاب‌ها ارزش بالایی در استخراج فرعیات از کلیات داشته و کسی که قوانین وضعی فرانسه را ببیند و مطالب مربوط به حدود و سرقت‌ها را در دو کتاب مزبور بررسی ‌کند، به‌خوبی متوجه می‌شود که آنها در وضع قوانین خویش، استفاده‌های فراوان از امثال این کتب کرده‌اند <ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص5-6</ref>.

از جمله ویژگی‌های اثر حاضر، آن است که مطالب مطرح‌شده در آن جز در موارد نادر، فاقد دلیل و استدلال بوده و در آن، سعی شده است برخی از مسائل، به «موطأ» مالک و برخی از ابواب و فصول کتاب «المدونه» نسبت داده شده و بدین وسیله، به شرح آنها پرداخته شود<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>.