۱۰۶٬۳۱۲
ویرایش
فرهنگ واژه‌های عربی‌شده از زبان‌های غیر عربی به روش الفبایی: تفاوت میان نسخه‌ها
فرهنگ واژه‌های عربی‌شده از زبان‌های غیر عربی به روش الفبایی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۲۶
، ۱۸ ژوئنبدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''فرهنگ واژه‌های عربی‌شده از زبان‌های غیر عربی به روش الفبایی''' برگردان از «[[المعرب من الکلام الأعجمي علي حروف المعجم]]» تألیف [[جوالیقی، موهوب بن احمد|ابومنصور موهوب بن احمد جوالیقی]] (متوفی 539ق)، ترجمه سید حمید | '''فرهنگ واژه‌های عربی‌شده از زبان‌های غیر عربی به روش الفبایی''' برگردان از «[[المعرب من الکلام الأعجمي علي حروف المعجم]]» تألیف [[جوالیقی، موهوب بن احمد|ابومنصور موهوب بن احمد جوالیقی]] (متوفی 539ق)، ترجمه [[طبیبیان، سید حمید|سید حمید طبیبیان]]؛ کتاب «[[المعرب من الکلام الأعجمي علي حروف المعجم|المُعَرَّب]]» از بزرگ‌ترین فرهنگ‌ها در زمینۀ شناخت واژه‌های دخیل در زبان عربی و کهن‌ترین‌های آن است که به وسیلۀ [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقی]] فراهم شده است. [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقی]] 732 واژه را در این فرهنگ گردآوری کرده است و بیشتر این واژه‌ها را از فرهنگ‌های «[[جمهرة اللغة]]»، «[[تهذيب اللغة|تهذیب اللغة]]» و «[[أدب الكاتب|ادب الکاتب]]» [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] گرفته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
جوالیقی موهوب بن ابوطاهر احمد بن محمد خضر مکنی به ابومنصور و مشهور به جوالیقی از دانشمندان و لغویان بزرگ است. وی علوم خود را از شیخ ابوزکریا خطیب تبریزی فرا گرفت و در علم نحو دارای مذاهب ویژه گردید. او به سال 466 قمری زاده شد و در سال 539 درگذشت و در «باب حرب» به خاک سپرده شد. | [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقی موهوب بن ابوطاهر احمد بن محمد خضر]] مکنی به ابومنصور و مشهور به [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقی]] از دانشمندان و لغویان بزرگ است. وی علوم خود را از شیخ [[خطیب تبریزی، یحیی بن علی|ابوزکریا خطیب تبریزی]] فرا گرفت و در علم نحو دارای مذاهب ویژه گردید. او به سال 466 قمری زاده شد و در سال 539 درگذشت و در «باب حرب» به خاک سپرده شد. | ||
کتاب | کتاب «[[المعرب من الکلام الأعجمي علي حروف المعجم|المُعَرَّب]]» از بزرگ‌ترین فرهنگ‌ها در زمینۀ شناخت واژه‌های دخیل در زبان عربی و کهن‌ترین‌های آن است که به وسیلۀ [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقی]] فراهم شده است. [[جوالیقی، موهوب بن احمد|جوالیقی]] 732 واژه را در این فرهنگ گردآوری کرده است و بیشتر این واژه‌ها را از فرهنگ‌های «[[جمهرة اللغة]]»، «[[تهذيب اللغة|تهذیب اللغة]]» و «[[أدب الكاتب|ادب الکاتب]]» [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] گرفته است. این کتاب به سال 1867 به کوشش ادوارد زخاو در لیپزیک و به سال 1942 به کوشش [[شاکر، احمد محمد|احمد محمد شاکر]] در مصر منتشر شده است. | ||
وام‌واژه‌ها از زبان‌های غیرعربی از دیرباز در زبان عربی راه یافت و این از مهم‌ترین پدیده‌های زبانی‌ای بود که دانشمندان واژه‌شناس به آن گرایشی هرچه تمام‌تر یافتند و فرهنگ‌نویسانی همچون ابن‌درید، ازهری، جوهری، صنعانی و دیگران آنها را در کتاب‌های خود آوردند و وام‌واژه‌بودن آنها را آشکار یادآوری کردند و به زبان‌هایی از این واژه‌ها از آنها گرفته شده اشاره نمودند و اصل برخی از آنها را از زبان‌های اصلی خود آورده‌اند. فرهنگ‌نویسان و واژه‌نویسان این گروه از واژه‌ها را از سویی بررسی کردند و برای شناخت آنها قواعد ساختند و در راه سازگارکردن‌شان با ساختمان گفتاری تازیان قوانین درست کردند. این واژه‌ها در فرهنگ‌های بسیاری پراکنده بود. ابومنصور جوالیقی در آغاز سدۀ ششم هجری شمار چشمگیری از آنها را در کتاب خود با عنوان | وام‌واژه‌ها از زبان‌های غیرعربی از دیرباز در زبان عربی راه یافت و این از مهم‌ترین پدیده‌های زبانی‌ای بود که دانشمندان واژه‌شناس به آن گرایشی هرچه تمام‌تر یافتند و فرهنگ‌نویسانی همچون ابن‌درید، ازهری، جوهری، صنعانی و دیگران آنها را در کتاب‌های خود آوردند و وام‌واژه‌بودن آنها را آشکار یادآوری کردند و به زبان‌هایی از این واژه‌ها از آنها گرفته شده اشاره نمودند و اصل برخی از آنها را از زبان‌های اصلی خود آورده‌اند. فرهنگ‌نویسان و واژه‌نویسان این گروه از واژه‌ها را از سویی بررسی کردند و برای شناخت آنها قواعد ساختند و در راه سازگارکردن‌شان با ساختمان گفتاری تازیان قوانین درست کردند. این واژه‌ها در فرهنگ‌های بسیاری پراکنده بود. [[جوالیقی، موهوب بن احمد|ابومنصور جوالیقی]] در آغاز سدۀ ششم هجری شمار چشمگیری از آنها را در کتاب خود با عنوان «[[المعرب من الکلام الأعجمي علي حروف المعجم|المعرب من الکلام الاعجمی]]» گنجانید. | ||
بیشترین وام‌واژه‌ها در زبان عربی از زبا نفارسی است. این وام‌واژه‌ها چندان بسیار است که واژۀ فارسی نزد واژه‌شناسان با واژۀ «اعجمی» مترادف شده است. زبان یونانی، زبان لاتینی، زبان سریانی، عبری، حبشی و هندی دیگر زبان‌هایی هستند که واژه‌هایی از آنها در زبان عربی راه یافته‌اند. | بیشترین وام‌واژه‌ها در زبان عربی از زبا نفارسی است. این وام‌واژه‌ها چندان بسیار است که واژۀ فارسی نزد واژه‌شناسان با واژۀ «اعجمی» مترادف شده است. زبان یونانی، زبان لاتینی، زبان سریانی، عبری، حبشی و هندی دیگر زبان‌هایی هستند که واژه‌هایی از آنها در زبان عربی راه یافته‌اند. | ||