هنر و آیین کشورداری در اندیشۀ ایرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''هنر و آیین کشورداری در اندیشۀ ایرانی''' تألیف محمدرضا حافظ‌ نیا، ابوالفضل کاوندی؛ این کتاب به بررسی شناخت زوایای گوناگون اندرزنامه‌های سیاسی ایران، اهداف، ایده‌ها، تفاوت‌ها، شباهت‌ها و سرانجام الگوی بومی برآمده از هنر و اندیشۀ کشورداری ایرانی ـ اسلامی پرداخته است.

مدیریت، ادارۀ بهینۀ کشور، سازماندهی امور و ایجاد ساختارهای لازم درون یک کشور، به طور سنتی از دغدغه‌های مردم و حکومت است؛ بنابراین مفاهیم اساسی کشورداری از گذشته تا کنون به گونۀ نظری از سوی اندیشمندانی چون ارسطو، افلاطون، هرودوت، ابن‌خلدون، منتسکیو، تورگو و ... ارائه شده است. حکومت‌های کوچک و بزرگ در طی تاریخ نیز گاه نارسا و گاه به شکلی تکاملی اندیشه‌های کشورداری خود را عملیاتی کرده‌اند. آنچه تاریخ و فضای جغرافیایی را می‌سازد، در نتیجۀ اقدامات کارگزاران رسمی سیاسی است که در ساختارها به گونه‌ای مؤثر عمل می‌کنند. دایرۀ فهم آدمی به طور کلی و کارگزاران مؤثر فضاهای جغرافیایی به طور خاص برآمده از فکر عملی آنهاست.

با توجه به اهمیت شناخت زوایای گوناگون اندرزنامه‌های سیاسی ایران، اهداف، ایده‌ها، تفاوت‌ها، شباهت‌ها و سرانجام الگوی بومی برآمده از هنر و اندیشۀ کشورداری ایرانی ـ اسلامی در این کتاب ترسیم شده است. منابع و مآخذ به‌کارفته در این کتاب دربرگیرندۀ دو دسته از آثار است؛ نخست آثار چهار وزیر اندرزنامه‌نویس: تنسر از دورۀ ساسانی و اثر مشهورش «نامۀ تنسر به گشنسب» و در کنار آن «عهد اردشیر» به عنوان مبنای کار است. خواجه نظام‌الملک طوسی دومین وزیر و «سیاست‌نامه» یا «سیر الملوک» و در کنار آن کتاب «دستور الوزرا» مرجع مطالعه هستند. سومین فرد خواجه نصیرالدین طوسی بود که ده اثر از مجموعۀ آثار وی به عنوان مبانی عقیدتی، سیاسی و اندیشه‌ای وی مورد مطالعه قرار گرفته است: «اخلاق ناصری»، «اخلاق محتشمی»، «نصیحت‌نامه»، «رسم و آیین پادشاهان قدیم راجع به مالیات و مصارف آن»، «تجرید الاعتقاد»، «رسالۀ قواعد العقائد»، «انیس الطالبین»، «رسالۀ امامت»، «رسالۀ تولا و تبرا» و «اساس الاقتباس». چهارمین وزیر نیز خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی است که سه اثر «مکتوبات رشیدی»، «جامع التواریخ» و «وقف‌نامۀ ربع رشیدی» از وی مطالعه شده است. بخش دوم نیز دربرگیرندۀ دیگر منابع تاریخی مهم و مرتبط و کتاب‌ها و مقاله‌های علمی، سیاسی، جغرافیایی، تاریخی و ایران‌شناسی پژوهشگران داخلی و خارجی امروزین است.