۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
خلیلی، خلیل‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام کامل = | | نام کامل =خلیل‌الله خلیلی | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| تخلص = | | تخلص = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| نام پدر = | | نام پدر =محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک | ||
| ولادت = | | ولادت =1286ش | ||
| محل تولد = | | محل تولد =باغ جهان‌آرای کابل | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد =افغانستان | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی = | ||
| رحلت = | | رحلت =اردیبهشت ماه 1366ش | ||
| شهادت = | | شهادت = | ||
| مدفن = | | مدفن = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| دین = | | دین = | ||
| مذهب = | | مذهب = | ||
| پیشه = | | پیشه =شاعر، نویسنده، سیاستمدار | ||
| منصب = | | منصب = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
خلیلی، در سال 1286ش، در باغ جهان‌آرای کابل متولد شد. پدرش محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک از بزرگان منطقهٔ کوهستان در شمال کابل و وزیر مالیهٔ عهد امیر حبیب‌الله خان بود که بعداً به فرمان امان‌الله خان به دار آویخته شد. | خلیلی، در سال 1286ش، در باغ جهان‌آرای کابل متولد شد. پدرش محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک از بزرگان منطقهٔ کوهستان در شمال کابل و وزیر مالیهٔ عهد امیر حبیب‌الله خان بود که بعداً به فرمان امان‌الله خان به دار آویخته شد. | ||
==فعالیت‌ها== | ==فعالیت‌ها== | ||
وی در سنین کودکی والدینش را از دست داد و درس را در نیمه راه رها کرد. او سال‌ها در کابل، کوهستان و بلخ زیست و در پست‌های اساسی زیادی در سازمان‌های دولتی داخل و خارج افغانستان کار کرد. در اوایل دهه بیست خورشیدی به سمت معاون دانشگاه کابل به کار گماشته شد. در سال ۱۳۳۰ ریاست مستقل مطبوعات را بهعهده گرفت و در سال ۱۳۳۲ به‌عنوان مشاور عالی سلطنتی در دربار محمد ظاهر شاه خدمت کرد و نیز مدتی نماینده مجلس بود و در سال‌های نخستین دهه ۵۰ به‌عنوان سفیر کبیر مدتی در عربستان سعودی و سپس در عراق مشغول به کار بود. | |||
جدای مناصب اجرایی، موقعیتی بود که خلیلی در عالم ادب کسب کرد و به‌زودی به عنوان یکی از نامداران شعر افغانستان بدل گشت. | |||
دوات از خشک‌مغزی‌ها دهان مرده را ماند'' | |||
==دوران مهاجرت== | |||
دل بی‌حاصل من شهر توفان‌برده را ماند'' | خلیلی پس از کودتای هفت ثور سفارت را ترک گفت و مدتی در اروپا و آمریکا به سر برد. اما به سبب عشق وطن دیر در آن‌جا نپایید. او پس از آن به پاکستان رفت و در کنار هزاران هموطن آواره‌اش مسکن گزید و در این دوره آثار بسیاری از خود به جای گذاشت. | ||
==اشعار خلیلی== | |||
او همواره، در شعرش متوجه توده‌های رنج‌کشیده و محروم جامعه افغان بود. سراسر دیوانش مشحون از همدردی با ویتنامی‌ها، فلسطینی‌ها و سایر محرومان جهان است و افرادی چون اقبال لاهوری و سید جمال‌الدین اسدآبادی را در مد نظر دارد و آرمان‌ها و اهداف آنان را پی می‌گیرد: | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''قلم در پنجه من نخل سرماخورده را ماند''|2=''دوات از خشک‌مغزی‌ها دهان مرده را ماند''}} | |||
{{ب|''نه پیوندی به دیروزی نه امیدی به فردایی''|2=''دل بی‌حاصل من شهر توفان‌برده را ماند''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
غزل‌های خلیلی، روان و مطبوع است. هرچند که اندکی رنگ غزل‌های شاعران سبک هندی را دارد، اما از آن تعقیدها به‌دور است و بیشتر به شاعران دوره بازگشت ایران ماننده است و به گمان من بتوان او را به رهی معیری شبیه دانست<ref>ر.ک: فرزاد، عبدالحسین، ص345-346</ref>. | غزل‌های خلیلی، روان و مطبوع است. هرچند که اندکی رنگ غزل‌های شاعران سبک هندی را دارد، اما از آن تعقیدها به‌دور است و بیشتر به شاعران دوره بازگشت ایران ماننده است و به گمان من بتوان او را به رهی معیری شبیه دانست<ref>ر.ک: فرزاد، عبدالحسین، ص345-346</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
در اردیبهشت ماه | در اردیبهشت ماه 1366ش استاد خلیل‌اللّه خلیلی شاعر پارسی‌گوی افغانستان در 83 سالگی درگذشت. استاد خلیلی هشت سال آخر عمر را در غربت و آوارگی گذراند. اشغال افغانستان او را از وطنش آواره کرد و شاعر تا آخرین لحظات عمرش با درد و اسف، نابودی استقلال کشورش را شاهد بود و بر این درد و ماتم، مرثیه‌ها سرود<ref>ر.ک: هادی، روح‌الله، ص3</ref>. | ||
جسد وی پس از ۲۵ سال از درگذشتش، از پاکستان به کابل منتقل و در مراسم رسمی در محوطه دانشگاه کابل و در کنار آرامگاه سید جمال‌الدین افغان به خاک سپرده شد. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
خلیلی در مجموع ۶۲ اثر منظوم و منثور در عرصه‌های مختلف هنر، ادب، سیاست، فلسفه و عرفان دارد که بیشترشان در داخل و خارج از افغانستان به چاپ رسیده‌است. | |||
# سلطنت غزنویان؛ | # سلطنت غزنویان؛ | ||
# کلیات ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل (مقدمه)؛ | # کلیات ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل (مقدمه)؛ | ||
| خط ۷۰: | خط ۸۱: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# فرزاد، عبدالحسین، «یادی از خلیل‌الله خلیلی شاعر معاصر افغان»، بخارا، آذر 1377، شماره 3، ص345 تا 347 | #[[:noormags:276288| فرزاد، عبدالحسین، «یادی از خلیل‌الله خلیلی شاعر معاصر افغان»، بخارا، آذر 1377، شماره 3، ص345 تا 347]]. | ||
#[[:noormags:463899| هادی، روح‌الله، «یادی از استاد خلیل‌الله خلیلی»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، زمستان 1365، شماره 8، ص3 تا 4]]. | |||
# [https://noorlib.ir/author/2527 نورلایب، خلیلی، خلیل‌الله] | |||
# | |||
https://noorlib.ir/author/2527 | |||