۱۰۵٬۱۸۹
ویرایش
دلائل القبلة في معرفة أحوال الأرض و عجائبها: تفاوت میان نسخه‌ها
دلائل القبلة في معرفة أحوال الأرض و عجائبها (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۱۳
، ۱۲ مهبدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''دلائل القبلة في معرفة أحوال الأرض و عجائبها'''، تألیف احمد بن ابی‌احمد طبری | '''دلائل القبلة في معرفة أحوال الأرض و عجائبها'''، تألیف [[ابن القاص، احمد بن ابواحمد|احمد بن ابی‌احمد طبری بغدادی]]، مشهور به [[ابن القاص، احمد بن ابواحمد|ابن قاص]] (متوفی 335ق/946م)، فقیه شافعی، از جمله منابعی است که در موضوع تشخیص قبله نوشته شده است. کتاب با تحقیق و مقدمه ارزشمند [[حصناوی، احمد محبس|احمد محبس حصناوی]] منتشر شده است. | ||
پس از اسلام، تعیین اوقات شـرعی مـسلمانان بایستی با استفاده از علم نجوم صورت می‌گرفت و یافتن جهت قبله نیز از نظر جـغرافیایی مـشخص می‌شد. در این‌‌باره مجموعه آثـاری هـم پدید آمـد کـه در آنـها دو موضوع اوقات شرعی و تعیین سمت قـبله، در قـالب اصطلاحت نجوم محلی (قومی)، بحث می‌گردید. اینها، «كتب المواقيت» و یا کتب «دلائل القـبلة» نـامیده می‌شدند<ref>ر.ک: هوشنگی، لیلا، ص64</ref>. | پس از اسلام، تعیین اوقات شـرعی مـسلمانان بایستی با استفاده از علم نجوم صورت می‌گرفت و یافتن جهت قبله نیز از نظر جـغرافیایی مـشخص می‌شد. در این‌‌باره مجموعه آثـاری هـم پدید آمـد کـه در آنـها دو موضوع اوقات شرعی و تعیین سمت قـبله، در قـالب اصطلاحت نجوم محلی (قومی)، بحث می‌گردید. اینها، «كتب المواقيت» و یا کتب «دلائل القـبلة» نـامیده می‌شدند<ref>ر.ک: هوشنگی، لیلا، ص64</ref>. | ||
آثار ابن قاص بیشتر رساله‌هایی مختصر، ولی پرمحتواست. دلائل القبلة، از جمله این آثار است که پیش از انتشار توسط حصناوی در سال 1913م توسط لویس شیخو در مجله المشرق (ش 17) چاپ شده است<ref>ر.ک: ساروی، محمدجواد، ج4، ص436</ref>. | آثار ابن قاص بیشتر رساله‌هایی مختصر، ولی پرمحتواست. دلائل القبلة، از جمله این آثار است که پیش از انتشار توسط [[حصناوی، احمد محبس|حصناوی]] در سال 1913م توسط لویس شیخو در مجله المشرق (ش 17) چاپ شده است<ref>ر.ک: ساروی، محمدجواد، ج4، ص436</ref>. | ||
کتاب در دو بخش ارائه شده است: | کتاب در دو بخش ارائه شده است: | ||
بخش اول کتاب، بخشی تحقیقی به قلم محقق اثر است که در سه فصل به معرفی مؤلف، کتاب دلائل القبلة و نسخه آن پرداخته است. محقق اثر در این بخش کتاب، تلاش کرده تاریخچه تحقیقی مختصر و مفیدی از نگارش کتب دلائل القبلة ارائه کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص61-72</ref>. | بخش اول کتاب، بخشی تحقیقی به قلم محقق اثر است که در سه فصل به معرفی مؤلف، کتاب دلائل القبلة و نسخه آن پرداخته است. محقق اثر در این بخش کتاب، تلاش کرده تاریخچه تحقیقی مختصر و مفیدی از نگارش کتب دلائل القبلة ارائه کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص61-72</ref>. | ||
علم دلائل القبلة، از علومی است که به علوم دیگری چون فقه اسلامی، علوم فلکی، جغرافیا و ریاضیات ارتباط دارد. کسانی که در علم دلائل القبلة، کتاب نوشته‌اند، به شیوه علوم هیئت عمل کرده و آن را به دو قسم تقسیم کردهاند: در یک قسم بر علوم هندی و یونانی قدیم اعتماد کردهاند و در قسم دیگر، شیوه عرب که در کتب انواء (اصطلاحی نجومی نزد عرب) و نجوم نوشته شده را پی گرفته‌اند. ابن قاص از شیوه مکتب دوم در تحدید نجوم و دلائل قبله استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>. | علم دلائل القبلة، از علومی است که به علوم دیگری چون فقه اسلامی، علوم فلکی، جغرافیا و ریاضیات ارتباط دارد. کسانی که در علم دلائل القبلة، کتاب نوشته‌اند، به شیوه علوم هیئت عمل کرده و آن را به دو قسم تقسیم کردهاند: در یک قسم بر علوم هندی و یونانی قدیم اعتماد کردهاند و در قسم دیگر، شیوه عرب که در کتب انواء (اصطلاحی نجومی نزد عرب) و نجوم نوشته شده را پی گرفته‌اند. [[ابن القاص، احمد بن ابواحمد|ابن قاص]] از شیوه مکتب دوم در تحدید نجوم و دلائل قبله استفاده کرده است<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>. | ||
در بخش دوم کتاب، متن تحقیق و تصحیح‌شده دلائل القبلة ارائه شده است که خود به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود، بدون آنکه بین آنها عنوان یا فاصلی باشد، بلکه تقسیم موضوعی است؛ قسم اول یا همان دلائل القبله، مشتمل بر مقدمه و ده باب است. در ابواب کتاب، تاریخ تحویل قبله به کعبه، ذکر جدی و قطب و نجوم قبله و جهت شهرها به سمت بیت‌الله الحرام، ذکر دریاها، کوه‌ها و شهرها گنجانده شده است. قسم دوم، یا شهرها که بخش عمده کتاب را در بر گرفته است، شامل ذکر هیئت زمین و چرخیدن آن به دور کعبه است. این قسم دوم در ترتیب به شیوه کتب بلدان نوشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص75</ref> | در بخش دوم کتاب، متن تحقیق و تصحیح‌شده دلائل القبلة ارائه شده است که خود به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود، بدون آنکه بین آنها عنوان یا فاصلی باشد، بلکه تقسیم موضوعی است؛ قسم اول یا همان دلائل القبله، مشتمل بر مقدمه و ده باب است. در ابواب کتاب، تاریخ تحویل قبله به کعبه، ذکر جدی و قطب و نجوم قبله و جهت شهرها به سمت بیت‌الله الحرام، ذکر دریاها، کوه‌ها و شهرها گنجانده شده است. قسم دوم، یا شهرها که بخش عمده کتاب را در بر گرفته است، شامل ذکر هیئت زمین و چرخیدن آن به دور کعبه است. این قسم دوم در ترتیب به شیوه کتب بلدان نوشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص75</ref> | ||