پرش به محتوا

سیمای اهل تقوا: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه شناسی ' به 'ه‌شناسی '
جز (جایگزینی متن - 'ه های' به 'ه‌های')
جز (جایگزینی متن - 'ه شناسی ' به 'ه‌شناسی ')
 
خط ۴۳: خط ۴۳:
سیمای اهل تقوا با تمام اختصاری که دارد از بابت مضمون و معنا اثری کامل است زیرا به خوبی از عهده‌ی بحث تقوا از جوانب گوناگون برآمده است، هم منظر قرآنی را لحاظ کرده، هم از بابت حدیث به آن پرداخته و هم چنانکه از متن پیداست مقوله‌ی تقوا را با [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]]، [[امام علی(ع)]] و به ویژه با خطبه‌ی همام همراه کرده است. ابتدا کردن به خطبه‌ی مشهور همام و بعد از دل آن شرحی عارفانه از تقوا را ترسیم کردن کاری ارزشمند است، خاصه که تلاش نویسنده در همین امر بوده یعنی مشخص کردن سیمای اهل تقوا و این چیزی است که در خطبه‌ی متّقین یا همام مورد توجّه قرار گرفته است.
سیمای اهل تقوا با تمام اختصاری که دارد از بابت مضمون و معنا اثری کامل است زیرا به خوبی از عهده‌ی بحث تقوا از جوانب گوناگون برآمده است، هم منظر قرآنی را لحاظ کرده، هم از بابت حدیث به آن پرداخته و هم چنانکه از متن پیداست مقوله‌ی تقوا را با [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]]، [[امام علی(ع)]] و به ویژه با خطبه‌ی همام همراه کرده است. ابتدا کردن به خطبه‌ی مشهور همام و بعد از دل آن شرحی عارفانه از تقوا را ترسیم کردن کاری ارزشمند است، خاصه که تلاش نویسنده در همین امر بوده یعنی مشخص کردن سیمای اهل تقوا و این چیزی است که در خطبه‌ی متّقین یا همام مورد توجّه قرار گرفته است.


بخش نخست کتاب متن خطبه‌ی متقین یا همان همام است با ترجمه‌ای روان که قهراً متن کامل آن به طور مستقیم جزو سخنرانی و درس نبوده است و بعداً با محوریّتی که داشته در آغاز کتاب قرار گرفته است. در بخش دوّم یا تقوای الهی چندین صفحه به واژه شناسی و تخصّصی بودن آن اخصاص یافته، با ذکر نمونه‌هایی که در ظاهر در یک ردیفند ولی از لحاظ معنایی بسیار متفاوت از همریف خود هستند اشاراتی دقیق و عالمانه دارد. در خصوص واژه‌ی تقوا نیز قائل به پیشینه‌ای است و یا مراتبی را لحاظ می‌کند که برای هر کدام شواهدی از قرآن با ساختار معنائی خاص خود را می‌آورد. مثلاً بررسی و ارتباط سه واژه‌ی اسلام، ایمان و تقوا، که به ترتیب از عام به خاص می‌رود و از لحاظ مرتبه به مانند مخروطی است که از قاعده به رأس حرکت می‌کند<ref>متن، ص 22</ref>.
بخش نخست کتاب متن خطبه‌ی متقین یا همان همام است با ترجمه‌ای روان که قهراً متن کامل آن به طور مستقیم جزو سخنرانی و درس نبوده است و بعداً با محوریّتی که داشته در آغاز کتاب قرار گرفته است. در بخش دوّم یا تقوای الهی چندین صفحه به واژه‌شناسی و تخصّصی بودن آن اخصاص یافته، با ذکر نمونه‌هایی که در ظاهر در یک ردیفند ولی از لحاظ معنایی بسیار متفاوت از همریف خود هستند اشاراتی دقیق و عالمانه دارد. در خصوص واژه‌ی تقوا نیز قائل به پیشینه‌ای است و یا مراتبی را لحاظ می‌کند که برای هر کدام شواهدی از قرآن با ساختار معنائی خاص خود را می‌آورد. مثلاً بررسی و ارتباط سه واژه‌ی اسلام، ایمان و تقوا، که به ترتیب از عام به خاص می‌رود و از لحاظ مرتبه به مانند مخروطی است که از قاعده به رأس حرکت می‌کند<ref>متن، ص 22</ref>.


در همین فصل در بخشی با استناد به آیه‌ی 14 از سوره‌ی حجرات در فرق ميان اسلام و ايمان بحثهای قابل توجّهي دارد، چنانکه ایمان را مرتبه‌ای قلبی و درونی و اسلام را مقوله‌ای زبانی قلمداد می‌کند و از این رو در ظاهر ایمان و اسلام و به مصداق، مؤمن و مسلم فرقی ژرف وجود دارد و از لحاظ اعتبار و ارزش مؤمن بسیار بالاتر از مسلم است، ای بسا که فرد در زبان منافقانه رفتار کرده باشد و هیچ باوری در اسلام او وجود نداشته باشد ولی ایمان از جنس دیگری است و گویا آنچه که ایمان را اعتبار می‌بخشد نیز تقواست که مرتبه‌ای بالاتر از ایمان است، با در نظر داشتن اینکه ایمان نیز بدون عمل صالح بی اعتبار است و در عین حال امکان فراز و فرود نیز برای آن متصوّر است<ref>متن، صص 26-24</ref>.
در همین فصل در بخشی با استناد به آیه‌ی 14 از سوره‌ی حجرات در فرق ميان اسلام و ايمان بحثهای قابل توجّهي دارد، چنانکه ایمان را مرتبه‌ای قلبی و درونی و اسلام را مقوله‌ای زبانی قلمداد می‌کند و از این رو در ظاهر ایمان و اسلام و به مصداق، مؤمن و مسلم فرقی ژرف وجود دارد و از لحاظ اعتبار و ارزش مؤمن بسیار بالاتر از مسلم است، ای بسا که فرد در زبان منافقانه رفتار کرده باشد و هیچ باوری در اسلام او وجود نداشته باشد ولی ایمان از جنس دیگری است و گویا آنچه که ایمان را اعتبار می‌بخشد نیز تقواست که مرتبه‌ای بالاتر از ایمان است، با در نظر داشتن اینکه ایمان نیز بدون عمل صالح بی اعتبار است و در عین حال امکان فراز و فرود نیز برای آن متصوّر است<ref>متن، صص 26-24</ref>.