۱۴۶٬۲۸۳
ویرایش
فواكة البساتين منتخباتی فلسفی، اعتقادی، روایی در اواخر قاجاریه (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۷ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۳۹
، ۱۷ آوریل ۲۰۲۴جایگزینی متن - 'ن های ' به 'نهای '
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ن های ' به 'نهای ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
بخشی از مقدمه دکتر [[قیصری، علی|علی قیصری]] درباره این کتاب: | بخشی از مقدمه دکتر [[قیصری، علی|علی قیصری]] درباره این کتاب: | ||
کتاب «فواکه البساتین» اثر [[طهرانی، میرزا محمد|حاج میرزا محمد طهرانی]]، حاوی مطالبی متنوع در فلسفه و علوم جدید، اخلاق و اندرز، کلام و اعتقادات، برخی روایات تاریخی و داستانی و متفرقه، فنون ادبی، و مباحثی مربوط به نظریه شناخت میباشد. این متن که تناوباً به عربی و فارسی تألیف شده با سبک و رسم الخطی یکسان و فشرده در 306 صفحه در دفتری به ابعاد 5/33 در 5/15 سانتیمتر تحریر و تاریخ انجام کتابت آن نیز در انتهای متن ذیحجه 1332 هـ.ق (برابر با اکتبر و نوامبر 1914م.) قید گردیده است. دفتری که در تحریر «فواکه البساتین» به کار رفته از نوع مرغوب دفاتر قدیمی نگاهداری حسابهای تجاری است، ولی تنها چند برگ از ابتدا و چند برگ از انتهای دفتر، با خط و جوهری متفاوت، به یادداشت چند فقره حساب به سبک سیاق اختصاص یافته است و باقی دفتر بی هیچ خدشه یکسره وقف گزارش و نگارش پاکیزه مطالب نظری و روایی است. تا جایی که میدانیم نویسنده این مجموعه، [[طهرانی، میرزا محمد|حاج میرزا محمد طهرانی]]، شغل تجارت داشته، به کتاب و داد و ستد آن علاقمند بوده، و عربی را نیز به خوبی میدانسته است. [[طهرانی، میرزا محمد|حاج میرزا محمد]]، فرزند حاج میرزا محمد باقر، به «حاج میرزا محمد تاجر» و «حاج میرزا محمد کتابفروش طهرانی» هم شهرت داشت، هرچند که در متن حاضراشارهای به این دو شهرت اخیر دیده نمی شود. فرزندان وی بعدها نام خانوادگی کتابیان را برگزیدند. حاج میرزا محمد علاوه بر داد و ستد کتاب در کار تجارت قند و شکر نیز بوده است. هرچند که از سابقه تحصیلی نویسنده و کسانی که با وی از نظر فکری و بحث محشور بودهاند، خبری در دست نیست اما میتوان مجموعه حاضر را با توجه به مباحثی که به آن پرداخته، نمونه خوبی دانست از تنوع موضوعات و طرز بیان و انشای محفوظات فلسفی، علمی، اخلاقی، اعتقادی و نیز | کتاب «فواکه البساتین» اثر [[طهرانی، میرزا محمد|حاج میرزا محمد طهرانی]]، حاوی مطالبی متنوع در فلسفه و علوم جدید، اخلاق و اندرز، کلام و اعتقادات، برخی روایات تاریخی و داستانی و متفرقه، فنون ادبی، و مباحثی مربوط به نظریه شناخت میباشد. این متن که تناوباً به عربی و فارسی تألیف شده با سبک و رسم الخطی یکسان و فشرده در 306 صفحه در دفتری به ابعاد 5/33 در 5/15 سانتیمتر تحریر و تاریخ انجام کتابت آن نیز در انتهای متن ذیحجه 1332 هـ.ق (برابر با اکتبر و نوامبر 1914م.) قید گردیده است. دفتری که در تحریر «فواکه البساتین» به کار رفته از نوع مرغوب دفاتر قدیمی نگاهداری حسابهای تجاری است، ولی تنها چند برگ از ابتدا و چند برگ از انتهای دفتر، با خط و جوهری متفاوت، به یادداشت چند فقره حساب به سبک سیاق اختصاص یافته است و باقی دفتر بی هیچ خدشه یکسره وقف گزارش و نگارش پاکیزه مطالب نظری و روایی است. تا جایی که میدانیم نویسنده این مجموعه، [[طهرانی، میرزا محمد|حاج میرزا محمد طهرانی]]، شغل تجارت داشته، به کتاب و داد و ستد آن علاقمند بوده، و عربی را نیز به خوبی میدانسته است. [[طهرانی، میرزا محمد|حاج میرزا محمد]]، فرزند حاج میرزا محمد باقر، به «حاج میرزا محمد تاجر» و «حاج میرزا محمد کتابفروش طهرانی» هم شهرت داشت، هرچند که در متن حاضراشارهای به این دو شهرت اخیر دیده نمی شود. فرزندان وی بعدها نام خانوادگی کتابیان را برگزیدند. حاج میرزا محمد علاوه بر داد و ستد کتاب در کار تجارت قند و شکر نیز بوده است. هرچند که از سابقه تحصیلی نویسنده و کسانی که با وی از نظر فکری و بحث محشور بودهاند، خبری در دست نیست اما میتوان مجموعه حاضر را با توجه به مباحثی که به آن پرداخته، نمونه خوبی دانست از تنوع موضوعات و طرز بیان و انشای محفوظات فلسفی، علمی، اخلاقی، اعتقادی و نیز داستانهای تاریخی و روایات متفرقه در ایران در اواخر دوره قاجار؛ هم در ارتباط با شماری از مباحث سنتی فلسفی و کلامی، مانند «وجود و عدم»، «انسان کامل»، «قیامت»، و نیز کلیاتی در اخلاق و حکمت عملی، و هم در ارتباط با ورود برخی مباحث جدید در فلسفه و علوم که در غرب مطرح گردیدند، مانند «الکتریسیته»، «رعد و برق»، «قوس و قزح»، فیزیک «گازها»، و جز آن. اما بیشتر متن به بیان عقاید دینی، نگارش روایات گوناگون، و اندرز اختصاص یافته و کلاً سرشار از ارجاعات مکرر به آیات قرآن و احادیث است. | ||
اگرچه در دوره قاجار شماری از تجار، سوای موضوعات تجاری، در باب موضوعات متنوع از تاریخی و جغرافیایی گرفته تا سیاسی و اجتماعی و خانوادگی، نوشتههایی از خود برجای گذاشتند، و یا خاطرات و سفرنامههایی (چه واقعی و چه تخیلی) تألیف کردند، اما متنی که در اینجا مورد نظر است از سنخ اینگونه نوشتهها نیست. متن حاضر، به جز اشارهای کوتاه به نام و نام پدر نویسنده در ابتدای متن، به سابقه خانوادگی، معیشتی، و یا تحصیلی نویسنده نمیپردازد؛ همچنین علیرغم تاریخ انجام کتابت اثر، که یکی از ادوار بحرانی در تاریخ متأخر ایران بود، اشارهای به مسائل تجاری و یا رویدادهای سیاسی و اجتماعی نیز در آن نیست. این متن، اما از لحاظ محتوای اعتقادی، روایی، اخلاقی، و فلسفی و نیز سبک و زبانی که در طرز بیان و نگارش موضوعات متنوع نظری به کار برده است، و همچنین استفادهای که به تناوب از دو زبان عربی و فارسی کرده است، شایان توجه میباشد. | اگرچه در دوره قاجار شماری از تجار، سوای موضوعات تجاری، در باب موضوعات متنوع از تاریخی و جغرافیایی گرفته تا سیاسی و اجتماعی و خانوادگی، نوشتههایی از خود برجای گذاشتند، و یا خاطرات و سفرنامههایی (چه واقعی و چه تخیلی) تألیف کردند، اما متنی که در اینجا مورد نظر است از سنخ اینگونه نوشتهها نیست. متن حاضر، به جز اشارهای کوتاه به نام و نام پدر نویسنده در ابتدای متن، به سابقه خانوادگی، معیشتی، و یا تحصیلی نویسنده نمیپردازد؛ همچنین علیرغم تاریخ انجام کتابت اثر، که یکی از ادوار بحرانی در تاریخ متأخر ایران بود، اشارهای به مسائل تجاری و یا رویدادهای سیاسی و اجتماعی نیز در آن نیست. این متن، اما از لحاظ محتوای اعتقادی، روایی، اخلاقی، و فلسفی و نیز سبک و زبانی که در طرز بیان و نگارش موضوعات متنوع نظری به کار برده است، و همچنین استفادهای که به تناوب از دو زبان عربی و فارسی کرده است، شایان توجه میباشد. | ||