أمراء الكوفة و حكامها: تفاوت میان نسخه‌ها

'''امراء الكوفه و حكامها''' تأليف [[محمد علي آل خليفه]]، نويسنده شيعي به زبان عربي است. در اين اثر واليان و حكام كوفه در از زمان خلفاي راشدين تا پايان عصر عباسي گردآوري شده است. ارزش كتاب علاوه بر نگارش به قلم يك نويسنده شيعي بدين جهت است، اگر چه به جوانب علمي و سياسي و اقتصادي كوفه توجه شده است؛ اما منبعي با اين موضوع خاص وجود ندارد.

== ساختار: ==

در ابتداي كتاب مقدمه‌اي مختصر، اما پر مغزي به قلم نويسنده معروف، [[باقر شريف القرشي]] ديده مي‌شود. پس از آن مقدمه نويسنده آمده است كه به منزله دائرةالمعارفي از اطلاعات اجمالي و مفيدي از جنبه‌هاي ديگر شهر كوفه است. متن اثر در سه فصل تنظيم شده است كه به ترتيب عبارت است از:

== گزارش محتوا: ==

در اين مقدمه به اهميت كوفه به عنوان مركز مهمي در عالم اسلام پرداخته شده است. اين شهر تأثير ويژه‌اي در ايجاد برخي وقايع سياسي داشته است؛ از جمله مصيبت بارترين آنها بالا رفتن قرآن‌ها در صفين بود كه لشكر عراق در حال اشراف بر فتح، دچار فتنه گرديد و حكومت اموي به رهبري معاويه، اولين دشمن فكر اسلامي، سيطره يافت. به جهت اهميت كوفه، علي(ع) پس از واقعه جمل آن را به عنوان پايتخت برگزيد و به يك مركز نظامي و فقهي مهم تبديل گرديد. مورخين نقل كرده‌اند كه نهصد نفر از امام صادق(ع) حديث اخذ مي‌كردند. جلسات ايشان در بيت معروف بزرگي در كوفه بوده است.

امام علي(ع) در 12 رجب سال 36 هجري پس از بازگشت از بصره به كوفه وارد شد و مركز خلافت را به آنجا منتقل نمود. او در حالى كه اميرالمؤمنين و خليفه بود، امير كوفه نيز گرديد. نويسنده از نوشتن درباره اين شخصيت عظيم احساس عجز مى‌كند و چنين مى‌نگارد:« نمى‌دانم درباره امام علي بن ابى‌طالب چه بنويسم؟ من ناتوان و عاجزم و در برابر اين شخصيت عظيم قدر و اندازه ندارم؛ كسي كه درباره او هزاران كتاب نوشته شد... گزاف نمي‌گويم، اگر بگويم كه هيچ كتابخانه‌اي در عالم وجود ندارد، مگر اينكه درباره وي كتابي در آنجا وجود دارد». در ادامه قطره‌اي از فضايل و مناقب اين امام همام ذكر شده است.

امام حسن عليه‌السلام پس از شهادت پدر شش يا هفت ماه حاكميت در كوفه را به عهده داشت. به اعتقاد نويسنده، مهم‌ترين حادثه زندگي آن بزرگوار صلح با معاويه بوده است كه در اين نوشتار شرح شده است. آن حضرت نيز در سنه 49 هجري با مسموم گرديد و معاويه با شنيدن اين حادثه بسيار شادمان شد و به سجده افتاد.

تعدادي از واليان كوفه در مدتي كه والي به جهت امري از شهر خارج مى‌شد، نائب وي بودند و پس از بازگشت او از آن منصب كنار مى‌رفتند. يكي از اين حاكمان موقت، مغيرة بن نوفل بود كه در سال 40 هجري كه امام حسن(ع) به جهت آماده نمودن سپاه براي جنگ صفين به نخيله رفت، جانشين آن حضرت گرديد.

معاويه بن ابى‌سفيان اولين امير كوفه بود كه پس از صلح با امام حسن(ع) تا انتقال مركز حكومت به شام در سال بعد بر اين شهر حكومت كرد. از كساني كه معاويه به اميري كوفه منصوب كرد، زياد بن ابيه بود. او در سال 49 هجري علاوه بر اين شهر حكومت بصره را نيز به عهده گرفت و اولين كسي بود كه دو امارت در او جمع شد. اگر چه درباره سرگذشت او به تفصيل سخن رفته است؛ اما عجيب اين است كه با وجود نگارش كتاب به قلم نويسنده شيعي از تأثيرگذاري او در ايجاد حادثه كربلا مطلبي ذكر نشده است.

عدالملك بن مروان ديگر امير كوفه بود كه در سال 72 هجري به آنجا وارد شد. حجاج بن يوسف ثقفي به او نوشت كه اگر دوست داري در اين ملك بماني علي بن حسين را به قتل برسان. او جاسوس‌هايي را بر امام گماشته بود و آنها تمامي رفتارهاي شخصي و اجتماعي امام و حتي عبادات او را گزارش مى‌كردند. ابن خلكان نقل كرده است كه عبدالملك به حجاج گفت كه هر كس به عيوب خودش آگاه است و در آن درخواست كرد كه عيب‌هاي خودش را بازگو كند و چيزي از آن را مخفي نكند. او گفت:«من لجوج و كينه‌اي هستم». عبدالملك گفت:« بنابراين بين تو و ابليس نسبتي هست». حجاج گفت:« شيطان اگر مرا ببيند تسليم من مى‌شود».

در پانوشت صفحات، آدرس مطالب، توضيح لغات،اصطلاحات و اعلام به طور كامل آمده است. مصادر و فهرست مطالب فصول به تفكيك هر فصل در انتهاي كتاب ذكر شده است.

مقدمه و متن كتاب.