درآمدی بر مبانی مشروعیت در دولت ساسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

فصل ششم: مبانی مشروعیت دولت ساسانی در سده های سوم و چهارم میلادی

پژوهش حاضر در صدد بررسی مبانی مشروعیت در رابطه‌ی فرمانروایان ساسانی با فرمان بران ایشان است و می کوشد تا از این طریق به دوره بندی نوینی از تاریخ این سلسله دست یابد. ساسانیان که از سده‌ی سوم میلادی به فرمانروایی ایرانشهر رسیدند، از بدو پیدایش، با بحران مشروعیت روبرو بودند و می کوشیدند تا مشروعیت خود را در نزد فرمان بران تثبیت کنند. در این پژوهش سعی شده است تا بر اساس تحلیل تاریخی منابع نوشتاری و مادی به این پرسش پاسخ داده شود که مشروعیت دولت ساسانی در بین اتباع ایشان بر چه مبنایی استوار بود و چه رابطه‌ای بین تغییرات مبانی مشروعیت با دوره بندی تاریخ ساسانی وجود داشت؟ نگارنده بر این باور است که در ابتدای به قدرت رسیدن، شاهنشاهان ساسانی سعی کردند تا با استمرار سنت های فرمانروایی پیشین به فرمانروایی خود مشروعیت بخشند. آنگاه که تغییرات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دینی موجب دگرگونی بافت فکری جامعه‌ی ایران شد، دربار ساسانی نیز خود را نیازمند آن دید تا در مبانی مشروعیت مبتنی بر پادشاهی الهی تغییراتی اساسی ایجاد کند و به مشروعیت مبتنی بر پادشاهی مقدس روی آورد. این تغییری در راستای سنت سیاسی خاور نزدیک باستان بود؛ اما موجب تغییراتی اساسی در جهان بینی جامعه‌ی ایرانی شد و بر شیوه‌ی سیاست ورزی سده های پس از خود نیز تأثیراتی ماندگار بر جای نهاد. شناخت مبانی مشروعیت دولت ساسانی در دوره های مختلف، به ارائه‌ی دوره بندی نوینی از تاریخ این سلسله‌ی باستانی ایران کمک می کند که در آن ها تنها به تحولات سیاسی توجه نشده است؛ بلکه مجموعه‌ای از تغییرات ساختاری داخلی و خارجی به عنوان عوامل تغییر مبانی مشروعیت حکومت ساسانیان معرفی شده است.<ref> [https://historylib.com/books/2591 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>