أحكام الأوقاف: تفاوت میان نسخه‌ها

'''أحكام الأوقاف'''، نوشته ابوبکر احمد بن عمرو شیبانی (درگذشته 261ق)، معروف به خصاف، قاضی‌القضات حنفی‌مذهب بغداد است. این کتاب در شمار نخستین آثاری است که درباره احکام فقهی وقف نگاشته شده است. او هیچ بحثی از مباحث وقف را فرو نگذاشته است و همین ویژگی، این‌ اثر را کتابی یگانه در موضوع وقف ساخته است.

شیبانی در هفتادونُه باب، مباحث وقف را به‌گونه‌ای جامع مطرح می‌کند. او در باب نخست، با ذکر احادیثی از صدقات پیامبر(ص)، خلفای چهارگانه و اصحابی چون زبیر، معاذ بن جبل، عایشه، اسماء، ام‌سلمه و اصحاب دیگر و برخی از تابعین و پس از آنان یاد می‌کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص19-1</ref>‏. او سپس بحث را در تمامی موضوع‌ها و مباحث فقهی وقف با شیوه «گفتگو» و پرسش و پاسخ (قُلتُ - قالَ) به پیش می‌برد. مباحث هر باب ذیل عنوان «مطلب» توضیح داده شده است. برخی عناوین کتاب عبارتند از: وقف مالی توأم با شرط؛ وقف مشاع؛ زمین خراج؛ وقف به خویشان؛ وقف‌های غیر مجاز؛ وقف به همسایگان؛ اقرار به وقف؛ ولایت در وقف؛ اجاره وقف؛ مُزارعه در زمین وقفی؛ وقف مال غصبی؛ شهادت در وقف؛ فروش مال وقف‌شده؛ وقف مال مرهون؛ وقف ‌کردن انسان محجور؛ وقف بر گدایان و مسکینان؛ وقف زمینی فراهم‌آمده از بیع فاسد؛ وقف بر یتیمان و بیوگان؛ وقف ‌نمودن یک مال به دست حربی امان‌یافته؛ شهادت بر مال صدقه؛ وقف‌های اهل ذمه؛ وقف‌ نمودن مسلمان مالی را و سپس مرتد شدن او<ref>ر.ک: همان، ص367-360</ref>‏.