۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
الوحشیات: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الوحشيات''' یا «الحَماسة الصّغری»، نوشته ابوتمّام، حبیب بن اوس بن حارث طایى (229-192ق)، شاعر بزرگ عصر عباسی است که برگزیده‌ای از سروده‌های شاعران گمنام و غیر مشهور از عرب جاهلی و نخستین دوره‌های اسلامی را که بیشتر در موضوع جنگ و قبایل عرب است، فراهم آورده است. این اثر به کوشش | '''الوحشيات''' یا «الحَماسة الصّغری»، نوشته [[ابوتمام، حبیب بن اوس|ابوتمّام، حبیب بن اوس بن حارث طایى]] (229-192ق)، شاعر بزرگ عصر عباسی است که برگزیده‌ای از سروده‌های شاعران گمنام و غیر مشهور از عرب جاهلی و نخستین دوره‌های اسلامی را که بیشتر در موضوع جنگ و قبایل عرب است، فراهم آورده است. این اثر به کوشش «[[محمدرضا ابویی مهریزی]]» و «[[وحید ذوالفقاری]]» و با پیشگفتاری از [[مهدوی دامغانی، احمد|احمد مهدوی دامغانی]] (1401-1305ش) و ترجمه‌ای از مقدمه آن به انگلیسی به قلم «[[محمود امیدسالار]]» و مقدمه‌ای به زبان عربی از [[آذرشب، محمدعلی|محمدعلی آذرشب]] عرضه شده است. | ||
نامیدن کتاب به «الوحشيات»، یا برای این است که بیشتر شعرهای آن از شاعران ناآشنا و غیر مشهور فراهم آمده است و یا اینکه این دست اشعار را مردم کوچه و بازار و قبیله‌ها سروده‌اند. هرچند ساختار و نام باب‌های الوحشيات مانند کتاب دیگر ابوتمّام به نام «الحماسة» است، شعری به تکرار از آن کتاب وام گرفته نشده است؛ این باب‌ها با «حماسه» آغاز گردیده، پس از آن به‌ترتیب، باب‌هایی در «مرثیه‌ها»، «ادب»، «نسیب»، «هجو»، «بخشش»، «میهمانی»، «صفت‌ها»، «مَشیب (سِیَر و نُعاس)»، باب «مُلح» و در آخر، کوتاه‌ترین باب که در نکوهش زنان است، درج شده‌اند. ابوتمام در باب «حماسه»، که بزرگ‌ترین باب کتاب است، گزیده‌ای از اشعاری را که درباره جنگ، دلاوری، شجاعت، رزمندگی و عصبیت‌های قبیله‌ای سروده شده، گرد آورده است. | نامیدن کتاب به «الوحشيات»، یا برای این است که بیشتر شعرهای آن از شاعران ناآشنا و غیر مشهور فراهم آمده است و یا اینکه این دست اشعار را مردم کوچه و بازار و قبیله‌ها سروده‌اند. هرچند ساختار و نام باب‌های الوحشيات مانند کتاب دیگر [[ابوتمام، حبیب بن اوس|ابوتمّام]] به نام «الحماسة» است، شعری به تکرار از آن کتاب وام گرفته نشده است؛ این باب‌ها با «حماسه» آغاز گردیده، پس از آن به‌ترتیب، باب‌هایی در «مرثیه‌ها»، «ادب»، «نسیب»، «هجو»، «بخشش»، «میهمانی»، «صفت‌ها»، «مَشیب (سِیَر و نُعاس)»، باب «مُلح» و در آخر، کوتاه‌ترین باب که در نکوهش زنان است، درج شده‌اند. ابوتمام در باب «حماسه»، که بزرگ‌ترین باب کتاب است، گزیده‌ای از اشعاری را که درباره جنگ، دلاوری، شجاعت، رزمندگی و عصبیت‌های قبیله‌ای سروده شده، گرد آورده است. | ||
الوحشيات در شمار جُنگ‌های ابوتمّام است<ref>ر.ک: مقدمه محققان، صفحه پنجاه‌وسه</ref>. او را بانی و مبتکر تدوین جُنگ از اشعار عرب برشمرده‌اند. الوحشيات، که به آن «الحماسة الصُغری» نیز گفته می‌شود، در میان مردم و شاعران عرب از کتاب «الحماسة» کمتر شناخته شده بوده است<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‌وسه، پنجاه‌وچهار و پنجاه‌وهفت</ref>. | الوحشيات در شمار جُنگ‌های [[ابوتمام، حبیب بن اوس|ابوتمّام]] است<ref>ر.ک: مقدمه محققان، صفحه پنجاه‌وسه</ref>. او را بانی و مبتکر تدوین جُنگ از اشعار عرب برشمرده‌اند. الوحشيات، که به آن «الحماسة الصُغری» نیز گفته می‌شود، در میان مردم و شاعران عرب از کتاب «الحماسة» کمتر شناخته شده بوده است<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‌وسه، پنجاه‌وچهار و پنجاه‌وهفت</ref>. | ||
ابوالقاسم آمدی در | [[آمدی، حسن بن بشر|ابوالقاسم آمدی]] در «[[الموازنةُ بينَ أبي‌تمام و البحتري]]»، آثار [[ابوتمام، حبیب بن اوس|ابوتمام]] را نام برده و همگی آن‌ها را از دسته جنگ‌های فراهم‌آمده از سروده‌های شاعران عرب برشمرده است؛ «الاختيار القبائلي الأكبر»، «القبائلي»، «اختيار شعراء الفحول»، «الحماسة»، «اختيار المقطعات» و «اختيار مجرد في أشعار المحدثين» در این شمارند<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‌ودو – پنجاه‌وسه</ref>. | ||
این نسخه «الوحشيات»، از حاشیه‌هایی در کنار متن برخوردار است که عبارتند از: شرح واژگان و عبارت‌ها؛ گواهی آوردن از قرآن، حدیث نبوی، شعر و مَثَل؛ بیان انگیزه‌های شاعر در سُرایش برخی اشعار؛ درج اختلاف نسخه‌ای که در دست کاتب بوده است؛ درج دیدگاه‌ها در ضبط برخی از واژگان؛ دلالت ابیات بر اشخاص؛ درج علائم اختصاری (مانند «ب» برای نشان دادن باب مذمة النساء)؛ درج درست واژگان؛ آوردن نام برخی از شاعران و شواهد تاریخی. | این نسخه «الوحشيات»، از حاشیه‌هایی در کنار متن برخوردار است که عبارتند از: شرح واژگان و عبارت‌ها؛ گواهی آوردن از قرآن، حدیث نبوی، شعر و مَثَل؛ بیان انگیزه‌های شاعر در سُرایش برخی اشعار؛ درج اختلاف نسخه‌ای که در دست کاتب بوده است؛ درج دیدگاه‌ها در ضبط برخی از واژگان؛ دلالت ابیات بر اشخاص؛ درج علائم اختصاری (مانند «ب» برای نشان دادن باب مذمة النساء)؛ درج درست واژگان؛ آوردن نام برخی از شاعران و شواهد تاریخی. | ||
این نسخه، پیشینه تاریخی بیشتری از نسخه قاهره دارد. البته از آغاز و میانه متن (باب‌های حماسه و مُلح) افتادگی‌هایی دارد که برای تکمیل آن از نسخه چاپی قاهره بهره گرفته شده است. محققان برخی از اختلاف‌های این دو نسخه را در مقدمه کتاب نشان داده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص70-61</ref>. آنان به اختلاف نسخه‌های یزد و قاهره نیز پرداخته، آن‌ها را در پیوست‌هایی در آخر کتاب نشان داده‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص230-151</ref>. آنان همچنین، فهرست‌هایی را از اشخاص، اقوام، قبیله‌ها، تیره‌ها، خاندان‌ها، نام‌های منسوب انسانی و جغرافیایی، مکان‌ها و ایام در پایان کتاب آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص251-231</ref>. | این نسخه، پیشینه تاریخی بیشتری از نسخه قاهره دارد. البته از آغاز و میانه متن (باب‌های حماسه و مُلح) افتادگی‌هایی دارد که برای تکمیل آن از نسخه چاپی قاهره بهره گرفته شده است. محققان برخی از اختلاف‌های این دو نسخه را در مقدمه کتاب نشان داده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص70-61</ref>. آنان به اختلاف نسخه‌های یزد و قاهره نیز پرداخته، آن‌ها را در پیوست‌هایی در آخر کتاب نشان داده‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص230-151</ref>. آنان همچنین، فهرست‌هایی را از اشخاص، اقوام، قبیله‌ها، تیره‌ها، خاندان‌ها، نام‌های منسوب انسانی و جغرافیایی، مکان‌ها و ایام در پایان کتاب آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص251-231</ref>. | ||
احمد مهدوی دامغانی در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته است، دیدگاهش را در باره نسخه‌های «الوحشيات» و | [[مهدوی دامغانی، احمد|احمد مهدوی دامغانی]] در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته است، دیدگاهش را در باره نسخه‌های «الوحشيات» و «[[الحماسة]]» بیان کرده است. او در این میان، از علامه میمنی و عظمت علمی او یاد کرده، در پایان بر نسخه‌ای از «[[الحماسة]]» که با کوشش فردی به نام «[[شاهین عطیه]]» فراهم آمده است، مناقشه‌های گزنده‌ای می‌نویسد<ref>ر.ک: پیشگفتار، صفحه نه – بیست‌وهشت</ref>. مبحثی نیز در بخش پایانی کتاب با عنوان «أبوتمام، إيران و الوحشيات» به قلم «[[آذرشب، محمدعلی|محمدعلی آذرشب]]» درج شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص253-265</ref>. پس از پیشگفتار و مقدمه محققان، متن کتاب به‌گونه «تصویری» نمایش داده شده<ref>ر.ک: متن کتاب، ص148-76</ref>، سپس در جای دیگر، متن چاپی قاهره در پیوست‌های کتاب عرضه شده است<ref>ر.ک: همان، ص190-157</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||