۱۱۸٬۷۳۶
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دائرهالمعارف' به 'دائرةالمعارف') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تنوخی (ابهام زدایی)' به 'تنوخی (ابهامزدایی)') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|تنوخی (ابهامزدایی)}} | |||
'''ابوالقاسم علی بن محمد تَنوخی'''(278-342ق/892-953م)، قاضی بزرگ، شاعر، محدث، متکلم و پدر محسِّن تنوخی. | '''ابوالقاسم علی بن محمد تَنوخی'''(278-342ق/892-953م)، قاضی بزرگ، شاعر، محدث، متکلم و پدر محسِّن تنوخی. | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
نسبت وی را به عمرو بن فهم، از ملوک قدیم تنوخ رساندهاند. خود نیز در قصیدهای به تنوخ و قومش | نسبت وی را به عمرو بن فهم، از ملوک قدیم تنوخ رساندهاند. خود نیز در قصیدهای به تنوخ و قومش ـ قضاعه ـ بالیده است. | ||
وی در زادگاه خود، انطاکیه پرورش یافت. در 287ق که خلیفه معتضد به آن شهر رفت، علی، کودک مکتبی بود. در آن زمان خلیفه خواست دیوار شهر را ویران کند و وساطت پیران شهر نیز بیاثر ماند؛ آنگاه پدر ابوالقاسم که مردی محتشم و سخندان بود، چنان به شیوایی سخن گفت که خلیفه گریست و از آن کار دست بداشت. | وی در زادگاه خود، انطاکیه پرورش یافت. در 287ق که خلیفه معتضد به آن شهر رفت، علی، کودک مکتبی بود. در آن زمان خلیفه خواست دیوار شهر را ویران کند و وساطت پیران شهر نیز بیاثر ماند؛ آنگاه پدر ابوالقاسم که مردی محتشم و سخندان بود، چنان به شیوایی سخن گفت که خلیفه گریست و از آن کار دست بداشت. | ||
خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
تنوخی در 306ق/918م به بغداد رفت و همانجا به ادامۀ تحصیل پرداخت و از کسانی چون حسن بن احمد | تنوخی در 306ق/918م به بغداد رفت و همانجا به ادامۀ تحصیل پرداخت و از کسانی چون [[حسن بن احمد کرمانی]]، [[احمد بن خلید حلبی]]، [[انس بن سالم خولانی]] و [[فضل بن محمد عطار انطاکی]] حدیث شنید. | ||
گویند وی بیش از 20 هزار حدیث از حفظ داشت. او علاوه بر علوم دینی و ادبی چون نحو، لغت، فقه، منطق و هندسه به اخترشناسی نیز میلی فراوان داشت و نزد کسایی منجم و بنانیِ منجم صاحب الزیج، این علم را فرا گرفت. در قدرت حافظۀ او گفتهاند که 15 سال بیش نداشت که قصیدۀ 600 بیتی دعبل را در یک شبانه روز حفظ کرد. وی اشعار بسیاری از شاعران جاهلی، مخضرمین و محدثین ازبر داشت. به روایت پسرش، تنوخی را دفتری بود شامل سرفصل اشعاری که از حفظ کرده بود. این دفتر که نزد پسر یادگار مانده بود، 230 ورق داشت. | گویند وی بیش از 20 هزار حدیث از حفظ داشت. او علاوه بر علوم دینی و ادبی چون نحو، لغت، فقه، منطق و هندسه به اخترشناسی نیز میلی فراوان داشت و نزد کسایی منجم و بنانیِ منجم صاحب الزیج، این علم را فرا گرفت. در قدرت حافظۀ او گفتهاند که 15 سال بیش نداشت که قصیدۀ 600 بیتی دعبل را در یک شبانه روز حفظ کرد. وی اشعار بسیاری از شاعران جاهلی، مخضرمین و محدثین ازبر داشت. به روایت پسرش، تنوخی را دفتری بود شامل سرفصل اشعاری که از حفظ کرده بود. این دفتر که نزد پسر یادگار مانده بود، 230 ورق داشت. | ||
خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
==شعر== | ==شعر== | ||
وی با ادیبان و شاعران بسیاری دوستی داشت. از جمله میتوان به دوستی وی با جحظۀ برمکی، ابوالخیر صالح بن لبیب، ابوالفرج اصفهانی، ابوالعباس نحوی از مداحان وی، مفجع بصری، محمد ابن حسن بن جمهور، از شعرای معروف آن روزگار در بصره و نیز نصر بن احمد خُبز ارزی اشاره کرد. گویند تنوخی نسبت به یاران عموماً و ادیبان و شاعران سخاوت بسیار به خرج میداد؛ شاید به همین سبب بود که هنگامی که درگذشت، 50 هزار درهم مدیون بود. | وی با ادیبان و شاعران بسیاری دوستی داشت. از جمله میتوان به دوستی وی با جحظۀ برمکی، ابوالخیر صالح بن لبیب، [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج اصفهانی]]، [[ابوالعباس نحوی]] از مداحان وی، مفجع بصری، محمد ابن حسن بن جمهور، از شعرای معروف آن روزگار در بصره و نیز نصر بن احمد خُبز ارزی اشاره کرد. گویند تنوخی نسبت به یاران عموماً و ادیبان و شاعران سخاوت بسیار به خرج میداد؛ شاید به همین سبب بود که هنگامی که درگذشت، 50 هزار درهم مدیون بود. | ||
تنوخی 20 ساله بود که سرودن شعر را آغاز کرد و موضوعاتی چون وصف آسمان، ستارگان و گل و گیاه را به عنوان موضوعی مستقل برگزید. این اشعار هم نشان از قدرت خیال و دانش گستردۀ وی دارد و هم اعتقاد شدید او را به اخترشناسی بازمینماید. ابوهلال عسکری و ابن ظافر ازدی از اشعار وی با عباراتی چون «قد احسن تنوخی فی وصف...» و «من احسن ما قیل فی ذلک قول القاضی التنوخی» یاد کردهاند. | تنوخی 20 ساله بود که سرودن شعر را آغاز کرد و موضوعاتی چون وصف آسمان، ستارگان و گل و گیاه را به عنوان موضوعی مستقل برگزید. این اشعار هم نشان از قدرت خیال و دانش گستردۀ وی دارد و هم اعتقاد شدید او را به اخترشناسی بازمینماید. [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسکری]] و [[ابن ظافر، على بن ظافر|ابن ظافر ازدی]] از اشعار وی با عباراتی چون «قد احسن تنوخی فی وصف...» و «من احسن ما قیل فی ذلک قول القاضی التنوخی» یاد کردهاند. | ||
وی بجز مکاتباتی که با افرادی چون مهلبی وزیر، ابوالعلاء صاعد بن ثابت و ابواحمد ابن ورقاء شیبانی داشته، معزالدوله را مدح کرده است. گویند از آنجا که ابن معتز در قصیدهای به آل عباس افتخار کرده، تنوخی نیز در معارضه با وی، قصیدهای در مدح آل علی سروده است. این امر باعث شده است تا گروهی تنوخی را شیعیمذهب پنداشته، بر این امر پا فشارند، اما در هر حال نیک میدانیم که گرایش کلامی او، اعتزال بوده است. | وی بجز مکاتباتی که با افرادی چون مهلبی وزیر، [[ابوالعلاء صاعد بن ثابت]] و [[شیبانی، ورقاء بن عمرو|ابواحمد ابن ورقاء شیبانی]] داشته، معزالدوله را مدح کرده است. گویند از آنجا که ابن معتز در قصیدهای به آل عباس افتخار کرده، تنوخی نیز در معارضه با وی، قصیدهای در مدح آل علی سروده است. این امر باعث شده است تا گروهی تنوخی را شیعیمذهب پنداشته، بر این امر پا فشارند، اما در هر حال نیک میدانیم که گرایش کلامی او، اعتزال بوده است. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
خط ۱۵۸: | خط ۱۵۷: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:مقالات(فروردین) باقی زاده]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1403]] | |||
[[رده:فاقد کد پدیدآور]] | [[رده:فاقد کد پدیدآور]] |