۱۰۶٬۳۸۸
ویرایش
دیوان اشعار اشرف مازندرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PIR6203/د91373 | ||
| موضوع =شعر فارسی - قرن 11ق. | | موضوع =شعر فارسی - قرن 11ق. | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
اشرف در قصیده‌سرایی به کمال‌الدین اسماعیل هم گرایش داشته است؛ او، که از قصیده‌سرایان معروف اوایل حمله مغول است، قصیده‌ای محکم و پر از دقایق ادبی درباره «برف» سروده است: | اشرف در قصیده‌سرایی به کمال‌الدین اسماعیل هم گرایش داشته است؛ او، که از قصیده‌سرایان معروف اوایل حمله مغول است، قصیده‌ای محکم و پر از دقایق ادبی درباره «برف» سروده است: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''هرگز کسی ندید بدین‌سان نشان برف''|2=''گویی که لقمه است زمین در دهان برف''}} | |||
گویی که لقمه است زمین در دهان برف | {{پایان شعر}} | ||
و اشرف مازندرانی در قصیده‌ای که به همین وزن و قافیه و ردیف سروده است، می‌گوید: | و اشرف مازندرانی در قصیده‌ای که به همین وزن و قافیه و ردیف سروده است، می‌گوید: | ||
{{شعر}} | |||
فیروزه‌ی سپهر نهان شد به کان برف | {{ب|''فیروز گشت خسرو گیتی‌ستان برف''|2=''فیروزه‌ی سپهر نهان شد به کان برف''}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
بایسته است که اشرف را از شاعران موفق دوره رو به انحطاط شعر و ادب عصر تیموری در هند و دوران صفویه در ایران بشمار آورد؛ دوره‌ای که لفظ و معنی هر دو رقیق شده بودند و در غزلیات هم، دیگر آن عظمت و شکوه که در کلام سعدی جلوه‌گر است، دیده نمی‌شد. قصیده هم فخامت و صلابت گذشته خود را از دست داده بود. توفیق اشرف در سروده‌هایش به‌ویژه در مثنوی‌ها، سادگی و دور از تصنع بودن آنهاست؛ مانند مثنویی که برای همسرش «مریم» سروده است: | بایسته است که اشرف را از شاعران موفق دوره رو به انحطاط شعر و ادب عصر تیموری در هند و دوران صفویه در ایران بشمار آورد؛ دوره‌ای که لفظ و معنی هر دو رقیق شده بودند و در غزلیات هم، دیگر آن عظمت و شکوه که در کلام سعدی جلوه‌گر است، دیده نمی‌شد. قصیده هم فخامت و صلابت گذشته خود را از دست داده بود. توفیق اشرف در سروده‌هایش به‌ویژه در مثنوی‌ها، سادگی و دور از تصنع بودن آنهاست؛ مانند مثنویی که برای همسرش «مریم» سروده است: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''ز شادی هرکسی در کار دیگر''|2=''من و سرگرمی بازار دیگر''}} | |||
من و سرگرمی بازار دیگر | {{ب|''به فکر یار حسرت‌پیشه بودم''|2=''در این فکر و در این اندیشه بودم''}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
در این فکر و در این اندیشه بودم | |||
و مثنوی روان، پُراحساس و اندوه‌باری که برای فرزندش «محمدامین» سروده است: | و مثنوی روان، پُراحساس و اندوه‌باری که برای فرزندش «محمدامین» سروده است: | ||
{{شعر}} | |||
آرامِ دلِ رمیده من | {{ب|''ای نور چراغ دیده من''|2=''آرامِ دلِ رمیده من''}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
در مثنوی «مریم»، احساس تنهایی و دوری از همسرش را در غربت با ظرافت تمام بیان می‌کند و با فرزندش به مهربانی پدرانه با زبانی که برای کودکان بایسته است، به صحبت و نصیحت و راهنمایی می‌نشیند. در این مثنوی‌ها پیرایه نیست و سادگی آن مانند زلال آب، روشن است. | در مثنوی «مریم»، احساس تنهایی و دوری از همسرش را در غربت با ظرافت تمام بیان می‌کند و با فرزندش به مهربانی پدرانه با زبانی که برای کودکان بایسته است، به صحبت و نصیحت و راهنمایی می‌نشیند. در این مثنوی‌ها پیرایه نیست و سادگی آن مانند زلال آب، روشن است. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۷: | ||
در میان اشعار [[اشرف مازندرانی، محمدسعیدبن محمدصالح|اشرف]]، مثنوی‌هایی مشهور وجود دارند؛ همچون: مثنوی «شهرآشوب»، که در تعریف و مذمت هولی - یکی از اعیاد ملی هند است و با 118 بیت در بحر خفیف سروده شده است: | در میان اشعار [[اشرف مازندرانی، محمدسعیدبن محمدصالح|اشرف]]، مثنوی‌هایی مشهور وجود دارند؛ همچون: مثنوی «شهرآشوب»، که در تعریف و مذمت هولی - یکی از اعیاد ملی هند است و با 118 بیت در بحر خفیف سروده شده است: | ||
{{شعر}} | |||
وز جمال حیا نقاب بکش<ref> | {{ب|''ساقیا پرده حجاب بکش''|2=''وز جمال حیا نقاب بکش''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص153</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
مثنوی «ساقی‌نامه» با 415 بیت در بحر متقارب: | مثنوی «ساقی‌نامه» با 415 بیت در بحر متقارب: | ||
{{شعر}} | |||
شب مهتاب، آفتاب بیار | {{ب|''ساقیا ساغر شراب بیار''|2=''شب مهتاب، آفتاب بیار''<ref>ر.ک: همان، ص186</ref>}} | ||
<ref>ر.ک: همان، ص186</ref> | {{پایان شعر}} | ||
و مثنوی «قضا و قدر» با 202 بیت در بحر هزج: | و مثنوی «قضا و قدر» با 202 بیت در بحر هزج: | ||
{{شعر}} | |||
چو گل نازک‌خیالی خرده‌دانی | {{ب|''شنیدم روزی از روشن‌روانی''|2=''چو گل نازک‌خیالی خرده‌دانی''<ref>ر.ک: همان، ص170</ref>}} | ||
<ref>ر.ک: همان، ص170</ref> | {{پایان شعر}} | ||
دیوان اشرف، دارای 277 غزل است که آخرین غزل را این‌گونه آغاز کرده است: | دیوان اشرف، دارای 277 غزل است که آخرین غزل را این‌گونه آغاز کرده است: | ||
{{شعر}} | |||
دهم رخسار او را بوسه، قرآن است پنداری | {{ب|''مرا باشد ز لعلش زندگی، جان است پنداری''|2=''دهم رخسار او را بوسه، قرآن است پنداری''<ref>ر.ک: همان، ص311</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
نمونه‌ای از ترجیع‌بندهای او مرثیه‌ای است که در وفات «[[مجلسی، محمدتقی|ملا محمدتقی مجلسی]]» سروده است و با این بیت آغاز می‌شود: | نمونه‌ای از ترجیع‌بندهای او مرثیه‌ای است که در وفات «[[مجلسی، محمدتقی|ملا محمدتقی مجلسی]]» سروده است و با این بیت آغاز می‌شود: | ||
{{شعر}} | |||
خنده‌ها در سینه گردیده است زندانی چرا | {{ب|''دیده‌ها از اشک حسرت گشته طوفانی چرا''|2=''خنده‌ها در سینه گردیده است زندانی چرا''<ref>ر.ک: همان، ص121</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
نمونه‌ای از قطعات او «قطعه هند» است با این مطلع: | نمونه‌ای از قطعات او «قطعه هند» است با این مطلع: | ||
{{شعر}} | |||
در ولایت خبر هند مگر نشنیدی | {{ب|''ای که از کشور خود جانب هند آمده‌ای''|2=''در ولایت خبر هند مگر نشنیدی''<ref>ر.ک: همان، ص134</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references/> | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۱: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||