دیوان البسه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دیوان البسه''' اثر محمود بن امیر احمد، معروف به نظام قاری (متوفی حدود سال‌های ٨٨٦ تا‌ ٨٩٣‌ق)، نقیضه‌ای طنزآمیز است که در آن از واژگان رایج در میان جامه‌دوزان و بافندگان سده ۹ هجری/ ۱۵ میلادی ایران، بهره گرفته شده و به اهتمام محمد مشیری منتشر شده است.

شاعر در این دیوان، از واژگان رایج در میان جامه‌دوزان و بافندگان دوره خود برای اشعار خویش بهره فراوان گرفته است. به گفته شاعر، وی به پیروی از بسحاق اطعمه که به طنز، توصیف غذاها را موضوع شاعری کرده بود، توصیف انواع جامه‌ها را موضوع شعر خویش قرار داد: «با خود اندیشه کردم که چون شیخ بسحاق [اطعمه] علیه الرحمة در اطعمه، دیگ خیال بر آتش فکرت نهاد، من نیز در البسه، اقمشه معانی در کارگاه دانش به بار نهم... فی‌الجمله، از او کشگینه و از ما پشمینه... اگر آنجا بورانی است، اینجا بارانی است...»<ref>ذوالفقاری، حسن، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی</ref>.

بهزادی طنز او را لباسی معرفی و در مقابل طنز طعامی بررسی می‌کند. میرزا حبیب اصفهانی نیز در مقدمه کوتاه بر دیوان البسه، فایده و هدف کتاب را حفظ، تفهیم و تعلیم لغات و اصطلاحات البسه ذیل اشعار مطبوع و ماندگار و دفع ملال می‌داند<ref>ر.ک: همان</ref>.

نظام قاری از نقیضه‌پردازانی است که دیوان او، سراسر نقیض اشعار شاعران معروف ادب فارسی درباره پوشاک و متعلقات آن است<ref>همان</ref>. وی در پرداخت دیوان خود، از سه نوع نقیضه لفظی، نقیضه صوری و نقیضه درون‌مایه‌ای بهره گرفته است و با استفاده از اصطلاحات خیاطی و جامه‌ها و پارچه‌ها و به شیوه‌ای طنزآمیز، به انتقاد از مسائل اجتماعی، اخلاقی، شغلی و گاه سیاسی می‌پردازد<ref>همان</ref>.

نظام قاری در دیوان خویش برخی خلقیات و آداب و رسوم زندگی مردم زمان را از منظر پوشش تبیین می‌کند در کتاب او جز فواید مردم‌شناسی، برخی اطلاعات ادبی در اوصاف شعرا و نقد شعر آنان نیز دیده می‌شود<ref>همان</ref>.