۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
شرح مبسوط منظومه: درسهای منزل: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '،ه' به '، ه') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شرح مبسوط منظومه: درسهای منزل''' کتاب حاضر شرحی مبسوط بر | '''شرح مبسوط منظومه: درسهای منزل''' کتاب حاضر شرحی مبسوط بر «[[شرح المنظومة|شرح منظومه]]» [[سبزواری، هادی|حکیم ملاهادی سبزواری]] است که در سال‌های بعد از ۱۳۵۴ش استاد [[مطهری، مرتضی|شهید مرتضی مطهری]] آن را در منزل خود برای بعضی از شاگردان تدریس می‌کرد. در این جلسات، برخی از اساتید فلسفه غرب دانشگاه تهران نیز، حضور داشتند که جلسه درس، هفته‌ای یک بار تشکیل می‌گردید. البته بحث مقید به توضیح «[[شرح المنظومة|شرح منظومه]]» نیست و مطالب دیگری از فلسفه غرب به تناسب بحث مطرح می‌شود، به علاوه در بین درس، سؤالات گوناگون از سوی مستمعین طرح شده که در پاورقی ذکر گردیده است. | ||
==جلد اول== | ==جلد اول== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
#دلیل سوم: صرافت مفاهیم | #دلیل سوم: صرافت مفاهیم | ||
در ادامه نظر شیخ اشراق (یحیی ابن حبش ابن امیرک) و علامه سید محمدحسین طباطبایی در این‌باره تبیین می‌شود. | در ادامه نظر [[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ اشراق (یحیی ابن حبش ابن امیرک)]] و [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه سید محمدحسین طباطبایی]] در این‌باره تبیین می‌شود. | ||
در خاتمه کتاب ضمن اشاره به «رابطه ذهن و خارج» اشکالات و نظریات پیرامون وجود ذهنی که از دو بخش ترتیب یافته، مطرح می‌شود.<ref> باقرزاده‌ی ارجمندی، میراحمد، ص140-142</ref> | در خاتمه کتاب ضمن اشاره به «رابطه ذهن و خارج» اشکالات و نظریات پیرامون وجود ذهنی که از دو بخش ترتیب یافته، مطرح می‌شود.<ref> باقرزاده‌ی ارجمندی، میراحمد، ص140-142</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==جلد دوم== | ==جلد دوم== | ||
در این کتاب ادامه تشریح فریده اول تحت عنوان «وجود و عدم» از مقصد اول «امور | در این کتاب ادامه تشریح فریده اول تحت عنوان «وجود و عدم» از مقصد اول «امور عامه» کتاب «[[شرح المنظومة|شرح منظومه]]» آمده است. | ||
عامه» کتاب | |||
در قسمت «اتحاد عاقل و معقول» - مشتمل بر سه بخش -ابتدا منظور از اتحاد عاقل و معقول بیان شده و سپس آنها تحت عناوین «علم ذات به ذات و علم ذات به غیر» بررسی شده است و در ادامه اقسام اتحاد ذکر شده و به بررسی نظرات شیخ بوعلی سینا و ملاصدرای شیرازی (محمد ابن ابراهیم قوامی) به مقایسه این دو نظر پرداخته شده است. در پایان بحث براهین اتحاد عاقل و معقول ذکر می‌شود. | در قسمت «اتحاد عاقل و معقول» - مشتمل بر سه بخش -ابتدا منظور از اتحاد عاقل و معقول بیان شده و سپس آنها تحت عناوین «علم ذات به ذات و علم ذات به غیر» بررسی شده است و در ادامه اقسام اتحاد ذکر شده و به بررسی نظرات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ بوعلی سینا]] و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی (محمد ابن ابراهیم قوامی)]] به مقایسه این دو نظر پرداخته شده است. در پایان بحث براهین اتحاد عاقل و معقول ذکر می‌شود. | ||
قسمت بعدی کتاب به «معقولات ثانیه» اختصاص دارد که در سه قسمت تنظیم شده است. | قسمت بعدی کتاب به «معقولات ثانیه» اختصاص دارد که در سه قسمت تنظیم شده است. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۳: | ||
«مناط صدق و کذب در قضایا» در سه بخش تنظیم شده است. در این قسمت ضمن تعریف حقیقت از نظر قدما و علمای جدید، به تفصیل اشکال در قضایای خارجیه، حقیقیه و ذهنیه و پاسخ آن اشکالات آورده شده است. | «مناط صدق و کذب در قضایا» در سه بخش تنظیم شده است. در این قسمت ضمن تعریف حقیقت از نظر قدما و علمای جدید، به تفصیل اشکال در قضایای خارجیه، حقیقیه و ذهنیه و پاسخ آن اشکالات آورده شده است. | ||
«تعلق جعل به وجود» عنوان آخرین مبحث از کتاب حاضر است که ضمن بیان تاریخچه «جعل» به بحث پیرامون آن پرداخته می‌شود. پس از توضیح جعل بسیط، جعل تألیفی، وجود نفسی و وجود رابط، ملاک نیازمندی به جعل آورده شده و به شبهه فخرالدین رازی (ابوعبدالله محمد این عمر) در این‌باره پاسخ داده شده است.<ref>همان، ص144-146</ref> | «تعلق جعل به وجود» عنوان آخرین مبحث از کتاب حاضر است که ضمن بیان تاریخچه «جعل» به بحث پیرامون آن پرداخته می‌شود. پس از توضیح جعل بسیط، جعل تألیفی، وجود نفسی و وجود رابط، ملاک نیازمندی به جعل آورده شده و به شبهه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخرالدین رازی (ابوعبدالله محمد این عمر)]] در این‌باره پاسخ داده شده است.<ref>همان، ص144-146</ref> | ||
==جلد سوم== | ==جلد سوم== | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۳: | ||
در بحث «اقسام هر یک از مواد ثلاث» به رابطه وجوبی اشیا و قضایای اتفاقیه پرداخته شده است. | در بحث «اقسام هر یک از مواد ثلاث» به رابطه وجوبی اشیا و قضایای اتفاقیه پرداخته شده است. | ||
«مباحث مربوط به امکان» بحث بعدی این بخش را تشکیل می‌دهد که در آن، پس از تعریف اصطلاح تضاد، اهمیت مسایل مربوط به شناخت و معرفت | «مباحث مربوط به امکان» بحث بعدی این بخش را تشکیل می‌دهد که در آن، پس از تعریف اصطلاح تضاد، اهمیت مسایل مربوط به شناخت و معرفت ذکر گردیده و پس از تبیین ملاک و مناط نیاز به علت، به تحلیل مسأله علیت پرداخته می‌شود و سپس به شبهه‌ای در مورد نیازمندی ممکن به علت در بقاء پاسخ داده می‌شود. | ||
«تفکیک میان علت و ضرورت محال است»؛ «مغایرت رابطه علیت در رابطه اولویت»، «ضرورت به شرط محمول» و «هر ممکنی را دو ضرورت فراگرفته است» موضوعاتی است که در مبحث «احکام وجوب غیری» مورد بحث قرار می‌گیرد. | «تفکیک میان علت و ضرورت محال است»؛ «مغایرت رابطه علیت در رابطه اولویت»، «ضرورت به شرط محمول» و «هر ممکنی را دو ضرورت فراگرفته است» موضوعاتی است که در مبحث «احکام وجوب غیری» مورد بحث قرار می‌گیرد. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۹۹: | ||
آخرین مبحث بخش اول به «امکان استعداد» اختصاص دارد. نویسنده پس از بازگو کردن سیر تاریخی بحث امکان استعدادی، به بیان تفاوت امکان استعدادی و امکان ذاتی می‌پردازد و نظر خود را در باب امکان استعدادی بیان می‌کند. | آخرین مبحث بخش اول به «امکان استعداد» اختصاص دارد. نویسنده پس از بازگو کردن سیر تاریخی بحث امکان استعدادی، به بیان تفاوت امکان استعدادی و امکان ذاتی می‌پردازد و نظر خود را در باب امکان استعدادی بیان می‌کند. | ||
در بخش دوم تحت عنوان «شناخت» ضمن بررسی نظریات لاک، مادیون، هیوم، کانت، هگل و نظرات فلاسفه اسلامی، نظریه‌های شیخ بوعلی | در بخش دوم تحت عنوان «شناخت» ضمن بررسی نظریات لاک، مادیون، هیوم، کانت، هگل و نظرات فلاسفه اسلامی، نظریه‌های [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ بوعلی سینا]]، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی (محمد ابن ابراهیم قوامی)]] در باب مراحل شناخت تشریح شده است و آن گاه در بحث «معقولات ثانیه منطقی»، مسائل زیر به بررسی گذاشته شده است: | ||
وجوه تمایز «معقولات ثانیه منطقی»، از معقولات اولیه، منظور از اين که ظرف عروض معقولات ذهن است چیست؟، معقولات ثانیه فلسفی از قبیل معانی حرفیه است و وجوب وامتناع و امکان از معانی حرفی‌اند. | وجوه تمایز «معقولات ثانیه منطقی»، از معقولات اولیه، منظور از اين که ظرف عروض معقولات ذهن است چیست؟، معقولات ثانیه فلسفی از قبیل معانی حرفیه است و وجوب وامتناع و امکان از معانی حرفی‌اند. | ||
سپس نویسنده در ادامه ضمن اشاره به سیر تاریخی «معانی اسمی و معاتی حرفی» به | سپس نویسنده در ادامه ضمن اشاره به سیر تاریخی «معانی اسمی و معاتی حرفی» به حل مشکل شناخت می‌پردازد. | ||
حل مشکل شناخت می‌پردازد. | |||
نحوه پیدایش تئوری یا فرضیه، نقش الهامات در کشفیات بشر، تعمیم دادن و کلیت بخشیدن به تئوری، قیاس مخفی در تجربه و استنباط یا حرکت عمقی ذهن مباحث بعدی بخش شناخت را تشکیل می‌دهد.<ref> همان، ص146-148</ref> | نحوه پیدایش تئوری یا فرضیه، نقش الهامات در کشفیات بشر، تعمیم دادن و کلیت بخشیدن به تئوری، قیاس مخفی در تجربه و استنباط یا حرکت عمقی ذهن مباحث بعدی بخش شناخت را تشکیل می‌دهد.<ref> همان، ص146-148</ref> | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۰۹: | ||
==جلد چهارم== | ==جلد چهارم== | ||
در این کتاب فریده سوم و پنجم کتاب | در این کتاب فریده سوم و پنجم کتاب «[[شرح المنظومة|شرح منظومه]]» بررسی و تشریح شده و از آن‌جا که استاد به طور همزمان مبحث «قوه و فعل» کتاب «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار اربعه]]» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی (محمد ابن ابراهیم قوامی)]] را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرد، به فریده چهارم نیز اشاره گذرا شده است. | ||
که استاد به طور همزمان مبحث «قوه و فعل» کتاب | |||
ابن ابراهیم قوامی) را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرد، به فریده چهارم نیز اشاره گذرا شده است. | |||
بخش اول کتاب به فریده سوم «شرح منظومه» اختصاص دارد که خود مشتمل بر چهار قسمت «تعریف و تقسیم حدوث و قدم»، «اقول حکما و متکلمین در مورد مرجَح حدوث عالم در لایزال»، «سبق لحوق یا تقدم و تأخر» و «تعیین ملاک در هر یک از اقسام هشتگانه» است. | بخش اول کتاب به فریده سوم «شرح منظومه» اختصاص دارد که خود مشتمل بر چهار قسمت «تعریف و تقسیم حدوث و قدم»، «اقول حکما و متکلمین در مورد مرجَح حدوث عالم در لایزال»، «سبق لحوق یا تقدم و تأخر» و «تعیین ملاک در هر یک از اقسام هشتگانه» است. | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۱۷: | ||
در قسمت دوم نیز بحث «اقول حکما و متکلمین در مورد مرجَح حدوث عالم در لایزال» بررسی شده و در سه قسمت تنظیم یافته است. | در قسمت دوم نیز بحث «اقول حکما و متکلمین در مورد مرجَح حدوث عالم در لایزال» بررسی شده و در سه قسمت تنظیم یافته است. | ||
فریده چهارم به بحثی کوتاه پیرامون قوه و فصل اختصاص دارد، چرا که استاد به طور همزمان مبحث «قوه و فعل» کتاب | فریده چهارم به بحثی کوتاه پیرامون قوه و فصل اختصاص دارد، چرا که استاد به طور همزمان مبحث «قوه و فعل» کتاب «[[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار اربعه]]» را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرده است. | ||
در فریده پنجم از «ماهیت ولواحق آن» سخن رفته است. نویسنده بعد از تعریف ماهیت، به بررسی بعضی از احکام آن می‌پردازد و سپس با تشریح «اعتبارات ماهیت» سخن را به پایان می‌برد.<ref>همان، ص142-143</ref> | در فریده پنجم از «ماهیت ولواحق آن» سخن رفته است. نویسنده بعد از تعریف ماهیت، به بررسی بعضی از احکام آن می‌پردازد و سپس با تشریح «اعتبارات ماهیت» سخن را به پایان می‌برد.<ref>همان، ص142-143</ref> | ||