۱۰۶٬۳۱۲
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابنح' به 'ابن ح') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '« ' به '«') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱۶۱: | خط ۱۶۱: | ||
ابونعیم در کتاب دیگرش با عنوان محجه الواثقین و مدرجه الوامقین بر همین گونه عقاید تأکید کرده و گفته است: خداوند بر بالای آسمانهاست و بر عرشش استوا دارد، نه اینکه مستولی بر عرش است، چنانکه جهمیان تفسیر میکنند و معتقدند که خداوند در همۀ مکانهاست و آیات قرآن را باور ندارند و کرسی او جسم است و مراد از آن علم خداوند نیست، چنانکه جهمیه میگویند: کرسی وی را در قیامت جهت فصل و قضاء میان بندگانش قرار میدهند و خداوند همراه ملائکه جهت داوری میان بندگانش در صحنۀ قیامت حضور مییابد و چنانکه پیامبر(ص) گفته، برخی را میبخشد و گروهی را عذاب میدهد. | ابونعیم در کتاب دیگرش با عنوان محجه الواثقین و مدرجه الوامقین بر همین گونه عقاید تأکید کرده و گفته است: خداوند بر بالای آسمانهاست و بر عرشش استوا دارد، نه اینکه مستولی بر عرش است، چنانکه جهمیان تفسیر میکنند و معتقدند که خداوند در همۀ مکانهاست و آیات قرآن را باور ندارند و کرسی او جسم است و مراد از آن علم خداوند نیست، چنانکه جهمیه میگویند: کرسی وی را در قیامت جهت فصل و قضاء میان بندگانش قرار میدهند و خداوند همراه ملائکه جهت داوری میان بندگانش در صحنۀ قیامت حضور مییابد و چنانکه پیامبر(ص) گفته، برخی را میبخشد و گروهی را عذاب میدهد. | ||
همۀ آنچه به عنوان عقاید ابونعیم به روایت آثارش نقل شد، اشعری بودن وی را مورد تردید قرار میدهد و این احتمال را تقویت میکند که شاید پیروان ابنمنده و مخالفان ابونعیم، وی را متهم به داشتن عقاید اشعری کردهاند. درعین حال [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در درء تعارض العقل و النقل چنین گزارش میکند که میان ابونعیم اصفهانی و ابوعبدالله محمد بن اسحاق ابن منده درباره قرآن اختلاف پیدا شد؛ زیرا که ابونعیم در کتابش با عنوان الرد علی اللفظیه و الحلولیه به دیدگاه قائلان به مخلوق بودن تلاوت قرآن متمایل شد و ابن منده با این تمایل مخالف بود و به غیرمخلوق بودن آن حکم میکرد. درحالیکه هریک از آن دو برای اثبات نظر خویش به گفتههای سلف توسل میجستند. این عقیده که با آنچه پیش از این از عقیده نامۀ وی نقل کردیم، مخالفت دارد، خود چندان با عنوان کتاب الرد علی اللفظیه نیز سازگاری ندارد. به هر صورت، حتی اگر این عقیده را نیز به ابونعیم مربوط بدانیم، آن را نمیتوان گواهی بر اشعری بودن ابونعیم تلقی کرد، چرا که این عقیده با آن اعتقاد اشعریان که حقیقت قرآن را کلام نفسی برای خداوند میدانند و | همۀ آنچه به عنوان عقاید ابونعیم به روایت آثارش نقل شد، اشعری بودن وی را مورد تردید قرار میدهد و این احتمال را تقویت میکند که شاید پیروان ابنمنده و مخالفان ابونعیم، وی را متهم به داشتن عقاید اشعری کردهاند. درعین حال [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در درء تعارض العقل و النقل چنین گزارش میکند که میان ابونعیم اصفهانی و ابوعبدالله محمد بن اسحاق ابن منده درباره قرآن اختلاف پیدا شد؛ زیرا که ابونعیم در کتابش با عنوان الرد علی اللفظیه و الحلولیه به دیدگاه قائلان به مخلوق بودن تلاوت قرآن متمایل شد و ابن منده با این تمایل مخالف بود و به غیرمخلوق بودن آن حکم میکرد. درحالیکه هریک از آن دو برای اثبات نظر خویش به گفتههای سلف توسل میجستند. این عقیده که با آنچه پیش از این از عقیده نامۀ وی نقل کردیم، مخالفت دارد، خود چندان با عنوان کتاب الرد علی اللفظیه نیز سازگاری ندارد. به هر صورت، حتی اگر این عقیده را نیز به ابونعیم مربوط بدانیم، آن را نمیتوان گواهی بر اشعری بودن ابونعیم تلقی کرد، چرا که این عقیده با آن اعتقاد اشعریان که حقیقت قرآن را کلام نفسی برای خداوند میدانند و «قرآنِ منزل» را عبارت و حکایت آن و طبیعتاً مخلوق به شمار میآورند، تفاوت اساسی دارد. شاید بتوان براساس گفتۀ ابن تیمیه مخالفت ابونعیم با ابن منده را از آنجا دانست که هر یک دیگری را به نسبت دادن اقوالی به سلف و ائمۀ حدیث متهم میکردهاند. این مطلب با عبارتی که ابونعیم در ذکر اخبار اصبهان در شرح حال ابن منده آورده، تأیید میشود، چراکه در آنجا گفته شده که ابن منده به کسانی در زمینۀ معتقدات، اقوالی را منسوب میساخت که به آن شناخته نبودند. به هر روی برخی عالمان اصحاب حدیث در سدههای بعد، ابونعیم را بدین جهات نقد میکردهاند. | ||
نامهای برخی آثار ابونعیم که میتواند برای شناخت عقیدۀ وی به کار آید، از این قرار است: ۱. اربعون حدیثاً علی مذهب اهل السنه و الجماعه؛ ۲. تثبیت الرؤیه یوم القیامه؛ ۳. حدیث النزول؛ ۴. الرد علی اللفظیه و الحلولیه؛ ۵. الصفات؛ ۶. مستخرج علی کتاب التوحید لابن خزیمه؛ ۷. المعتقد. | نامهای برخی آثار ابونعیم که میتواند برای شناخت عقیدۀ وی به کار آید، از این قرار است: ۱. اربعون حدیثاً علی مذهب اهل السنه و الجماعه؛ ۲. تثبیت الرؤیه یوم القیامه؛ ۳. حدیث النزول؛ ۴. الرد علی اللفظیه و الحلولیه؛ ۵. الصفات؛ ۶. مستخرج علی کتاب التوحید لابن خزیمه؛ ۷. المعتقد. |