پرش به محتوا

آسمان‌های دیگر راهنمای پژوهش در مثنوی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR.....J1.jpg | عنوان =آسمان‌های دیگر راهنمای پژوهش در مثنوی | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = خاتمی، احمد (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره =‏ | موضوع = |ناشر | ناشر =مرکز نشر دانشگاهی | مکان نشر =تهران | سال نش...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''آسمان‌های دیگر راهنمای پژوهش در مثنوی''' تألیف احمد خاتمی؛ این کتاب، در یک تحقیق بی‌سابقه تمامی موضوعات مهم مثنوی معنوی را استخراج، دسته‌بندی و به صورت فرهنگ‌نامه موضوعی یا کشف‌المطالب تدوین نموده است. اين کار بسیار فنّی دقیق و محققانه صورت گرفته و با استفاده از آن دیگر دسترسی به جزئیات افکار و اندیشه‌های مولانا در مثنوی به سهولت میسر و ممکن شده است. نگارنده استاد دانشگاه است و این تحقیق را به قصد راهنمایی مثنوی‌پژوهی انجام داده است. او می‌گوید این اثر می‌تواند راهنمایی مناسب برای کسانی باشد که می‌خواهند منطق درونی، گستره و عمق افکار و اندیشه‌های جلال‌الدین مولوی را در قلمروهای عرفانی، علمی، فلسفی، کلامی و... دریابند. او همچنین اهداف و ویژگی‌های این پژوهش را چنین بر شمرده است:
'''آسمان‌های دیگر راهنمای پژوهش در مثنوی''' تألیف [[خاتمی، احمد|احمد خاتمی]]؛ این کتاب، در یک تحقیق بی‌سابقه تمامی موضوعات مهم [[مثنوی معنوی|مثنوی]] معنوی را استخراج، دسته‌بندی و به صورت فرهنگ‌نامه موضوعی یا کشف‌المطالب تدوین نموده است. اين کار بسیار فنّی دقیق و محققانه صورت گرفته و با استفاده از آن دیگر دسترسی به جزئیات افکار و اندیشه‌های [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] به سهولت میسر و ممکن شده است. نگارنده استاد دانشگاه است و این تحقیق را به قصد راهنمایی مثنوی‌پژوهی انجام داده است. او می‌گوید این اثر می‌تواند راهنمایی مناسب برای کسانی باشد که می‌خواهند منطق درونی، گستره و عمق افکار و اندیشه‌های [[مولوی، جلال‌الدین محمد|جلال‌الدین مولوی]] را در قلمروهای عرفانی، علمی، فلسفی، کلامی و... دریابند. او همچنین اهداف و ویژگی‌های این پژوهش را چنین بر شمرده است:


امکان دست‌یابی به فهرستی نسبتاً جامع از موضوعات مثنوی؛ بی‌نیازی پژوهشگران از فهرست‌ها و کشف المطالب‌های مثنوی؛ امکان بررسی تحولات فکری و ذهنی مولائا در موضوعات مشخص با توجه به ترتیب زمانی سرایش ابیات؛ امکان تفسیر مثنوی با مثنوی؛ امکان طراحی و اجرای پژوهش‌های بنیادی و کاربردی دربارۀ مثنوی و افکار مولانا؛ امکان پژوهش و تحقیق دربارۀ فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی و نیز مطالعات انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی ادبیات بر اساس گزارش‌های مولانا؛ راهنمایی دانشمندان، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای پژوهش‌های مسأله محور و موضوع محور.
امکان دست‌یابی به فهرستی نسبتاً جامع از موضوعات [[مثنوی معنوی|مثنوی]]؛ بی‌نیازی پژوهشگران از فهرست‌ها و کشف المطالب‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]]؛ امکان بررسی تحولات فکری و ذهنی مولائا در موضوعات مشخص با توجه به ترتیب زمانی سرایش ابیات؛ امکان تفسیر مثنوی با مثنوی؛ امکان طراحی و اجرای پژوهش‌های بنیادی و کاربردی دربارۀ [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و افکار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]]؛ امکان پژوهش و تحقیق دربارۀ فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی و نیز مطالعات انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی ادبیات بر اساس گزارش‌های [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]]؛ راهنمایی دانشمندان، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای پژوهش‌های مسأله محور و موضوع محور.


روش تدوین این تحقیق بدین‌گونه است که ابتدا به صورت کار گروهی، لغات واصطلاحات کلیدی مثنوی را به ترتیب الفبا از سراسر مثنوی استخراج کرده و به عنوان مداخل قرار داده است و بعد تمامی نمونه‌ها، ابیات و مثال‌هایی متناسب با موضوع که در مثنوی یافت شده، در ذیل آن مدخل به صورت مختصر و تنها با یک عنوان کوتاه و با قید شمارۀ دفتر و شمارۀ بیت ذکر نموده است. به عبارت دیگر ترکیبات، مشتقّات و تعبیراتی که مولانا به شکل‌های مختلف با اين واژۀ مدخل ساخته، از مثنوی استخراج و با ضبط شمارۀ دفتر و بیت در زیر آن مدخل درج گردیده است. مثلاً اوّلین مدخل این کتاب با آب آغاز می‌شود. برای آن، چه به صورت تک واژه و چه به صورت ترکیبات و مشتقّات و تعبیراتی که مولانا در مثنوی ساخته، حدود ۳۵۰ نمونه و شاهد مثال ذکر کرده است. در انتهای شواهد مثال به دلیل تناسب معنایی بعضی مداخل به مداخل مشابه ارجاع داده و در متن، بعضی واژگان و ترکیباتی که مهم و کلیدی بوده، برجسته و به صورت بلد (پُر رنگ) نشان داده است.
روش تدوین این تحقیق بدین‌گونه است که ابتدا به صورت کار گروهی، لغات واصطلاحات کلیدی مثنوی را به ترتیب الفبا از سراسر مثنوی استخراج کرده و به عنوان مداخل قرار داده است و بعد تمامی نمونه‌ها، ابیات و مثال‌هایی متناسب با موضوع که در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] یافت شده، در ذیل آن مدخل به صورت مختصر و تنها با یک عنوان کوتاه و با قید شمارۀ دفتر و شمارۀ بیت ذکر نموده است. به عبارت دیگر ترکیبات، مشتقّات و تعبیراتی که [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] به شکل‌های مختلف با اين واژۀ مدخل ساخته، از [[مثنوی معنوی|مثنوی]] استخراج و با ضبط شمارۀ دفتر و بیت در زیر آن مدخل درج گردیده است. مثلاً اوّلین مدخل این کتاب با آب آغاز می‌شود. برای آن، چه به صورت تک واژه و چه به صورت ترکیبات و مشتقّات و تعبیراتی که [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] ساخته، حدود ۳۵۰ نمونه و شاهد مثال ذکر کرده است. در انتهای شواهد مثال به دلیل تناسب معنایی بعضی مداخل به مداخل مشابه ارجاع داده و در متن، بعضی واژگان و ترکیباتی که مهم و کلیدی بوده، برجسته و به صورت بلد (پُر رنگ) نشان داده است.


قابل ذکر است که در انتخاب مداخل، سعی بر این بوده تا مدخل‌هایی شناسایی و ذکر شود که از نظر پژوهشی، درخور توجه و تأمّل باشد. لذا نگارنده خود یادآور شده که اثر حاضر جامع همۀ واژه‌ها و یا حتی همۀ کلید واژه‌های مثنوی نیست.
قابل ذکر است که در انتخاب مداخل، سعی بر این بوده تا مدخل‌هایی شناسایی و ذکر شود که از نظر پژوهشی، درخور توجه و تأمّل باشد. لذا نگارنده خود یادآور شده که اثر حاضر جامع همۀ واژه‌ها و یا حتی همۀ کلید واژه‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]] نیست.


در بخش پایانی، تلخیص قصه‌های شش دفتر مثنوی با نثر شیوا و روان بازنویسی شده و در صورتی که داستان در مآخذ و قصص مثنوی تألیف فروزانفر مورد بررسی قرار گرفته صفحه یا صفحات کتاب مذکور نیز آمده است. اين پژوهش بر اساس مثنوی به تصحیح نیکلسون(چاپ لیدن) انجام گرفته و در پایان، هشت کتاب به عنوان منابع و مآخذ تحقیق ذکر شده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص339-340</ref>
در بخش پایانی، تلخیص قصه‌های شش دفتر مثنوی با نثر شیوا و روان بازنویسی شده و در صورتی که داستان در مآخذ و قصص [[مثنوی معنوی|مثنوی]] تألیف فروزانفر مورد بررسی قرار گرفته صفحه یا صفحات کتاب مذکور نیز آمده است. اين پژوهش بر اساس مثنوی به تصحیح [[نیکلسون، رینولد الین|نیکلسون]](چاپ لیدن) انجام گرفته و در پایان، هشت کتاب به عنوان منابع و مآخذ تحقیق ذکر شده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص339-340</ref>