روایت‌شناسی داستانهای مثنوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''روایت‌شناسی داستانهای مثنوی''' تألیف [[بامشکی، سمیرا|سمیرا بامشکی]]؛ این کتاب که از سوی هیئت داوران «جایزۀ استاد [[مجتبایی، فتح‌الله|فتح‌اللّه مجتبایی]]...» بهترین پایان‌نامه سال 1389 در رشته زبان و ادبیات فارسی اعلام شده، با هدف کشف و شناسایی ساز و کارهای روایی [[مثنوی معنوی|مثنوی]] نگارش یافته است. نگارنده برای رسیدن به این هدف، این موضوع‌ها را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است: ارتباط زمانی میان روایت و داستان، سطوح روایی در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و ارتباط میان آن‌ها، نقش داستان‌های درونه‌ای، عوامل تداعی داستان‌ها، نقش راوی و روایت شنو، انواع کانون سازی، عامل زمان، و طرح یا پیرنگ‌بندی داستان‌ها.  

وی برای تحلیل این موارد از روش روایت‌شناسی معاصر استفاده کرده است که بیشتر شامل نظریه نسل دوم روایت شناسان - مانند ژنت و مفسران او از قبیل چتمن، ریمون کنان، پرینس و فلودرنیک- می‌شود.

شیوۀ کار در این تحقیق، بنا بر آنچه در مقدمه کتاب آمده، از این قرار است:  

 

اولا تمام [[مثنوی معنوی|مثنوی]] تحلیل شده است؛ یعنی علاوه بر داستان‌های با عنوان، قسم دیگری از داستان‌هایی که

عنوان ندارد، و به سه نوع مَثَل، روایت آینده‌نگر و روایت تلویحی تقسیم می‌شود، نیز بررسی شده است.  

 

ثانیا بیشتر موضوعات مربوط به حوزۀ؛ روایت‌شناسی در این کتاب مورد نظر بوده است و علاوه بر بررسی موارد مربوط به روایت، مانند ارتباط زمانی میان روایت و داستان، سطوح روایی، شیوۀ روایت در [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، راوی، روایت‌شنو، کانون‌سازی و زمان؛ طرح در داستان‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]] نیز مورد بررسی قرار گرفته است، به طوری که طرح داستان‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و قواعد حاکم بر آن از آغاز تا پایان یک داستان مورد نظر بوده است که شامل این موارد می‌شود: عنوان داستان و کارکردهای آن، شیوه‌های آغاز داستان در [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، شیوه‌های بازگشت به ادامۀ داستان در [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، فرجام روایت و انواع پایان‌بندی در داستان‌های [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، تحلیل داستان‌هایی که طرح اپیزودی دارد و سرانجام انواع داستان‌هایی که از میانه آغاز می‌شود. دراین پژوهش ۱۵۱ داستان اصلی و۱۹۷ داستان درونه‌ای یعنی حدود ۳۴۸ داستان، بدون احتساب مَثَل‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

بخش دوم به پنج فصل تقسیم می‌شود. پرسش اصلی فصل اول این بخش این است که چه مدت پس از وقوع رویدادها عمل روایت رخ می‌دهد. فصل دوم به این پرسش مهم می‌پردازد که نقش داستان‌های درونه‌ای [[مثنوی معنوی|مثنوی]] چیست. فصل سوم به بررسی موضوع مهم تداعی در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] می‌پردازد. فصل چهارم به مقولۀ شناخت راوی به عنوان منبع انتقال پیام و یکی از چهار مؤلفۀ اصلی روایت می پردازد.

بخش سوم به بررسی مقولۀ کانون سازی در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] اختصاص یافته است.

بخش چهارم به بررسی مقولۀ زمان در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] می‌پردازد.

بخش پنجم شامل دو فصل می‌شود. فصل اول به بررسی و مقایسۀ داستان پردازی دو تن از چهره‌های برجسته داستان‌گویی در این سنّت، یعنی [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]] می‌پردازد و فصل دوم به بررسی مسأله طرح(پیرنگ) در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] اختصاص یافته است.