پرش به محتوا

ابن عريف‌، احمد بن‌ محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
}}
}}


''' ابن عريف‌، ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد بن‌ موسى‌ بن‌ عطاءالله‌ صنهاجى‌‌‌‌ '''
''' اِبْن‌ِ عَريف‌، ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد بن‌ موسى‌ بن‌ عطاءالله‌ صَنهاجى‌'''، فقيه‌، محدث‌ و صوفى‌ مشهور اندلسى‌ (481- صفر 536ق‌/ 1088- سپتامبر 1141م‌).
 
 
==معرفی اجمالی==
 
اِبْن‌ِ عَريف‌، ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد بن‌ موسى‌ بن‌ عطاءالله‌ صَنهاجى‌، فقيه‌، محدث‌ و صوفى‌ مشهور اندلسى‌ (481- صفر 536ق‌/ 1088- سپتامبر 1141م‌).


اصل‌ او از قبيله صنهاجه‌ و خود از مردم‌ المريه‌ بود.
اصل‌ او از قبيله صنهاجه‌ و خود از مردم‌ المريه‌ بود.


پدر وی اهل‌ طنجه‌ بود و گفته‌اند که‌ او را از آن‌ روی «عريف‌» ناميده‌اند که‌ در آنجا رئيس‌ پاسبانان‌ شب‌ (صاحب‌ حرس‌ الليل‌) بوده‌ است‌.
پدر وی اهل‌ طنجه‌ بود و گفته‌اند که‌ او را از آن‌ روی «عريف‌» ناميده‌اند که‌ در آنجا رئيس‌ پاسبانان‌ شب‌ (صاحب‌ حرس‌ الليل‌) بوده‌ است‌.
==تحصیلات==
==تحصیلات==


ابن‌ عريف‌ را پدرش‌ در آغاز نوجوانى‌ به‌ سبب‌ تنگى‌ معيشت‌ نزد جولايى‌ به‌ شاگردی گماشت‌، اما او از هر کاری جز قرائت‌ قرآن‌ و مطالعه کتاب‌ بيزار بود، سرانجام‌ پدرش‌ ناچار با اشتغال‌ او به‌ کسب‌ علم‌ موافقت‌ کرد.
ابن‌ عريف‌ را پدرش‌ در آغاز نوجوانى‌ به‌ سبب‌ تنگى‌ معيشت‌ نزد جولايى‌ به‌ شاگردی گماشت‌، اما او از هر کاری جز قرائت‌ قرآن‌ و مطالعه کتاب‌ بيزار بود، سرانجام‌ پدرش‌ ناچار با اشتغال‌ او به‌ کسب‌ علم‌ موافقت‌ کرد.


ابن‌ عريف‌ در المريه‌ به‌ آموزش‌ قرآن‌ و فقه‌ و حديث‌ پرداخت‌، سپس‌ به‌ تحقيق‌ در وجوه‌ قرائات‌ و جمع‌ روايات‌ همت‌ گماشت‌ و در علوم‌ ادبى‌ از کتاب‌ الفصوص‌ فى‌ اللغات‌ و الاخبار تأليف‌ صاعدبن‌ حسن‌ ربعى‌ بهره‌ور شد.
ابن‌ عريف‌ در المريه‌ به‌ آموزش‌ قرآن‌ و فقه‌ و حديث‌ پرداخت‌، سپس‌ به‌ تحقيق‌ در وجوه‌ قرائات‌ و جمع‌ روايات‌ همت‌ گماشت‌ و در علوم‌ ادبى‌ از کتاب‌ [[الفصوص‌ فى‌ اللغات‌ و الاخبار]] تأليف‌ [[صاعد بن‌ حسن‌ ربعى‌]] بهره‌ور شد.




==مشایخ، معاصران==
==مشایخ، معاصران==


وی از ابوخالد يزيد و جمعى‌ از محدثان‌ معروف‌ زمان‌ خود حديث‌ شنيده‌ و روايت‌ کرده‌ است‌ و با کسانى‌ چون‌ ابوعلى‌ ابن‌ سُکره صدفى‌، ابوالحسن‌ بَرجى‌، محمد بن‌ حسن‌ لَمغانى‌، ابوبکر عبدالباقى‌ بن‌ محمد بن‌ بُريال‌، محمد بن‌ يحيى‌ بن‌ فَرّاء و ابوعمر احمد بن‌ مروان‌ بن‌ يُمْنالش‌ زاهد مصاحبت‌ داشته‌ است‌. گفته‌اند که‌ از دست‌ ابوبکر عبدالباقى‌ بن‌ محمد حِجاری آخرين‌ مصاحب‌ ابوعمر طَلَمَنکى‌ خرقه‌ پوشيده‌ است‌.  
وی از [[ابوخالد يزيد]] و جمعى‌ از محدثان‌ معروف‌ زمان‌ خود حديث‌ شنيده‌ و روايت‌ کرده‌ است‌ و با کسانى‌ چون‌ ابوعلى‌ ابن‌ سُکره صدفى‌، ابوالحسن‌ بَرجى‌، محمد بن‌ حسن‌ لَمغانى‌، ابوبکر عبدالباقى‌ بن‌ محمد بن‌ بُريال‌، [[محمد بن‌ يحيى‌ بن‌ فراء|محمد بن‌ يحيى‌ بن‌ فَرّاء]] و ابوعمر احمد بن‌ مروان‌ بن‌ يُمْنالش‌ زاهد مصاحبت‌ داشته‌ است‌. گفته‌اند که‌ از دست‌ [[ابوبکر عبدالباقى‌ بن‌ محمد حِجاری]] آخرين‌ مصاحب‌ ابوعمر طَلَمَنکى‌ خرقه‌ پوشيده‌ است‌.  




خط ۸۰: خط ۷۳:
در ميان‌ پيروان‌ او مى‌توان‌ از کسانى‌ همچون‌ ابوبکر بن‌ رزق‌ و ابومحمد ابن‌ دی النون‌ و ابوالعباس‌ اَنْدَرَشى‌ نام‌ برد که‌ از دست‌ او خرقه‌ پوشيده‌اند و ابوعبدالله‌ غزّال‌ که‌ شيخ‌ محيى‌الدين‌ ابن‌ عربى‌ بود و ابوالربيع‌ کفيف‌ مارقى‌ از مريدان‌ او بوده‌اند.
در ميان‌ پيروان‌ او مى‌توان‌ از کسانى‌ همچون‌ ابوبکر بن‌ رزق‌ و ابومحمد ابن‌ دی النون‌ و ابوالعباس‌ اَنْدَرَشى‌ نام‌ برد که‌ از دست‌ او خرقه‌ پوشيده‌اند و ابوعبدالله‌ غزّال‌ که‌ شيخ‌ محيى‌الدين‌ ابن‌ عربى‌ بود و ابوالربيع‌ کفيف‌ مارقى‌ از مريدان‌ او بوده‌اند.


روايتى‌ که‌ جامى‌ در ترجمه احوال‌ ابن‌ عريف‌ درباره ملاقات‌ ابن‌ عربى‌ با او آورده‌ است‌، درست‌ نيست‌ و جامى‌ را در نقل‌ روايت‌ سهوی روی داده‌ است‌، زيرا ولادت‌ ابن‌ عربى‌ سال‌ها بعد از وفات‌ ابن‌ عريف‌ بوده‌ است‌. اين‌ شخص‌ بايد ابوالعباس‌ عريبى‌ بوده‌ باشد که‌ از مشايخ‌ معروف‌ اندلس‌ و از استادان‌ ابن‌ عربى‌ بوده‌ است‌. نام‌ او را جامى‌، ابوالعباس‌ «العريفى‌» خوانده‌ و به‌ همين‌ صورت‌ در نفحات‌ الانس‌ نقل‌ کرده‌ است‌.
روايتى‌ که‌ [[جامی، عبدالرحمن|جامى‌]] در ترجمه احوال‌ ابن‌ عريف‌ درباره ملاقات‌ ابن‌ عربى‌ با او آورده‌ است‌، درست‌ نيست‌ و [[جامی، عبدالرحمن|جامى‌]] را در نقل‌ روايت‌ سهوی روی داده‌ است‌، زيرا ولادت‌ ابن‌ عربى‌ سال‌ها بعد از وفات‌ ابن‌ عريف‌ بوده‌ است‌. اين‌ شخص‌ بايد ابوالعباس‌ عريبى‌ بوده‌ باشد که‌ از مشايخ‌ معروف‌ اندلس‌ و از استادان‌ ابن‌ عربى‌ بوده‌ است‌. نام‌ او را جامى‌، ابوالعباس‌ «العريفى‌» خوانده‌ و به‌ همين‌ صورت‌ در [[نفحات الانس من حضرات القدس|نفحات‌ الانس‌]] نقل‌ کرده‌ است‌.


بين‌ ابن‌ عريف‌ و قاضى‌ عياض‌ بن‌ موسى‌ يَحْصُبى‌ مکاتباتى‌ بوده‌ است‌.
بين‌ ابن‌ عريف‌ و قاضى‌ عياض‌ بن‌ موسى‌ يَحْصُبى‌ مکاتباتى‌ بوده‌ است‌.
خط ۱۱۵: خط ۱۰۸:
ابن‌ عريف‌ پس‌ از وفات‌ در روضه قاضى‌ موسى‌ بن‌ احمد صَنهاجى‌ در کنار مسجد قديم‌ مراکش‌ مدفون‌ شد.
ابن‌ عريف‌ پس‌ از وفات‌ در روضه قاضى‌ موسى‌ بن‌ احمد صَنهاجى‌ در کنار مسجد قديم‌ مراکش‌ مدفون‌ شد.


مَقری تلمسانى‌ قبر او را در 1010ق‌/1601م‌ در مراکش‌ زيارت‌ کرده‌ و ديده‌ است‌ که‌ بسياری از مردم‌ آنجا به‌ او تبرک‌ مى‌جسته‌ و در طلب‌ باران‌ از تربت‌ او ياری مى‌خواسته‌اند.
[[مقری، احمد بن محمد|مَقری تلمسانى‌]] قبر او را در 1010ق‌/1601م‌ در مراکش‌ زيارت‌ کرده‌ و ديده‌ است‌ که‌ بسياری از مردم‌ آنجا به‌ او تبرک‌ مى‌جسته‌ و در طلب‌ باران‌ از تربت‌ او ياری مى‌خواسته‌اند.




خط ۱۲۲: خط ۱۱۵:
درباره آثار و تأليفات‌ او گفته‌اند هنگامى‌ که‌ از سوی سلطان‌ مرابطى‌ به‌ مراکش‌ احضار شد، از وحشت‌، تمام‌ نوشته‌های خود را در دريا غرق‌ کرد، اما اينک‌ اين‌ آثار از او در دست‌ است‌:
درباره آثار و تأليفات‌ او گفته‌اند هنگامى‌ که‌ از سوی سلطان‌ مرابطى‌ به‌ مراکش‌ احضار شد، از وحشت‌، تمام‌ نوشته‌های خود را در دريا غرق‌ کرد، اما اينک‌ اين‌ آثار از او در دست‌ است‌:


1. محاسن‌ المجالس‌،
1.محاسن‌ المجالس‌،


متن‌ اين‌ کتاب‌ همراه‌ با ترجمه آن‌ به‌ زبان‌ فرانسوی، با تحقيقات‌ و مقدمه‌ای در شرح‌ حال‌ ابن‌ عريف‌ به‌ کوشش‌ آسين‌ پالاسيوس‌ در 1933م‌ در پاريس‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.  
متن‌ اين‌ کتاب‌ همراه‌ با ترجمه آن‌ به‌ زبان‌ فرانسوی، با تحقيقات‌ و مقدمه‌ای در شرح‌ حال‌ ابن‌ عريف‌ به‌ کوشش‌ آسين‌ پالاسيوس‌ در 1933م‌ در پاريس‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.  
خط ۱۳۰: خط ۱۲۳:
ابن‌ دهاق‌، دانشمند و عارف‌ مشهور اندلسى‌ اين‌ کتاب‌ را شرح‌ کرده‌ بود. محاسن‌ المجالس‌ به‌ زبان‌ انگليسى‌ نيز ترجمه‌ شده‌ است‌.
ابن‌ دهاق‌، دانشمند و عارف‌ مشهور اندلسى‌ اين‌ کتاب‌ را شرح‌ کرده‌ بود. محاسن‌ المجالس‌ به‌ زبان‌ انگليسى‌ نيز ترجمه‌ شده‌ است‌.


2. من‌ رسائل‌ ابن‌ العريف‌ الى‌ اصحاب‌ ثوره المربدين‌ فى‌ الاندلس‌،
2.من‌ رسائل‌ ابن‌ العريف‌ الى‌ اصحاب‌ ثوره المربدين‌ فى‌ الاندلس‌،


اين‌ رساله‌ به‌ وسيله نويايسوعى‌ در مجله الابحاث‌، بيروت‌، ج‌ 27 (1978- 1979م‌) به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.
اين‌ رساله‌ به‌ وسيله نويايسوعى‌ در مجله الابحاث‌، بيروت‌، ج‌ 27 (1978- 1979م‌) به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.


3. قطعاتى‌ از اشعار صوفيانه ابن‌ عريف‌ در تأليفات‌ کسانى‌ چون‌ ضبّى‌، ابن‌ زيّات‌، ابن‌ حلّکان‌، ابن‌ ابّار و مقری ديده‌ مى‌شود و مجموعه‌ای از آن‌ها در کتابخانه برلين‌ نگهداری مى‌شود.
3.قطعاتى‌ از اشعار صوفيانه ابن‌ عريف‌ در تأليفات‌ کسانى‌ چون‌ ضبّى‌، ابن‌ زيّات‌، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن‌ خلّکان‌]]، ابن‌ ابّار و مقری ديده‌ مى‌شود و مجموعه‌ای از آن‌ها در کتابخانه برلين‌ نگهداری مى‌شود.


نسخه‌ای از رساله‌ای با عنوان‌:
نسخه‌ای از رساله‌ای با عنوان‌:


 
4.محاسن‌ الکلام،
4. محاسن‌ الکلام،


به‌ نام‌ او در کتابخانه اوقاف‌ در بغداد موجود است‌.
به‌ نام‌ او در کتابخانه اوقاف‌ در بغداد موجود است‌.


علاوه‌ بر اينها، ابن‌ عباد رندی کتابى‌ به‌ نام:‌
علاوه‌ بر اينها، ابن‌ عباد رندی کتابى‌ به‌ نام:‌
خط ۱۴۹: خط ۱۴۰:
به‌ او نسبت‌ مى‌دهد.
به‌ او نسبت‌ مى‌دهد.


حاجى‌ خليفه‌ به‌ کتابى‌ با عنوان:
[[حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله|حاجى‌ خليفه‌]] به‌ کتابى‌ با عنوان:


6. المجالس‌ فى‌ الحديث،
6.المجالس‌ فى‌ الحديث،


و بغدادی به‌ کتابى‌ با عنوان‌:
و بغدادی به‌ کتابى‌ با عنوان‌:


7. مطالع‌ الانوار و منابع‌ الاسرار،
7.مطالع‌ الانوار و منابع‌ الاسرار،


از آثار او اشاره‌ مى‌کنند.
از آثار او اشاره‌ مى‌کنند.