پرش به محتوا

ابن‌ عفيف تلمساني، محمد بن سلیمان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (Hbaghizadeh صفحهٔ ابن‌ِ عفيف تلمساني، محمد بن سلیمان را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به ابن‌ عفيف تلمساني، محمد بن سلیمان منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۶: خط ۴۶:
}}
}}


''' ابن‌ِ عفيف تلمساني، محمد بن سلیمان '''
''' ابن‌ِ عَفیف‌ِ تِلمْسانى‌، محمد بن‌ سلیمان‌''' (661 - 668ق‌/1263- 1289م‌)، معروف‌ به‌ الشاب‌ الظریف‌ (جوان‌ شوخ‌ طبع‌ِ نکته‌ سنج‌)، شاعر و ادیب‌ عصر ممالیک‌.
 
==معرفی اجمالی==
عَفیف‌ِ تِلمْسانى‌، محمد بن‌ سلیمان‌ (661 - 668ق‌/1263- 1289م‌)، معروف‌ به‌ الشاب‌ الظریف‌ (جوان‌ شوخ‌ طبع‌ِ نکته‌ سنج‌)، شاعر و ادیب‌ عصر ممالیک‌.


پدرش‌ عفیف‌الدین‌ تلمسانى‌ از مشایخ‌ صوفیه‌ و صاحب‌ چندین‌ اثر مهم‌ از جمله‌ شرح‌ فصوص‌ الحِکم‌ ابن‌ عربى‌ بود که‌ بعد از پسر خود در 690ق‌ وفات‌ یافت‌. وی‌ در جوانى‌ زادگاهش‌ تلمسان‌ را رها کرد و در قاهره‌ در خانقاه‌ سعید السعداء سکنى‌ گزید.
پدرش‌ عفیف‌الدین‌ تلمسانى‌ از مشایخ‌ صوفیه‌ و صاحب‌ چندین‌ اثر مهم‌ از جمله‌ شرح‌ فصوص‌ الحِکم‌ ابن‌ عربى‌ بود که‌ بعد از پسر خود در 690ق‌ وفات‌ یافت‌. وی‌ در جوانى‌ زادگاهش‌ تلمسان‌ را رها کرد و در قاهره‌ در خانقاه‌ سعید السعداء سکنى‌ گزید.


==ولادت، تحصیلات==
==ولادت، تحصیلات==


در همین‌ زمان‌ بود که‌ ابن‌ عفیف‌ زاده‌ شد. ابن‌ عفیف‌ در کودکى‌ به‌ همراه‌ پدر به‌ دمشق‌ رفت‌ و در آنجا کتاب‌ المنهاج‌ را نزد مؤلف‌ آن‌ شیخ‌ محى‌الدین‌ نووی‌ خواند و شیخ‌ در 670ق‌ اجازه روایت‌ کتاب‌ را به‌ پدر و پسر هر دو داد.
در همین‌ زمان‌ بود که‌ ابن‌ عفیف‌ زاده‌ شد. ابن‌ عفیف‌ در کودکى‌ به‌ همراه‌ پدر به‌ دمشق‌ رفت‌ و در آنجا کتاب‌ المنهاج‌ را نزد مؤلف‌ آن‌ شیخ‌ محى‌الدین‌ نووی‌ خواند و شیخ‌ در 670ق‌ اجازه روایت‌ کتاب‌ را به‌ پدر و پسر هر دو داد.


==مناصب==
==مناصب==


برخى‌ پنداشته‌اند که‌ ابن‌ عفیف‌ مدتى‌ در دمشق‌ منصب‌ خزانه‌داری‌ داشته‌ است‌ و برخى‌ دیگر این‌ مقام‌ را به‌ پدرش‌ نسبت‌ داده‌اند.
برخى‌ پنداشته‌اند که‌ ابن‌ عفیف‌ مدتى‌ در دمشق‌ منصب‌ خزانه‌داری‌ داشته‌ است‌ و برخى‌ دیگر این‌ مقام‌ را به‌ پدرش‌ نسبت‌ داده‌اند.


==وفات==
==وفات==
خط ۷۲: خط ۶۶:


ابن‌ عفیف‌ علاوه‌ بر ظرافت‌ و سخن‌دانی، ظاهراً اهل‌ فضل‌ و دانش‌ نیز بوده‌ و برخى‌ منابع‌ به‌ این‌ امر اشاره‌ کرده‌اند و یکى‌ از ابیات‌ مرثیه پدر نیز بر آن‌ دلالت‌ دارد، بدین‌ مضمون‌: جان‌ فرزندم‌ دانش‌ها را با خود به‌ بهشت‌ برد. باز از همین‌ قصیده‌ برمى‌آید که‌ شاعر جوان‌ خطى‌ به‌غایت خوش‌ داشته‌، زیرا پدر به‌ یاد آن‌ انگشتانى‌ که‌ چون‌ خطى‌ مى‌نوشت‌ مردم‌ در برابر آن‌ سجده‌ مى‌کردند، اشک‌ اندوه‌ مى‌بارد. شیخ‌ اثیرالدین‌ هم‌ که‌ دیوان‌ اصلى‌ او را دیده‌، خط زیبای‌ او را سخت‌ ستوده‌ است‌.
ابن‌ عفیف‌ علاوه‌ بر ظرافت‌ و سخن‌دانی، ظاهراً اهل‌ فضل‌ و دانش‌ نیز بوده‌ و برخى‌ منابع‌ به‌ این‌ امر اشاره‌ کرده‌اند و یکى‌ از ابیات‌ مرثیه پدر نیز بر آن‌ دلالت‌ دارد، بدین‌ مضمون‌: جان‌ فرزندم‌ دانش‌ها را با خود به‌ بهشت‌ برد. باز از همین‌ قصیده‌ برمى‌آید که‌ شاعر جوان‌ خطى‌ به‌غایت خوش‌ داشته‌، زیرا پدر به‌ یاد آن‌ انگشتانى‌ که‌ چون‌ خطى‌ مى‌نوشت‌ مردم‌ در برابر آن‌ سجده‌ مى‌کردند، اشک‌ اندوه‌ مى‌بارد. شیخ‌ اثیرالدین‌ هم‌ که‌ دیوان‌ اصلى‌ او را دیده‌، خط زیبای‌ او را سخت‌ ستوده‌ است‌.


==شعر ابن عفیف==
==شعر ابن عفیف==
خط ۱۰۶: خط ۹۹:
برخى‌ ابن‌ عفیف‌ را به‌ دلیل‌ تشیع‌ پدرش‌ و نیز به‌ استناد چند بیت‌ از اشعارش‌ شیعه‌ دانسته‌اند، اگرچه‌ این‌ مسئله مورد تأیید تمام‌ منابع‌ شیعى‌ نیست‌.
برخى‌ ابن‌ عفیف‌ را به‌ دلیل‌ تشیع‌ پدرش‌ و نیز به‌ استناد چند بیت‌ از اشعارش‌ شیعه‌ دانسته‌اند، اگرچه‌ این‌ مسئله مورد تأیید تمام‌ منابع‌ شیعى‌ نیست‌.


==آثار==


==آثار==




خط ۱۱۴: خط ۱۰۷:
الف‌ - چاپى‌:
الف‌ - چاپى‌:


1. دیوان(ديوان الشاب الظريف)‌،
1.دیوان(ديوان الشاب الظريف)‌،


چاپ‌های‌ بسیاری‌ از آن‌ در دست‌ است‌: قاهره‌، 1281، 1287، 1308ق‌؛ بیروت‌، 1856، 1885، 1891م‌، 1310ق‌، 1907م‌؛ نجف‌، به‌ کوشش‌ شاکر هادی‌ شکر در 1967م‌ که‌ همین‌ چاپ‌ مجدداً در 1405ق‌/1985م‌ در بیروت‌ تجدید طبع‌ شده‌ است‌.
چاپ‌های‌ بسیاری‌ از آن‌ در دست‌ است‌: قاهره‌، 1281، 1287، 1308ق‌؛ بیروت‌، 1856، 1885، 1891م‌، 1310ق‌، 1907م‌؛ نجف‌، به‌ کوشش‌ شاکر هادی‌ شکر در 1967م‌ که‌ همین‌ چاپ‌ مجدداً در 1405ق‌/1985م‌ در بیروت‌ تجدید طبع‌ شده‌ است‌.


2. مقامه‌،
2.مقامه‌،


که‌ در ضمن‌ دیوان‌ تلعفری‌ در بیروت‌، 1310ق‌ و همچنین‌ در دمشق‌ بدون‌ تاریخ‌ چاپ‌ شده‌ است‌.
که‌ در ضمن‌ دیوان‌ تلعفری‌ در بیروت‌، 1310ق‌ و همچنین‌ در دمشق‌ بدون‌ تاریخ‌ چاپ‌ شده‌ است‌.
خط ۱۲۴: خط ۱۱۷:
ب‌ - خطى‌:
ب‌ - خطى‌:


1. مقامات‌ العشاق‌،
1.مقامات‌ العشاق‌،


نسخه‌هایى‌ از آن‌ در پاریس‌ به‌ شماره 3947، موصل‌، توپکاپى‌ و ایاصوفیه‌ و دو مقامه‌ نیز با نام‌های‌ فصاحه المسبوق‌ فى‌ ملاحه المعشوق‌ و المقامه الهیتیه و الشیرازیه، در برلین‌ موجود است‌؛
نسخه‌هایى‌ از آن‌ در پاریس‌ به‌ شماره 3947، موصل‌، توپکاپى‌ و ایاصوفیه‌ و دو مقامه‌ نیز با نام‌های‌ فصاحه المسبوق‌ فى‌ ملاحه المعشوق‌ و المقامه الهیتیه و الشیرازیه، در برلین‌ موجود است‌؛


2. خطبه تقلید،
2.خطبه تقلید،


نسخه‌ای‌ از آن‌ در برلین‌ وجود دارد.
نسخه‌ای‌ از آن‌ در برلین‌ وجود دارد.