۱۰۶٬۳۱۲
ویرایش
أحكام القرآن (شافعی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' '''' به '''''
جز (جایگزینی متن - '<references/>↵==منابع مقاله==↵' به '<references/> ==منابع مقاله== ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
روش كلى در بررسى مباحث به‌اين‌گونه است كه بيهقى سعى نموده بر طبق ابواب فقهى كه از طهارت آغاز مى‌گردد، مطالب شافعى را بيان كند. در این بين مباحثى غيرفقهى اصطلاحى كه مى‌توان از ديدگاه اهل سنت آنها را احكام قرآنى نامید نيز لابلاى ترتيب فقهى مطرح شده است، كه در نتيجه آغاز کتاب با تفسير برخى آيات متفرقه مى‌باشد. | روش كلى در بررسى مباحث به‌اين‌گونه است كه بيهقى سعى نموده بر طبق ابواب فقهى كه از طهارت آغاز مى‌گردد، مطالب شافعى را بيان كند. در این بين مباحثى غيرفقهى اصطلاحى كه مى‌توان از ديدگاه اهل سنت آنها را احكام قرآنى نامید نيز لابلاى ترتيب فقهى مطرح شده است، كه در نتيجه آغاز کتاب با تفسير برخى آيات متفرقه مى‌باشد. | ||
لازم به يادآورى است كه شافعى به برخى فتاوى و استدلال‌هاى عجيب، مشهور است كه از آن جمله است: | لازم به يادآورى است كه شافعى به برخى فتاوى و استدلال‌هاى عجيب، مشهور است كه از آن جمله است: | ||
#در استدلال به آيه 15 مطففين ''' «كلاّ إنهم عن ربهم يومئذ لمحجوبون» ''' مى‌گوید:چون آيه ناظر به مقام سخط (ناخشنودى) است و نشان مى‌دهد كه (افراد مورد اشاره در آيه) در حالت سخط از رؤيت خدا محرومند، مى‌توان نتيجه گرفت كه در حالت رضا (خوشنودى) مى‌توانند خداوند را ببينند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/40 متن کتاب، ج1، ص40]</ref> | #در استدلال به آيه 15 مطففين''' «كلاّ إنهم عن ربهم يومئذ لمحجوبون»''' مى‌گوید:چون آيه ناظر به مقام سخط (ناخشنودى) است و نشان مى‌دهد كه (افراد مورد اشاره در آيه) در حالت سخط از رؤيت خدا محرومند، مى‌توان نتيجه گرفت كه در حالت رضا (خوشنودى) مى‌توانند خداوند را ببينند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/40 متن کتاب، ج1، ص40]</ref> | ||
#استدلال به جبر: آيه 30 سوره انسان ''' «و ما تشاؤون الاّ ان يشاء اللّه» '''.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/40 همان]</ref> | #استدلال به جبر: آيه 30 سوره انسان''' «و ما تشاؤون الاّ ان يشاء اللّه»'''.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/40 همان]</ref> | ||
#برای اثبات حجيت خبر واحد به آيات بعثت انبياء استناد ورزيده، نتيجه مى‌گیرد كه خداوند توسط یک نفر حجت را بر ملت‌ها اقامه مى‌كرد. بيهقى نيز مى‌گوید: «شافعى به آياتى استدلال ورزيده كه در مورد وجوب اطاعت از پيامبر تا قيام قيامت، در قرآن آمده است و اطاعت از او در هر زمان بر هر شخصى واجب است. كسى هم كه در زمان پيامبر(ص) نبوده، امروزه از طريق روايت و خبر واحد از دستوراتش مطلع مى‌شود».<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/31 همان، ص31 و 32]</ref> | #برای اثبات حجيت خبر واحد به آيات بعثت انبياء استناد ورزيده، نتيجه مى‌گیرد كه خداوند توسط یک نفر حجت را بر ملت‌ها اقامه مى‌كرد. بيهقى نيز مى‌گوید: «شافعى به آياتى استدلال ورزيده كه در مورد وجوب اطاعت از پيامبر تا قيام قيامت، در قرآن آمده است و اطاعت از او در هر زمان بر هر شخصى واجب است. كسى هم كه در زمان پيامبر(ص) نبوده، امروزه از طريق روايت و خبر واحد از دستوراتش مطلع مى‌شود».<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/31 همان، ص31 و 32]</ref> | ||
#در برداشت از آيه 8-7 سوره سجده ''' «و بدأ خلق الانسان من طين ثم جعل نسله من سلالة من ماء مهين» ''' مى‌گوید: «از این آيه فهمیده مى‌شود كه منى، پاک است زيرا اصل و منشأ انسان از آب و خاک است كه هر دو پاک هستند و آفرينش نسل آدم از آب، دلالت بر طهارت و پاکى آن دارد. | #در برداشت از آيه 8-7 سوره سجده''' «و بدأ خلق الانسان من طين ثم جعل نسله من سلالة من ماء مهين»''' مى‌گوید: «از این آيه فهمیده مى‌شود كه منى، پاک است زيرا اصل و منشأ انسان از آب و خاک است كه هر دو پاک هستند و آفرينش نسل آدم از آب، دلالت بر طهارت و پاکى آن دارد. | ||
همچنين مى‌گوید: «خداوند خلقت انسان را از آب و خاک آغاز نمود و آن دو را پاک قرار داد و فرزندان آدمى را از آبى جهنده آفريد، پس خلقت انسان در ابتدا از دو چيز پاک بود و همین دليل بر آن است كه خلقت نسل او نيز پاک است.بنابراین منى نجس نيست؛ زيرا خداوند گرامى‌تر از آن است كه كسى را كه مورد تكريم خود قرار داده و او را بر خلايق ديگرش برترى داده، از چيزى نجس خلق كند». وى همچنين مى‌گوید: «اگر هم در مورد طهارت منى، حديثى از پيامبر(ص) نقل نشده باشد، شايسته است عقلها تشخيص دهند كه خداوند موجودى را كه گرامى داشته و در بهشت جاى داده است از چيزى نجس نمى‌آفريند». وى سپس نقل مى‌كند كه پيامبر(ص) هنگامى كه لباسش آلوده به منى شده بود آن را نشست.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/81 همان، ص81 و 82]</ref> | همچنين مى‌گوید: «خداوند خلقت انسان را از آب و خاک آغاز نمود و آن دو را پاک قرار داد و فرزندان آدمى را از آبى جهنده آفريد، پس خلقت انسان در ابتدا از دو چيز پاک بود و همین دليل بر آن است كه خلقت نسل او نيز پاک است.بنابراین منى نجس نيست؛ زيرا خداوند گرامى‌تر از آن است كه كسى را كه مورد تكريم خود قرار داده و او را بر خلايق ديگرش برترى داده، از چيزى نجس خلق كند». وى همچنين مى‌گوید: «اگر هم در مورد طهارت منى، حديثى از پيامبر(ص) نقل نشده باشد، شايسته است عقلها تشخيص دهند كه خداوند موجودى را كه گرامى داشته و در بهشت جاى داده است از چيزى نجس نمى‌آفريند». وى سپس نقل مى‌كند كه پيامبر(ص) هنگامى كه لباسش آلوده به منى شده بود آن را نشست.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/81 همان، ص81 و 82]</ref> | ||
#درباره آيه 107 سوره اسراء ''' «يخرّون للأذقان سجدا» ''' مى‌گوید: «منظور سجود است به این صورت كه شخص بر زمین افتد و در آن حال، نخست چانه‌اش را بر خاک نهد، سپس با پيشانى سجده كند».<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/71 همان، ص71]</ref> | #درباره آيه 107 سوره اسراء''' «يخرّون للأذقان سجدا»''' مى‌گوید: «منظور سجود است به این صورت كه شخص بر زمین افتد و در آن حال، نخست چانه‌اش را بر خاک نهد، سپس با پيشانى سجده كند».<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/71 همان، ص71]</ref> | ||
#آيه 56 سوره احزاب ''' «ان الله و ملائكته يصلون على النبى يا ايها الذين...» ''' را دليل بر وجوب صلوات فرستادن بر پيامبر(ص) در نمازهاى واجب مى‌داند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/71 همان، ص71 و 72]</ref> | #آيه 56 سوره احزاب''' «ان الله و ملائكته يصلون على النبى يا ايها الذين...»''' را دليل بر وجوب صلوات فرستادن بر پيامبر(ص) در نمازهاى واجب مى‌داند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/11034/1/71 همان، ص71 و 72]</ref> | ||
==اصطلاح آيات الاحكام== | ==اصطلاح آيات الاحكام== | ||
در اصطلاح به آياتى كه در آن حكم فقهى بيان شده است، «آيات الاحكام» مى‌گویند؛ آن‌چنان‌كه معروف گرديده است (در بين علماى شيعه) آيات الاحكام به همراه همه مكررات و متداخلات نزدیک به‌پانصد آيه است. (امّا برخى علماى اهل سنت آيات بيشترى را تحت این عنوان يا عنوان «احكام القرآن» بررسى مى‌كنند. آيات الاحكام تقسيماتى دارد كه در كتب مربوطه بيان شده است (مانند ادوار فقه شهابى، ج 2، صفحه 4-6).اولین كسى كه در این زمینه کتاب تأليف كرده است بنا به نظر [[آقا بزرگ تهرانى]] «ابونصر محمد بن سائب بن بشر كلبى صاحب احكام القرآن» از اصحاب امام باقر(ع) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] و متوفى 149ق، پدر هشام كلبى نسّابه و مفسر معروف است و از گواهى ابن النديم معلوم مى‌شود كه او اولین مصنف و مؤلف در این زمینه است نه امام شافعى يا ديگران. پس از كلبى، مقاتل بن سليمان (م 150ق) در همین زمینه کتابى نگاشته است. | در اصطلاح به آياتى كه در آن حكم فقهى بيان شده است، «آيات الاحكام» مى‌گویند؛ آن‌چنان‌كه معروف گرديده است (در بين علماى شيعه) آيات الاحكام به همراه همه مكررات و متداخلات نزدیک به‌پانصد آيه است. (امّا برخى علماى اهل سنت آيات بيشترى را تحت این عنوان يا عنوان «احكام القرآن» بررسى مى‌كنند. آيات الاحكام تقسيماتى دارد كه در كتب مربوطه بيان شده است (مانند ادوار فقه شهابى، ج 2، صفحه 4-6).اولین كسى كه در این زمینه کتاب تأليف كرده است بنا به نظر [[آقا بزرگ تهرانى]] «ابونصر محمد بن سائب بن بشر كلبى صاحب احكام القرآن» از اصحاب امام باقر(ع) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] و متوفى 149ق، پدر هشام كلبى نسّابه و مفسر معروف است و از گواهى ابن النديم معلوم مى‌شود كه او اولین مصنف و مؤلف در این زمینه است نه امام شافعى يا ديگران. پس از كلبى، مقاتل بن سليمان (م 150ق) در همین زمینه کتابى نگاشته است. | ||