پرش به محتوا

ابن بابویه، محمد بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - ' »' به '» ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
| عنوان = ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی
| عنوان = ابن بابویه
| تصویر = NUR00000.jpg
| تصویر = NUR00822.jpg
| اندازه تصویر =  
| اندازه تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر = مرقد ابن بابویه (شیخ صدوق) در شهر ری
| نام کامل = ابن بابِوِیه‌ْ، ابوجعفر، محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى‌
| نام کامل = ابن بابِوِیه‌ْ، ابوجعفر، محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى‌
| نام‌های دیگر = شیخ صدوق
| نام‌های دیگر = شیخ صدوق
| لقب = صدوق، عمادالدین‌
| لقب = {{فهرست جعبه افقی | صدوق | عمادالدین‌}}
| تخلص =  
| تخلص =  
| نسب =  
| نسب =  
| نام پدر = [[ابن بابویه، ابوالحسن|على بن بابویه‌]]
| نام پدر = [[ابن بابویه، علی بن حسین|على بن بابویه‌]]
| ولادت = ح 305ق
| ولادت = ح 305ق
| محل تولد =  
| محل تولد =  
خط ۲۹: خط ۲۸:
| پیش از =  
| پیش از =  
| اساتید =  
| اساتید =  
| مشایخ = پدرش [[ابن بابویه، ابوالحسن|على بن بابویه‌]]، محمد بن حسن بن احمد بن ولید، محمد بن على ماجیلویه، احمد بن على بن ابراهیم قمى
| مشایخ = {{فهرست جعبه عمودی | پدرش [[ابن بابویه، علی بن حسین|على بن بابویه‌]] | محمد بن حسن بن احمد بن ولید | محمد بن على ماجیلویه | احمد بن على بن ابراهیم قمى}}
| معاصرین =  
| معاصرین =  
| شاگردان = [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان‌]]، هارون بن موسى تلعکبری‌، [[خزاز رازی، علی بن محمد|على بن محمد خزاز]] و [[ابن غضائری، احمد بن حسین|حسین بن عبیدالله بن غضائری]]
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان‌]] | هارون بن موسى تلعکبری‌ | [[خزاز رازی، علی بن محمد|على بن محمد خزاز]] | [[ابن غضائری، احمد بن حسین|حسین بن عبیدالله بن غضائری]]}}
| اجازه اجتهاد از =  
| اجازه اجتهاد از =  
| درجه علمی =  
| درجه علمی =  
خط ۳۸: خط ۳۷:
| علایق پژوهشی =  
| علایق پژوهشی =  
| سبک نوشتاری =  
| سبک نوشتاری =  
| آثار = [[من لا یحضره الفقیه]]، [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ثواب‌الأعمال و عقاب‌الأعمال‌]]، [[الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)|الاعتقادات‌]]؛
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[من لا یحضره الفقیه]] | [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ثواب‌الأعمال و عقاب‌الأعمال‌]] | [[الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)|الاعتقادات‌]] | [[متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]] | [[فضائل الشيعة]]}}
[[متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]]، [[فضائل الشيعة]]
| وبگاه =  
| وبگاه =  
| امضا =  
| امضا =  
| کد مؤلف =AUTHORCODE00822AUTHORCODE
| کد مؤلف =AUTHORCODE00822AUTHORCODE
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|صدوق (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|صدوق (ابهام‌زدایی)}}


{{کاربردهای دیگر|ابن‌ بابویه (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|ابن‌ بابویه (ابهام‌زدایی)}}


'''ابن بابِوِیه‌ْ، ابوجعفر، محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى‌'''، ملقب به '''شیخ صدوق''' (ح 305-381ق‌/ح‌917-991م‌)، محدث و فقیه بزرگ شیعه امامیه.  
'''ابوجعفر، محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى‌'''، ملقب به '''شیخ صدوق''' (ح 305-381ق‌/ح‌917-991م‌)، محدث و فقیه بزرگ شیعه امامیه.  


[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] در أسانید [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|الاستبصار]]، از وی با لقب «عمادالدین‌» یاد کرده است‌.
[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] در أسانید [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|الاستبصار]]، از وی با لقب «عمادالدین‌» یاد کرده است‌.
خط ۷۵: خط ۷۳:
دیگر از ابعاد کلام ابن بابویه رد اتهاماتى است که از جانب مخالفین متوجه امامیه مى‌گردید. به عنوان نمونه وی کتاب التوحید را چنان‌چه در مقدمه آن متذکر شده به منظور رد اتهامات وارده به امامیه در مورد قول به تشبیه و جبر تألیف کرده است‌.
دیگر از ابعاد کلام ابن بابویه رد اتهاماتى است که از جانب مخالفین متوجه امامیه مى‌گردید. به عنوان نمونه وی کتاب التوحید را چنان‌چه در مقدمه آن متذکر شده به منظور رد اتهامات وارده به امامیه در مورد قول به تشبیه و جبر تألیف کرده است‌.
ابن بابویه مانند اکثر مکاتب دیگر امامى بین اهل سنت و ناصبى فرق آشکار گذاشته‌، ضمن احترام به اهل سنت (چنان‌که مثلاً از تمجید مشایخ سنى توسط او برمى‌آید) ناصبى را کافر شمرده و برائت از ظالمین نسبت به ائمه را از واجبات دانسته است.  
ابن بابویه مانند اکثر مکاتب دیگر امامى بین اهل سنت و ناصبى فرق آشکار گذاشته‌، ضمن احترام به اهل سنت (چنان‌که مثلاً از تمجید مشایخ سنى توسط او برمى‌آید) ناصبى را کافر شمرده و برائت از ظالمین نسبت به ائمه را از واجبات دانسته است.  
یکى از حرکت‌های مهم ابن بابویه در کلام امامیه را باید تدوین آثاری دانست که نه شکل استدلالى و نه روایى‌، بلکه شکل یک رساله اعتقادی را داشته‌اند. رساله [[الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)|الاعتقادات]] ابن بابویه در واقع نخستین نمونه شناخته شده از این نوع رسائل در کلام امامیه است که خود، ادامه کار او در مجلس 93 از الأمالى و مقدمه «الهدایة» مى‌باشد. این حرکت پس از ابن بابویه نیز توسط [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى]] در بخش اول رساله [[جمل العلم و العمل]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] در رساله اعتقادات و بعضى دیگر دنبال شد، لیکن دوام چندانى نیافت‌.
یکى از حرکت‌های مهم ابن بابویه در کلام امامیه را باید تدوین آثاری دانست که نه شکل استدلالى و نه روایى‌، بلکه شکل یک رساله اعتقادی را داشته‌اند. رساله [[الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)|الاعتقادات]] ابن بابویه در واقع نخستین نمونه شناخته شده از این نوع رسائل در کلام امامیه است که خود، ادامه کار او در مجلس 93 از الأمالى و مقدمه «الهدایة» مى‌باشد. این حرکت پس از ابن بابویه نیز توسط [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضى]] در بخش اول رساله [[جمل العلم و العمل]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] در رساله اعتقادات و بعضى دیگر دنبال شد، لیکن دوام چندانى نیافت‌.


==ابن بابویه و فقه==  
==ابن بابویه و فقه==  
خط ۸۷: خط ۸۵:
==مشایخ==
==مشایخ==
ابن بابویه در قم، در خاندانى اهل دانش پرورش یافت و در خردسالى از محضر مشایخ آن شهر استفاده کرد. دیری نپایید که استعداد او در فراگیری علم، زبان‌زد محافل علمى قم گردید.
ابن بابویه در قم، در خاندانى اهل دانش پرورش یافت و در خردسالى از محضر مشایخ آن شهر استفاده کرد. دیری نپایید که استعداد او در فراگیری علم، زبان‌زد محافل علمى قم گردید.
از مشایخ ابن بابویه در این دوره مى‌توان، پدرش [[ابن بابویه، ابوالحسن|على بن بابویه‌]]، محمد بن حسن بن احمد بن ولید، محمد بن على ماجیلویه و احمد بن على بن ابراهیم قمى را ذکر کرد، لیکن بررسى اسناد روایات ابن بابویه نشان مى‌دهد که در میان حدود 250 استاد شناخته شده خود، بیش از همه از پدرش و ابن ولید استفاده کرده و تحت تأثیر آنها بوده است‌.
از مشایخ ابن بابویه در این دوره مى‌توان، پدرش [[ابن بابویه، علی بن حسین|على بن بابویه‌]]، محمد بن حسن بن احمد بن ولید، محمد بن على ماجیلویه و احمد بن على بن ابراهیم قمى را ذکر کرد، لیکن بررسى اسناد روایات ابن بابویه نشان مى‌دهد که در میان حدود 250 استاد شناخته شده خود، بیش از همه از پدرش و ابن ولید استفاده کرده و تحت تأثیر آنها بوده است‌.


در مورد مشایخ ابن بابویه، فهرست نسبتاً کامل و دقیقى بالغ بر 211 تن در «حیات الشیخ الصدوق‌» آمده که برخى از آنان در این مقاله، ذکر شده‌اند.
در مورد مشایخ ابن بابویه، فهرست نسبتاً کامل و دقیقى بالغ بر 211 تن در «حیات الشیخ الصدوق‌» آمده که برخى از آنان در این مقاله، ذکر شده‌اند.
خط ۱۱۶: خط ۱۱۴:
3.الفضائل‌، نسخه‌ای تحت این عنوان در کتابخانه سماوی نجف موجود است‌ و نیز نسخه‌ای تحت عنوان فضائل على(ع) در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران (شم 5923) وجود دارد. به هر حال در مورد انتساب این دو نسخه به ابن بابویه جای تردید وجود دارد؛
3.الفضائل‌، نسخه‌ای تحت این عنوان در کتابخانه سماوی نجف موجود است‌ و نیز نسخه‌ای تحت عنوان فضائل على(ع) در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران (شم 5923) وجود دارد. به هر حال در مورد انتساب این دو نسخه به ابن بابویه جای تردید وجود دارد؛


4 و 5.دو نسخه با عنوان‌های «أسماءالله الحسنى» و «حدیث جامع للآداب و الحِکم» در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است که محتمل است متعلق به ابن بابویه باشد؛
4 و 5.دو نسخه با عنوان‌های «أسماءالله الحسنى» و «حدیث جامع للآداب و الحِکم» در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است که محتمل است متعلق به ابن بابویه باشد؛


6.الناسخ و المنسوخ.
6.الناسخ و المنسوخ.


===آثار منسوب‌===  
===آثار منسوب‌===  
عناوین‌ حدود 200 اثرمنسوب به وی در رجال نجاشى و طوسى و ابن شهر آشوب، ذکر شده است‌. علاوه بر عناوین مزبور، ابن طاووس و خود ابن بابویه، چند عنوان دیگر را یاد کرده‌اند. در میان این آثار، مهم‌ترین مورد، کتاب مدینةالعلم مى‌باشد. این کتاب مجموعه حدیثى بزرگ‌تر از من لایحضره الفقیه و بنا به قول ابن شهر آشوب، بالغ بر 10 جزء بوده است و گفته مى‌شود تا زمان شیخ حسین بن عبدالصمد پدر شیخ بهائى، موجود بوده و از آن پس مفقود گشته است. <ref> پاکت‌چى‌، احمد، ج3، ص62-66</ref>.
عناوین‌ حدود 200 اثرمنسوب به وی در رجال نجاشى و طوسى و ابن شهر آشوب، ذکر شده است‌. علاوه بر عناوین مزبور، ابن طاووس و خود ابن بابویه، چند عنوان دیگر را یاد کرده‌اند. در میان این آثار، مهم‌ترین مورد، کتاب مدینةالعلم مى‌باشد. این کتاب مجموعه حدیثى بزرگ‌تر از من لایحضره الفقیه و بنا به قول ابن شهر آشوب، بالغ بر 10 جزء بوده است و گفته مى‌شود تا زمان شیخ حسین بن عبدالصمد پدر شیخ بهائى، موجود بوده و از آن پس مفقود گشته است. <ref>ر.ک: پاکت‌چى‌، احمد، ج3، ص62-66</ref>.


==پانویس==
==پانویس==
خط ۱۲۸: خط ۱۲۶:
پاکت‌چى‌، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.
پاکت‌چى‌، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.


{{الگو:ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی}}
{{الگو:ابن بابویه، محمد بن علی}}
{{امام رضا علیه‌السلام}}  
{{امام رضا علیه‌السلام}}  
{{جوامع روایی شیعه}}
{{جوامع روایی شیعه}}
خط ۱۳۵: خط ۱۳۳:
==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[من لا یحضره الفقیه]]
[[متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]]
[[فضائل الشيعة]]
[[فضائل الشيعة (ترجمه اعلمی)]]
[[فضائل الشيعة (ترجمه توحیدی)]]
[[فضائل الشیعة (ترجمه احمدیان)]]
[[الحاشية علی كتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه (شیخ بهایی)]]
[[مشیخة الفقیه]]
[[گلچین صدوق]]
[[ترجمه و متن کتاب من‌ لايحضره‌ الفقيه]]
[[روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)]]
[[التنبیه علی غرائب من لا یحضره الفقیه]]
[[امالی شيخ صدوق]]
[[الأمالي (ترجمه هدایتی)]]
[[الأمالی للشیخ الصدوق]]
[[المجموعة من الآثار المفقودة]]
[[امالی (ترجمه سلطانی)]]
[[أمالی شیخ صدوق (ترجمه حسین عابدی)]]
[[پاداش نیکی‌ها و کیفر گناهان]]
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال]]
[[مختصر کتاب ثواب الأعمال]]
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (طبع مکتبة الصدوق)]]
[[ثواب الأعمال]]
[[ترجمه ثواب الاعمال]]
[[ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (ترجمه کاظمی)]]
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه انصاری محلاتی)]]
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه صادق حسن‌زاده)]]
[[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (ترجمه غفاری)]]
[[خصال شيخ صدوق]]
[[الخصال]]
[[الخصال (ابن بابویه، محمد بن علی)]]
[[الخصال (ترجمه جعفری)]]
[[ترجمه و شرح خصال صدوق]]
[[الخصال (ترجمه طه طرزی)]]
[[صفات الشيعة (توحیدی)]]
[[صفات الشیعة]]
[[صفات الشیعة (ترجمه احمدیان)]]
[[علل الشرایع]]
[[علل الشرایع (ابن بابویه، محمد بن علی)]]
[[علل الشرایع للشیخ الصدوق]]
[[ترجمه کتاب علل الشرایع (اسرار آفرینش در فلسفه احکام)]]
[[علل الشرایع(ترجمه حسینی)]]
[[الاعتقادات (ط. مؤسسه امام هادی)]]
[[جامع الأخبار]]
[[كاشف الأستار در ترجمه جامع الأخبار]]
[[متن و ترجمه عیون أخبار الرضا علیه‌السلام]]
[[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی‌)]]
[[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (ترجمه آقانجفی)]]
[[عيون أخبار الرضا علیه‌السلام (ترجمه روغنی قزوینی)]]
[[لوامع الأنوار في شرح عيون أخبار الرضا عليه‌السلام]]
[[كمال‌الدين و تمام النعمة (جامعه مدرسین)]]
[[ترجمه کتاب كمال‌الدين و تمام النعمة]]
[[متن و ترجمه كمال‌الدين و تمام النعمة]]
[[معاني الأخبار]]
[[معانی الاخبار /ترجمه]]
[[متن و ترجمه معانی الأخبار]]
[[ترتيب أسانيد كتاب الخصال، كتاب معاني الأخبار، كتاب علل الشرائع، كتاب ثواب الأعمال و عقاب الأعمال للشيخ الصدوق]]
[[المواعظ]]
[[المقنع]]
[[أسانيد كتاب الفقيه]]
[[الهداية (في الأصول و الفروع)]]
[[ترجمه اعتقادات شیخ صدوق (رض)]]
[[فضائل الأشهر الثلاثة]]
[[مصادقة الإخوان]]
[[ما وصل إلينا من كتاب مدينة العلم]]
[[حقوق برادران دینی در اسلام (ترجمه مصادقة الاخوان)]]
[[الإعتقادات]]
[[المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة]]
[[مختصر أحسن الخلال المختصرة من کتاب الخصال]]
[[الموسوعة الرجالیة]]
[[التوحيد]]
[[التوحید در بیان یگانگی خداوند]]
[[حیات جاوید در توحید صدوق]]
[[ترجمه کتاب توحید شیخ صدوق]]
[[توحید صدوق (ترجمه جعفری)]]
[[اسرار توحيد]]
[[شرح توحید الصدوق]]
[[پاداش‌ها و کیفرها]]
[[مقتل الحسين(ع) به روایت شیخ صدوق (قده)]]
[[بلوهر و بوذاسف]]
[[مجموعه آثار شیخ صدوق(ره)]]
[[مجموعه رسایل الصدوق: مصادقه الاخوان، المواعظ، صفات الشیعه، فضایل الشیعه، فضایل الاشهر الثلاثه]]
[[الاعتقادات]]
[[مجموعة الرسائل]]
[[اوائل المقالات]]
[[a.s) Uyun Akhbar al-Reza The Source of Traditions on Imam Reza]]
[[المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة]]
[[سه ماه بافضيلت (ترجمه فضائل الأشهر الثلاثة)]]
[[فضائل و مکافات عجیب اعمال در دنیا و آخرت]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:محدثان]]
[[رده:عاشوراپژوهان]]
[[رده:عاشوراپژوهان]]
[[رده:متکلمان شیعه]]
[[رده:متکلمان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
[[رده:فقیهان شیعه]]