پرش به محتوا

روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'محدث ارموى' به 'محدث ارموى'
جز (جایگزینی متن - 'شعرانى' به 'شعرانى')
جز (جایگزینی متن - 'محدث ارموى' به 'محدث ارموى')
خط ۷۵: خط ۷۵:
تفسير ابو الفتوح رازى بر تفسيرهاى عربى و فارسى بعد از خود اثر نهاده است. قاضى نور اللّه شوشترى (ج 1، ص 490) ضمن ستايش از اين تفسير، اظهار نظر كرده كه فخر الدين رازى اساس تفسير كبير  خود را از اين كتاب گرفته و براى دفع انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است. از ميان تفسيرهاى فارسى كه از ابو الفتوح متأثر بوده و به وضوح و گاه به عين عبارت از آن نقل قول كرده‌اند، مى‌توان به دو تفسير پر آوازه شيعه، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان معروف به تفسير گازر  تأليف ابو المحاسن حسين بن حسن جرجانى و منهج الصادقين ملا فتح اللّه كاشانى اشاره كرد. متن اين دو كتاب، به‌ويژه تفسير گازر، با روض الجنان اغلب يكسان و سزاوار سنجشهاى دقيق است (جرجانى، ج 1، مقدمه حسينى ارموى، ص ى-يا، لز-لح).
تفسير ابو الفتوح رازى بر تفسيرهاى عربى و فارسى بعد از خود اثر نهاده است. قاضى نور اللّه شوشترى (ج 1، ص 490) ضمن ستايش از اين تفسير، اظهار نظر كرده كه فخر الدين رازى اساس تفسير كبير  خود را از اين كتاب گرفته و براى دفع انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است. از ميان تفسيرهاى فارسى كه از ابو الفتوح متأثر بوده و به وضوح و گاه به عين عبارت از آن نقل قول كرده‌اند، مى‌توان به دو تفسير پر آوازه شيعه، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان معروف به تفسير گازر  تأليف ابو المحاسن حسين بن حسن جرجانى و منهج الصادقين ملا فتح اللّه كاشانى اشاره كرد. متن اين دو كتاب، به‌ويژه تفسير گازر، با روض الجنان اغلب يكسان و سزاوار سنجشهاى دقيق است (جرجانى، ج 1، مقدمه حسينى ارموى، ص ى-يا، لز-لح).


تفسير ابو الفتوح تقريباً از زمان حيات مؤلف مورد توجه بوده و مرتب استنساخ و رونويسى شده است. تاكنون 53 نسخه ناقص و كامل از اين تفسير در كتابخانه‌هاى ايران و ديگر كشورها شناسايى شده (ابو الفتوح رازى، ج 1، مقدمه ياحقى و ناصح، ص هفتاد و شش-هشتاد و يك) كه كهن‌ترين آنها دست‌نويس شماره 1336ش آستان قدس رضوى مورخ ربيع الاول 556 است كه تنها مجلدات 16 و 17 تفسير را شامل مى‌شود. نسخه‌اى از اين كتاب متعلق به كتابخانه شخصى جلال الدين محدث ارموى، مورخ دوم صفر 579، صريحاً نشان مى‌دهد كه از روى نسخه‌اى به تاريخ 533 كتابت شده است (براى آگاهى بيشتر بينش، ص 44-51؛ياحقى، 1362 ش، ص 160-188). از ميان 53 دست‌نويس شناخته شده‌ى اين اثر، تنها چهار نسخه است كه دو دوره‌ى كامل تفسير (هر دوره در دو نسخه) را تشكيل مى‌دهد و مابقى تنها بخشى از اين تفسير است. تفسير روض الجنان بر اساس تقسيم‌بندى خود مؤلف و تصريح برخى از هم روزگاران او مانند منتجب الدين رازى (همانجا) و عبد الجليل قزوينى (ص 212) و اتفاق همه‌ى دست‌نويسها بيست جلد بوده كه فراهم‌آورندگان سه چاپ اول كتاب تقسيم‌بندى را مراعات نكرده‌اند.
تفسير ابو الفتوح تقريباً از زمان حيات مؤلف مورد توجه بوده و مرتب استنساخ و رونويسى شده است. تاكنون 53 نسخه ناقص و كامل از اين تفسير در كتابخانه‌هاى ايران و ديگر كشورها شناسايى شده (ابو الفتوح رازى، ج 1، مقدمه ياحقى و ناصح، ص هفتاد و شش-هشتاد و يك) كه كهن‌ترين آنها دست‌نويس شماره 1336ش آستان قدس رضوى مورخ ربيع الاول 556 است كه تنها مجلدات 16 و 17 تفسير را شامل مى‌شود. نسخه‌اى از اين كتاب متعلق به كتابخانه شخصى جلال الدين [[محدث، جلال‌الدین|محدث ارموى]]، مورخ دوم صفر 579، صريحاً نشان مى‌دهد كه از روى نسخه‌اى به تاريخ 533 كتابت شده است (براى آگاهى بيشتر بينش، ص 44-51؛ياحقى، 1362 ش، ص 160-188). از ميان 53 دست‌نويس شناخته شده‌ى اين اثر، تنها چهار نسخه است كه دو دوره‌ى كامل تفسير (هر دوره در دو نسخه) را تشكيل مى‌دهد و مابقى تنها بخشى از اين تفسير است. تفسير روض الجنان بر اساس تقسيم‌بندى خود مؤلف و تصريح برخى از هم روزگاران او مانند منتجب الدين رازى (همانجا) و عبد الجليل قزوينى (ص 212) و اتفاق همه‌ى دست‌نويسها بيست جلد بوده كه فراهم‌آورندگان سه چاپ اول كتاب تقسيم‌بندى را مراعات نكرده‌اند.


==وضعيت كتاب:==
==وضعيت كتاب:==
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:
10.نور اللّه بن شريف الدين شوشترى، مجالس المؤمنين، تهران 1354ش
10.نور اللّه بن شريف الدين شوشترى، مجالس المؤمنين، تهران 1354ش


11.عبد الجليل قزوينى، نقض، چاپ جلال الدين محدث ارموى، تهران 1358ش
11.عبد الجليل قزوينى، نقض، چاپ جلال الدين [[محدث، جلال‌الدین|محدث ارموى]]، تهران 1358ش


12.على بن عبيد اللّه منتجب الدين رازى، فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم، چاپ عبد العزيز طباطبائى، بيروت 1986/1406
12.على بن عبيد اللّه منتجب الدين رازى، فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم، چاپ عبد العزيز طباطبائى، بيروت 1986/1406
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش