پرش به محتوا

المكتفی في الوقف و الإبتدا: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مالدین' به 'م‌الدین'
جز (جایگزینی متن - ' الدین' به 'الدین')
جز (جایگزینی متن - 'مالدین' به 'م‌الدین')
 
خط ۴۷: خط ۴۷:
دانی در تأیید سخن خود پیرامون این نوع وقف یادآور می‌شود که ابوعمرو بصری (متوفی ١٥٤ق)، یکی از عالمان قرائت و علوم قرآنی‌، دراین‌باره می‌گوید: من دوست دارم در انتهای تمام آیات، سکت (وقف) شود. در سنت رسول اعظم اسلام(ص) این‌گونه از ام‌سلمه نقل شده که پیامبر اکرم(ص) قرائتش را تقطیع می‌کرد و آخر هر آیه وقف می‌نمود. با سند دیگری از ایشان روایت شده است‌: زمانی که پیامبر اکرم‌(ص) قرائت می‌نمود، قرائتش را آیه‌آیه قطع می‌کرد و چنین می‌خواند: «بسم‌الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‌»، سپس وقف می‌کرد و آنگاه می‌خواند: «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‌»، آنگاه وقف می‌کرد و می‌خواند: «اَلرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‌» و...<ref>ر.ک: همان، ص4؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7086/2/12 متن کتاب، ص12]</ref>.
دانی در تأیید سخن خود پیرامون این نوع وقف یادآور می‌شود که ابوعمرو بصری (متوفی ١٥٤ق)، یکی از عالمان قرائت و علوم قرآنی‌، دراین‌باره می‌گوید: من دوست دارم در انتهای تمام آیات، سکت (وقف) شود. در سنت رسول اعظم اسلام(ص) این‌گونه از ام‌سلمه نقل شده که پیامبر اکرم(ص) قرائتش را تقطیع می‌کرد و آخر هر آیه وقف می‌نمود. با سند دیگری از ایشان روایت شده است‌: زمانی که پیامبر اکرم‌(ص) قرائت می‌نمود، قرائتش را آیه‌آیه قطع می‌کرد و چنین می‌خواند: «بسم‌الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‌»، سپس وقف می‌کرد و آنگاه می‌خواند: «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‌»، آنگاه وقف می‌کرد و می‌خواند: «اَلرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‌» و...<ref>ر.ک: همان، ص4؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7086/2/12 متن کتاب، ص12]</ref>.


نوع چهارم که در باب آخر کتاب مطرح شده و خود درجات مختلفی دارد، وقف قبیح است. وقف قبیح آن است که منظور از آن فهمیده نمی‌شود؛ مانند وقف بر «بسم»، «مالک»، «رب» و نظایر آن‌ها و ابتدا از «الله»، «یومالدین»، «العالمین»، در آیات سوره حمد، زیرا وقتی بر این کلمات وقف می‌شود، روشن نیست به چه چیز اضافه شده‌اند. این مورد به جهت امکان قطع نفس بر روی آن‌ها «وقف ضرورت» هم نامیده می‌شود. تمام قاریان و اهل‌فن، این قسم از وقف را نهی کرده و مردود شمرده‌اند و مناسب دیده‌اند که کسی که نفسش در این‌گونه موارد قطع می‌شود، برای شروع به قبل برگردد تا قبل را به بعد وصل نماید. البته اگر این کار را از روی عدم توانایی انجام نداد، اشکالی ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7086/2/13 ر.ک: متن کتاب، ص13]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/12927/2/13 دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، ص14-13]</ref>.
نوع چهارم که در باب آخر کتاب مطرح شده و خود درجات مختلفی دارد، وقف قبیح است. وقف قبیح آن است که منظور از آن فهمیده نمی‌شود؛ مانند وقف بر «بسم»، «مالک»، «رب» و نظایر آن‌ها و ابتدا از «الله»، «یوم‌الدین»، «العالمین»، در آیات سوره حمد، زیرا وقتی بر این کلمات وقف می‌شود، روشن نیست به چه چیز اضافه شده‌اند. این مورد به جهت امکان قطع نفس بر روی آن‌ها «وقف ضرورت» هم نامیده می‌شود. تمام قاریان و اهل‌فن، این قسم از وقف را نهی کرده و مردود شمرده‌اند و مناسب دیده‌اند که کسی که نفسش در این‌گونه موارد قطع می‌شود، برای شروع به قبل برگردد تا قبل را به بعد وصل نماید. البته اگر این کار را از روی عدم توانایی انجام نداد، اشکالی ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7086/2/13 ر.ک: متن کتاب، ص13]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/12927/2/13 دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، ص14-13]</ref>.


نظیر این‌ها در قبح وقف مواردی است؛ مانند «فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ وَ اللَّهُ»﴿البقرة، 258﴾؛ «لِلَّذِینَ لاَ یؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَ لِلَّهِ»﴿النحل‏، 60﴾؛ «إِنَّ اللَّهَ لاَ یسْتَحْیی»﴿البقرة، 26﴾. کسی ‌که نفسش بر روی این موارد تمام شود، لازم است به قبل برگردد و قسمتی از کلام را به قسمت دیگر وصل نماید و اگر چنین نکند، مرتکب گناه [در قرائت] شده است‌. وقف بر سخن جداگانه‌ای که خارج از حکم قبلی است ولی به آن وصل می‌شود نیز از این قسم است؛ مانند وقف بر «فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَیهِ»﴿النساء، 11﴾؛ به دلیل اینکه نصف در اینجا مربوط به دختر است نه پدر و مادر؛ و عبارت «وَ لِأَبَوَیهِ» مستأنفه است یعنی خبرش «لِکل واحِد مِنهُمَا السُّدُسُ» است که بعداً می‌آید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7086/2/13 ر.ک: همان، ص14-13]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/12927/2/14 همان، ص15-14]</ref>.
نظیر این‌ها در قبح وقف مواردی است؛ مانند «فَبُهِتَ الَّذِی کَفَرَ وَ اللَّهُ»﴿البقرة، 258﴾؛ «لِلَّذِینَ لاَ یؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَ لِلَّهِ»﴿النحل‏، 60﴾؛ «إِنَّ اللَّهَ لاَ یسْتَحْیی»﴿البقرة، 26﴾. کسی ‌که نفسش بر روی این موارد تمام شود، لازم است به قبل برگردد و قسمتی از کلام را به قسمت دیگر وصل نماید و اگر چنین نکند، مرتکب گناه [در قرائت] شده است‌. وقف بر سخن جداگانه‌ای که خارج از حکم قبلی است ولی به آن وصل می‌شود نیز از این قسم است؛ مانند وقف بر «فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَیهِ»﴿النساء، 11﴾؛ به دلیل اینکه نصف در اینجا مربوط به دختر است نه پدر و مادر؛ و عبارت «وَ لِأَبَوَیهِ» مستأنفه است یعنی خبرش «لِکل واحِد مِنهُمَا السُّدُسُ» است که بعداً می‌آید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/7086/2/13 ر.ک: همان، ص14-13]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/12927/2/14 همان، ص15-14]</ref>.