۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'امام صادق' به 'امام صادق') |
جز (جایگزینی متن - '(عليه السلام)' به '(ع)') |
||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
شارح اصل را مطابق رأى مخالفين دانسته كه همان برائت مىباشد و براى صاحبان نظريه خمس داشتن غير منقولها ادله خاصى را برمىشمارد، از جمله آيه خمس مذكور كه شامل اراضى مفقوحه عنوه نيز مىشود. | شارح اصل را مطابق رأى مخالفين دانسته كه همان برائت مىباشد و براى صاحبان نظريه خمس داشتن غير منقولها ادله خاصى را برمىشمارد، از جمله آيه خمس مذكور كه شامل اراضى مفقوحه عنوه نيز مىشود. | ||
ديگر چيزى كه گفتهاند بايد خمسش داده شود معادن مىباشند، اعم از معدن طلا، نقره، آهن، ياقوت، زبرجد، فيروزه و... شارح باز مىفرمايد: اشكالى در اين نبوده بلكه نفى خلاف از آن شده و عدهاى هم بر آن دعواى اجماع نمودهاند. از جمله نصوصى كه بر آن دلالت مىكند روايتى است كه محمد بن مسلم از امام باقر( | ديگر چيزى كه گفتهاند بايد خمسش داده شود معادن مىباشند، اعم از معدن طلا، نقره، آهن، ياقوت، زبرجد، فيروزه و... شارح باز مىفرمايد: اشكالى در اين نبوده بلكه نفى خلاف از آن شده و عدهاى هم بر آن دعواى اجماع نمودهاند. از جمله نصوصى كه بر آن دلالت مىكند روايتى است كه محمد بن مسلم از امام باقر(ع) نقل كرده كه«سألته عن معادن الذهب و الفضة و الصفر و الحديد و الرصاص؟ فقال عليها الخمس جميعا». از ديگر مباحث اين بخش، بحثى راجع به حقيقت معدن است. | ||
گنج، سومين موردى است كه بايد خمسش داده شود. | گنج، سومين موردى است كه بايد خمسش داده شود. | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
شارح در مورد گنج اولين چيزى كه مورد بحث قرار داده اين است كه آيا در ذخيره مال در زمين نيت لازم است يا نه؛ يعنى اگر خودبهخود در اثر باد و طوفان و غيرهما در زمين مدفون شود، باز حكم گنج دارد يا نه؟ ايشان مفهوم عرفى گنج را اعم از ذخيره سازى همراه با قصد و دفن شدن خودبهخود مىداند. | شارح در مورد گنج اولين چيزى كه مورد بحث قرار داده اين است كه آيا در ذخيره مال در زمين نيت لازم است يا نه؛ يعنى اگر خودبهخود در اثر باد و طوفان و غيرهما در زمين مدفون شود، باز حكم گنج دارد يا نه؟ ايشان مفهوم عرفى گنج را اعم از ذخيره سازى همراه با قصد و دفن شدن خودبهخود مىداند. | ||
بحث بعدى اين است كه آيا نصابى براى تعلق خمس به گنج، وجود دارد يا خير؟ در روايت بزنطى از امام رضا( | بحث بعدى اين است كه آيا نصابى براى تعلق خمس به گنج، وجود دارد يا خير؟ در روايت بزنطى از امام رضا(ع) آمده است: «سألته عما يجب فيه الخمس من الكنز فقال: ما يجب الزكاة في مثله فقيه الخمس». مورد بعدى خمس غواصى است كه به معنى خارج كردن جواهر از دريا مىباشد؛ اين جواهر اعم از لؤلؤ و مرجان و غير آنها مىباشند، بدون فرق بين اشياى معدنى و غير معدنى و نباتى به شرط آنكه قيمت يك دينار و بالاتر باشد. | ||
شارح مىگويد: در اين مورد نيز اختلافى وجود ندارد بلكه ظاهر انتصار، غنيه و منتهى اجماع بر آن مىباشد. | شارح مىگويد: در اين مورد نيز اختلافى وجود ندارد بلكه ظاهر انتصار، غنيه و منتهى اجماع بر آن مىباشد. | ||
ظاهر چند روايت نيز بدان تصريح دارد؛ مانند روايت ابن ابى عمير از [[امام صادق]]( | ظاهر چند روايت نيز بدان تصريح دارد؛ مانند روايت ابن ابى عمير از [[امام صادق]](ع): «قال الخمس على خمسة أشياء على الكنوز و المعادن و الغوص و الغنيمة» كه پنجمى را ابن ابى عمير فراموش كرده است. | ||
پنجمين چيزى كه خمس دارد، مال حلال مخلوط به حرام است به طورى كه جدا كردنش براى صاحب آن مال ممكن نباشد، زيرا مقدار هيچ كدام مشخص نيست؛ در اين صورت با جدا كردن خمسش حلال مىگردد. | پنجمين چيزى كه خمس دارد، مال حلال مخلوط به حرام است به طورى كه جدا كردنش براى صاحب آن مال ممكن نباشد، زيرا مقدار هيچ كدام مشخص نيست؛ در اين صورت با جدا كردن خمسش حلال مىگردد. | ||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
فصل دوم | فصل دوم | ||
صاحب عروه مىفرمايد: خمس به شش قسمت تقسيم مىشود على الاصح كه عبارت است از: سهم خداوند، سهم پيامبر(صلى الله عليه و آله) سهم امام( | صاحب عروه مىفرمايد: خمس به شش قسمت تقسيم مىشود على الاصح كه عبارت است از: سهم خداوند، سهم پيامبر(صلى الله عليه و آله) سهم امام(ع) كه هر سه مورد امروزه متعلق به حجه بن الحسن ارواحنا له الفداء مىباشد و سه قسم ديگر متعلق به ايتام، مساكين و ابناء السبيل مىباشد كه در آنها ايمان شرط مىباشد. | ||
شارح، فرمايش صاحب عروه را مورد پذيرش همه علما مىداند، زيرا آيه خمس به اين شش طايفه تصريح نموده است، بعد اضافه مىكند ما بايد در دو مقام بحث كنيم: | شارح، فرمايش صاحب عروه را مورد پذيرش همه علما مىداند، زيرا آيه خمس به اين شش طايفه تصريح نموده است، بعد اضافه مىكند ما بايد در دو مقام بحث كنيم: | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
اول اينكه توزيع خمس بايد به گونهاى باشد كه هر يك از طايفههاى ششگانه سهمى از خمس ببرند. | اول اينكه توزيع خمس بايد به گونهاى باشد كه هر يك از طايفههاى ششگانه سهمى از خمس ببرند. | ||
دوم اينكه سهم امام( | دوم اينكه سهم امام(ع) چگونه بايد ادا شود؟ | ||
دومين مسئلهاى كه از سوى ماتن در اين فصل مطرح شده اين است كه واجب نيست تمام خمس را بين طوايف ششگانه تقسيم كرد، بلكه دادن همهاش به يك طايفه نيز كفايت مىكند. | دومين مسئلهاى كه از سوى ماتن در اين فصل مطرح شده اين است كه واجب نيست تمام خمس را بين طوايف ششگانه تقسيم كرد، بلكه دادن همهاش به يك طايفه نيز كفايت مىكند. |
ویرایش