۱۵٬۴۸۹
ویرایش
آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت): تفاوت میان نسخه‌ها
آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۹
، ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - '↵↵' به ' '
جز (جایگزینی متن - '↵↵↵' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
آینده نگری اجتماعی | آینده نگری اجتماعی | ||
اسلام و سیاست | اسلام و سیاست | ||
محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - | محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - | ||
مهدویت | مهدویت | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۶: | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1387 ش | | سال نشر = 1387 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13472AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13472AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| خط ۳۲: | خط ۲۸: | ||
{{کاربردهای دیگر| آینده جهان (ابهام زدایی)}} | {{کاربردهای دیگر| آینده جهان (ابهام زدایی)}} | ||
'''آينده جهان (دولت و سياست در انديشه مهدویت)''' اثر [[کارگر، رحیم|رحيم كارگر]]، پژوهشى است كه به دولت و سياست، از ديدگاه‌هاى متفاوت نگريسته و در آن به ماهيت، ساختار، كاركرد و پيامدهاى «دولت مهدوى» پرداخته شده است. | '''آينده جهان (دولت و سياست در انديشه مهدویت)''' اثر [[کارگر، رحیم|رحيم كارگر]]، پژوهشى است كه به دولت و سياست، از ديدگاه‌هاى متفاوت نگريسته و در آن به ماهيت، ساختار، كاركرد و پيامدهاى «دولت مهدوى» پرداخته شده است. | ||
كتاب به زبان فارسی و در سال 1383ش نوشته شده است. | كتاب به زبان فارسی و در سال 1383ش نوشته شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب با مقدمه مؤلف در بيان دشوارى پژوهش در عرصه مهدویت، آغاز شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: مقدمه کتاب، ص11]</ref> و مباحث در سه بخش و هر بخش در سه فصل، ارائه شده است. | كتاب با مقدمه مؤلف در بيان دشوارى پژوهش در عرصه مهدویت، آغاز شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: مقدمه کتاب، ص11]</ref> و مباحث در سه بخش و هر بخش در سه فصل، ارائه شده است. | ||
مطالب، ابتدا گفتارهایى درباره آينده و آينده‌پژوهى، نظريه‌هاى آينده تاريخ و آينده دولت در نگاه شيعه ارئه كرده و بعد از تشريح و توضيح ديدگاه شيعه پيرامون حكومت مهدوى در قالب فرضيه‌هاى انتقام، دولت اقتدارگرا و دولت اخلاقى، ساختارها و نهادهاى حكومت مهدوى را بررسى و درباره كارویژه‌ها، عملكردها، پيامدها و بروندادهاى این حكومت بحث كرده است. | مطالب، ابتدا گفتارهایى درباره آينده و آينده‌پژوهى، نظريه‌هاى آينده تاريخ و آينده دولت در نگاه شيعه ارئه كرده و بعد از تشريح و توضيح ديدگاه شيعه پيرامون حكومت مهدوى در قالب فرضيه‌هاى انتقام، دولت اقتدارگرا و دولت اخلاقى، ساختارها و نهادهاى حكومت مهدوى را بررسى و درباره كارویژه‌ها، عملكردها، پيامدها و بروندادهاى این حكومت بحث كرده است. | ||
به اعتقاد نویسنده، ايده مهدویت پاسخگوى كامل و جامع به خواسته و نياز ديرين انسان‌ها در اصلاح وضعيت نابسامان زندگى بشرى است و دولت مهدوى عهده‌دار رفع تمام این كاستى‌ها و نادرستى‌ها براساس محوريت دين، اخلاق و معنویت است. | به اعتقاد نویسنده، ايده مهدویت پاسخگوى كامل و جامع به خواسته و نياز ديرين انسان‌ها در اصلاح وضعيت نابسامان زندگى بشرى است و دولت مهدوى عهده‌دار رفع تمام این كاستى‌ها و نادرستى‌ها براساس محوريت دين، اخلاق و معنویت است. | ||
در ابتداى هر بخش، چهارچوب كلى مباحث، با عنوان پيش‌درآمد، مطرح شده است. | در ابتداى هر بخش، چهارچوب كلى مباحث، با عنوان پيش‌درآمد، مطرح شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
===بخش نخست=== | ===بخش نخست=== | ||
بخش نخست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=13&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص13]</ref>، در سه فصل، ارائه گرديده است: | بخش نخست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=13&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص13]</ref>، در سه فصل، ارائه گرديده است: | ||
در اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان، ص19]</ref>، پس از طرح دو تعريف از آينده‌پژوهى (تلاش برای يافتن تصویرى از آينده و ارائه توجيهى برای آن تصویر) و توضيح چهار مؤلفه آينده كه عبارتند از: رویدادها، روندها، تصویرها و اقدام‌ها، چهار ديدگاه در فلسفه تاريخ، از دانشمندان غربى، به صورت مفصل بررسى شده است كه عبارتند از: | در اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان، ص19]</ref>، پس از طرح دو تعريف از آينده‌پژوهى (تلاش برای يافتن تصویرى از آينده و ارائه توجيهى برای آن تصویر) و توضيح چهار مؤلفه آينده كه عبارتند از: رویدادها، روندها، تصویرها و اقدام‌ها، چهار ديدگاه در فلسفه تاريخ، از دانشمندان غربى، به صورت مفصل بررسى شده است كه عبارتند از: | ||
# «انگاره تمدن» تویى بى: مؤلف معتقد است تویى بى، شاخص و وجه تمايز اصلى تمدن‌ها را پویايى و تحرك آن‌ها دانسته و بر این باور است كه هر تمدن برخاسته از دل تمدن پيش از خود است. | # «انگاره تمدن» تویى بى: مؤلف معتقد است تویى بى، شاخص و وجه تمايز اصلى تمدن‌ها را پویايى و تحرك آن‌ها دانسته و بر این باور است كه هر تمدن برخاسته از دل تمدن پيش از خود است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۴۵: | ||
#* مسير تاريخ، جلوه‌هاى متعالى انديشه مطلق، در پوشش ملت‌ها و مردمان است. | #* مسير تاريخ، جلوه‌هاى متعالى انديشه مطلق، در پوشش ملت‌ها و مردمان است. | ||
# «جامعه بى‌طبقه» ماركس: نویسنده چنين تلقى مى‌كند كه ماركس، سير تاريخ را پيشرفت ديالكتیکى مى‌دانسته كه مقصد نهایى آن هدفى از نظر اخلاقى پسنديده مى‌باشد و آن عبارت است از «اجتماع غيرطبقاتى» كه یک جامعه واقعاً آزاد خواهد بود؛ هرچند كه وى نيل به این اوضاع سعادت‌بار را به آينده‌اى نه زياد دوردست موكول مى‌كند. | # «جامعه بى‌طبقه» ماركس: نویسنده چنين تلقى مى‌كند كه ماركس، سير تاريخ را پيشرفت ديالكتیکى مى‌دانسته كه مقصد نهایى آن هدفى از نظر اخلاقى پسنديده مى‌باشد و آن عبارت است از «اجتماع غيرطبقاتى» كه یک جامعه واقعاً آزاد خواهد بود؛ هرچند كه وى نيل به این اوضاع سعادت‌بار را به آينده‌اى نه زياد دوردست موكول مى‌كند. | ||
مؤلف فرجام‌مندى سياست را یکى از انگاره‌هاى مهم در سرنوشت‌باورى دانسته و معتقد است سياست و دولت، بايسته‌ترين و مهم‌ترين ركن زندگى اجتماعى بشر به شمار مى‌آيد؛ از این رو، نگرش به آينده آن‌ها را با اهمیت شمرده و لذا در دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=73&viewType=html ر.ک: همان، ص73]</ref>، نخست سياست و دولت را به صورت جداگانه بررسى و سپس پيوند میان آن دو را بيان كرده است. آن‌گاه فرجام‌مندى سياست از ديدگاه چهار مكتب زير، مورد پژوهش قرار گرفته است: | مؤلف فرجام‌مندى سياست را یکى از انگاره‌هاى مهم در سرنوشت‌باورى دانسته و معتقد است سياست و دولت، بايسته‌ترين و مهم‌ترين ركن زندگى اجتماعى بشر به شمار مى‌آيد؛ از این رو، نگرش به آينده آن‌ها را با اهمیت شمرده و لذا در دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=73&viewType=html ر.ک: همان، ص73]</ref>، نخست سياست و دولت را به صورت جداگانه بررسى و سپس پيوند میان آن دو را بيان كرده است. آن‌گاه فرجام‌مندى سياست از ديدگاه چهار مكتب زير، مورد پژوهش قرار گرفته است: | ||
# '''مسيحيت''': نویسنده، مسيحيت را دينى مى‌داند كه نگاهى خوش‌بينانه و منتظرانه به آينده تاريخ دارد و در چشم‌داشت روز موعودى است كه برای نجات و رستگارى آن به دست «مسيح» يا «پسر انسان»، تعيين شده است. | # '''مسيحيت''': نویسنده، مسيحيت را دينى مى‌داند كه نگاهى خوش‌بينانه و منتظرانه به آينده تاريخ دارد و در چشم‌داشت روز موعودى است كه برای نجات و رستگارى آن به دست «مسيح» يا «پسر انسان»، تعيين شده است. | ||
| خط ۶۲: | خط ۵۰: | ||
# '''مارکسیسم''': مؤلف معتقد است ماركس، ديدگاه و نظريه‌اى دقيق و منسجم درباره دولت ندارد و آراى او را بايد ذيل نوشته‌ها و گفتارهاى مختلف وى به دست آورد، لذا انديشه او را بر اساس انگاره‌هاى زير بررسى مى‌كنند: تعريف و شناخت دولت، كاستى‌ها و ناراستى‌هاى آن، آينده دولت، جامعه موعود و نقد و بررسى نظريه طبقاتى دولت. | # '''مارکسیسم''': مؤلف معتقد است ماركس، ديدگاه و نظريه‌اى دقيق و منسجم درباره دولت ندارد و آراى او را بايد ذيل نوشته‌ها و گفتارهاى مختلف وى به دست آورد، لذا انديشه او را بر اساس انگاره‌هاى زير بررسى مى‌كنند: تعريف و شناخت دولت، كاستى‌ها و ناراستى‌هاى آن، آينده دولت، جامعه موعود و نقد و بررسى نظريه طبقاتى دولت. | ||
# '''شيعه''': نویسنده فصل سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=137&viewType=html ر.ک: همان، ص137]</ref> را به آينده دولت از ديدگاه شيعه اختصاص داده و از میان تمام ديدگاه‌ها، آن را تنها مكتبى مى‌داند كه به روشنى و صراحت درباره آينده‌اى موعود و آرمانى، بحث نموده و تصویرى جامع و كامل از «مدينه فاضله مهدوى» ارائه كرده است. | # '''شيعه''': نویسنده فصل سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=137&viewType=html ر.ک: همان، ص137]</ref> را به آينده دولت از ديدگاه شيعه اختصاص داده و از میان تمام ديدگاه‌ها، آن را تنها مكتبى مى‌داند كه به روشنى و صراحت درباره آينده‌اى موعود و آرمانى، بحث نموده و تصویرى جامع و كامل از «مدينه فاضله مهدوى» ارائه كرده است. | ||
===بخش دوم=== | ===بخش دوم=== | ||
بخش دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=165&viewType=html ر.ک: همان، ص165]</ref> فرضيه‌هاى دولت مهدوى در انديشه شيعه را در سه فصل، در بيان سه فرضيه، تنظيم كرده است كه پس از تشريح و تبيين كامل، آن‌ها را نقد و بررسى مى‌كند: | بخش دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=165&viewType=html ر.ک: همان، ص165]</ref> فرضيه‌هاى دولت مهدوى در انديشه شيعه را در سه فصل، در بيان سه فرضيه، تنظيم كرده است كه پس از تشريح و تبيين كامل، آن‌ها را نقد و بررسى مى‌كند: | ||
| خط ۶۸: | خط ۵۵: | ||
# «دولت اقتدارگرا و مبتنى بر قدرت فيزیکى»: نویسنده این فرضيه را طبق برداشت ظاهرى و نا[[الکافی|كافى]] از روايات دانسته و در نقد آن، از انگاره‌هاى ذيل استفاده كرده است: استفاده از منطق و قدرت، سيره و روش مهدوى، بررسى روايات خشونت، شفقت يا شدت و... | # «دولت اقتدارگرا و مبتنى بر قدرت فيزیکى»: نویسنده این فرضيه را طبق برداشت ظاهرى و نا[[الکافی|كافى]] از روايات دانسته و در نقد آن، از انگاره‌هاى ذيل استفاده كرده است: استفاده از منطق و قدرت، سيره و روش مهدوى، بررسى روايات خشونت، شفقت يا شدت و... | ||
# «دولت اخلاقى مبتنى بر ساختار امامت»: در این فصل، دولت مهدوى با توجه به ابعاد تربيتى و معنوى انسان‌ها و تحقق اهداف غايى قيام با تغيير در رفتار، كردار، اخلاق و بينش آنان، بررسى شده است. مؤلف تصريح دارد، غاياتى كه در فلسفه تاريخ اسلام مطرح است (عبوديت، تقرب به خدا و كسب فضيلت‌ها)، تنها با وجود دولتى امكان‌پذير است كه به ابعاد تربيتى، روحى و اخلاقى انسان‌ها توجه بيشترى داشته و به تزكيه، تهذيب نفس و رشد خردورزى آنان مى‌پردازد. | # «دولت اخلاقى مبتنى بر ساختار امامت»: در این فصل، دولت مهدوى با توجه به ابعاد تربيتى و معنوى انسان‌ها و تحقق اهداف غايى قيام با تغيير در رفتار، كردار، اخلاق و بينش آنان، بررسى شده است. مؤلف تصريح دارد، غاياتى كه در فلسفه تاريخ اسلام مطرح است (عبوديت، تقرب به خدا و كسب فضيلت‌ها)، تنها با وجود دولتى امكان‌پذير است كه به ابعاد تربيتى، روحى و اخلاقى انسان‌ها توجه بيشترى داشته و به تزكيه، تهذيب نفس و رشد خردورزى آنان مى‌پردازد. | ||
===بخش سوم=== | ===بخش سوم=== | ||
بخش سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=249&viewType=html ر.ک: همان، ص249]</ref>، شامل سه فصل است: | بخش سوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=249&viewType=html ر.ک: همان، ص249]</ref>، شامل سه فصل است: | ||
از آنجا كه حكومت حضرت مهدى(عج) كامل‌ترين، پيشرفته‌ترين و گسترده‌ترين حكومت‌هاست، مؤلف در فصل اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=251&viewType=html ر.ک: همان، ص251]</ref>، معتقد است متناسب با موقعيت زمانى و مكانى، ساختار و نهادهاى قدرت متمايز و ویژه‌اى داشته و لذا سازمان حكومتى آن را در سه مؤلفه بررسى كرده است: | از آنجا كه حكومت حضرت مهدى(عج) كامل‌ترين، پيشرفته‌ترين و گسترده‌ترين حكومت‌هاست، مؤلف در فصل اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=251&viewType=html ر.ک: همان، ص251]</ref>، معتقد است متناسب با موقعيت زمانى و مكانى، ساختار و نهادهاى قدرت متمايز و ویژه‌اى داشته و لذا سازمان حكومتى آن را در سه مؤلفه بررسى كرده است: | ||
# استقرار و تثبيت حكومت بر اساس نصب خاص الهى، تعيين پيامبر(ص) يا امام قبلى، پذيرش و رضايت مردم. | # استقرار و تثبيت حكومت بر اساس نصب خاص الهى، تعيين پيامبر(ص) يا امام قبلى، پذيرش و رضايت مردم. | ||
# ساخت قدرت و حكومت بر اساس الگوهاى حكومتى امامت، فدرال، دولت بزرگ اسلامى و جمهورى‌هاى آزاد و مستقل و حكومت تك‌ساخت. | # ساخت قدرت و حكومت بر اساس الگوهاى حكومتى امامت، فدرال، دولت بزرگ اسلامى و جمهورى‌هاى آزاد و مستقل و حكومت تك‌ساخت. | ||
# ساختار نظام سياسى بر اساس هرم نهاد امامت، وزارت، امارت و ولايت و نهاد كارگزار. | # ساختار نظام سياسى بر اساس هرم نهاد امامت، وزارت، امارت و ولايت و نهاد كارگزار. | ||
در فصل دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=289&viewType=html ر.ک: همان، ص289]</ref>، مهم‌ترين اقدامات و برنامه‌هاى امام مهدى(عج)، به عنوان حاكم و پيشواى الهى سياسى جهان و كارگزاران و عوامل حكومت جهانى ايشان، در كارویژه‌هاى زير، تبيين و بررسى شده است: | در فصل دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=289&viewType=html ر.ک: همان، ص289]</ref>، مهم‌ترين اقدامات و برنامه‌هاى امام مهدى(عج)، به عنوان حاكم و پيشواى الهى سياسى جهان و كارگزاران و عوامل حكومت جهانى ايشان، در كارویژه‌هاى زير، تبيين و بررسى شده است: | ||
# سياسى و اجتماعى از جمله: رعايت عدالت سياسى، عمكرد قضايى، عملكرد تقنينى و... | # سياسى و اجتماعى از جمله: رعايت عدالت سياسى، عمكرد قضايى، عملكرد تقنينى و... | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۶: | ||
# اقتصادى و عمرانى: تولیدى، رفاهى، توزيعى و... | # اقتصادى و عمرانى: تولیدى، رفاهى، توزيعى و... | ||
در فصل سوم | در فصل سوم | ||
در آخرين فصل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=353&viewType=html ر.ک: همان، ص353]</ref>، معنویت، عدالت، عقلانيت و توسعه، انگاره‌هایى قلمداد شده‌اند كه دولت مهدوى، در تمامى زمینه‌ها و بر طبق شاخصه‌ها و معيارهاى ذيل، به آن‌ها دست مى‌يابد: بهبود ارتباط فرد با خدا؛ توجه به شايستگى‌ها، استعدادها و ارزش‌هاى فردى؛ استفاده صحيح از موهبت‌هاى الهى و روابط دوستانه و صلح‌آمیز با ديگران. | در آخرين فصل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=353&viewType=html ر.ک: همان، ص353]</ref>، معنویت، عدالت، عقلانيت و توسعه، انگاره‌هایى قلمداد شده‌اند كه دولت مهدوى، در تمامى زمینه‌ها و بر طبق شاخصه‌ها و معيارهاى ذيل، به آن‌ها دست مى‌يابد: بهبود ارتباط فرد با خدا؛ توجه به شايستگى‌ها، استعدادها و ارزش‌هاى فردى؛ استفاده صحيح از موهبت‌هاى الهى و روابط دوستانه و صلح‌آمیز با ديگران. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: فهرست، ص5]</ref> و فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهاى كتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=385&viewType=html ر.ک: فهرست منابع، ص385]</ref> آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: فهرست، ص5]</ref> و فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهاى كتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13472?pageNumber=385&viewType=html ر.ک: فهرست منابع، ص385]</ref> آمده است. | ||
پاورقى‌ها، به ذكر منابع و تحرير آيات و رواياتى كه ترجمه آن‌ها در متن آمده، پرداخته است. | پاورقى‌ها، به ذكر منابع و تحرير آيات و رواياتى كه ترجمه آن‌ها در متن آمده، پرداخته است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن كتاب. | # مقدمه و متن كتاب. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۷۹: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[سیاست و مهدویت]] | [[سیاست و مهدویت]] | ||
[[عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام (پژوهشی در انقلاب جهانی امام مهدی «عج»)]] | [[عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام (پژوهشی در انقلاب جهانی امام مهدی «عج»)]] | ||
[[فلسفه حکومت عدل الهی]] | [[فلسفه حکومت عدل الهی]] | ||
[[امید و انتظار]] | [[امید و انتظار]] | ||
[[سپیده امید کاوشی در مهدویت]] | [[سپیده امید کاوشی در مهدویت]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||