۱۵٬۵۲۱
ویرایش
أجوبة المسائل المهنائية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '↵↵' به ' '
جز (جایگزینی متن - '↵↵↵' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ') |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[علامه حلی، حسن بن یوسف]] (نویسنده) | [[علامه حلی، حسن بن یوسف]] (نویسنده) | ||
[[مامقانی، محی‌الدین]] (مقدمه‌نویس) | [[مامقانی، محی‌الدین]] (مقدمه‌نویس) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۰: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
اسلام - پرسشها و پاسخها | اسلام - پرسشها و پاسخها | ||
فقه جعفری - قرن 8ق. - پرسشها و پاسخها | فقه جعفری - قرن 8ق. - پرسشها و پاسخها | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۵: | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1401 ق | | سال نشر = 1401 ق | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00007AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00007AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''أجوبة المسائل المهنائية''' يا جوابات المسائل المدنيات.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /6 272، /10 168، 170، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 232، 233</ref>مجموعۀ پاسخ‌هایى است كه توسط جمال‌الدين ابومنصور [[علامه حلی، حسن بن یوسف|حسن بن يوسف بن مطهر]] حلى اسدى، معروف به [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) به سؤالات سيد مهنّا بن سنان، قاضى مدينة النبى داده شده است. | '''أجوبة المسائل المهنائية''' يا جوابات المسائل المدنيات.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /6 272، /10 168، 170، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 232، 233</ref>مجموعۀ پاسخ‌هایى است كه توسط جمال‌الدين ابومنصور [[علامه حلی، حسن بن یوسف|حسن بن يوسف بن مطهر]] حلى اسدى، معروف به [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) به سؤالات سيد مهنّا بن سنان، قاضى مدينة النبى داده شده است. | ||
==ارزش و اعتبار== | ==ارزش و اعتبار== | ||
اگر چه این مجموعه به صورت كتب متداول، تأليف نشده است اما به علت این كه حاوى مباحث تفسيرى، اعتقادى، فقهى و حتى کتاب شناسى با ارزشى مى‌باشد از جايگاه خاصى برخوردار است. | اگر چه این مجموعه به صورت كتب متداول، تأليف نشده است اما به علت این كه حاوى مباحث تفسيرى، اعتقادى، فقهى و حتى کتاب شناسى با ارزشى مى‌باشد از جايگاه خاصى برخوردار است. | ||
از آنجايى كه این جواب‌ها در رابطه با سؤالات فردى كه مسند قضاوت را در شهر مهمى چون مدينة النبي به عهده داشته است، مى‌باشد و این شهر مركز برخورد آرا و نظريات شیعیان و اهل تسنن بوده است و بسيارى از سؤالات نيز به صورت فقه مقارنه‌اى مطرح شده است، کتاب آمیخته‌اى از فقه استدلالى و همین طور فقه مقارنه‌اى مى‌باشد. | از آنجايى كه این جواب‌ها در رابطه با سؤالات فردى كه مسند قضاوت را در شهر مهمى چون مدينة النبي به عهده داشته است، مى‌باشد و این شهر مركز برخورد آرا و نظريات شیعیان و اهل تسنن بوده است و بسيارى از سؤالات نيز به صورت فقه مقارنه‌اى مطرح شده است، کتاب آمیخته‌اى از فقه استدلالى و همین طور فقه مقارنه‌اى مى‌باشد. | ||
مباحث فقهى كه در کتاب مطرح شده عمدتاً از کتاب طهارة، اطعمه و اشربه، صلاة، نكاح و قضاء مى‌باشد. | مباحث فقهى كه در کتاب مطرح شده عمدتاً از کتاب طهارة، اطعمه و اشربه، صلاة، نكاح و قضاء مى‌باشد. | ||
علاوه بر مباحث تفسيرى، اعتقادى و كلامى در المسائل المهنائية الثالثة و همین طور تاريخ ولادت [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] در شب جمعه 27 رمضان 648 ق، و تاريخ ولادت فرزندش در نيمۀ شب 20 جمادى الأولى سال 682 ق، فهرستى از كتب [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] تا سال 720ق به قلم وى ذكر شده است كه گنجينۀ با ارزش و مهمى در شناخت كتب وى و تاريخ تأليف آنان مى‌باشد. | علاوه بر مباحث تفسيرى، اعتقادى و كلامى در المسائل المهنائية الثالثة و همین طور تاريخ ولادت [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] در شب جمعه 27 رمضان 648 ق، و تاريخ ولادت فرزندش در نيمۀ شب 20 جمادى الأولى سال 682 ق، فهرستى از كتب [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] تا سال 720ق به قلم وى ذكر شده است كه گنجينۀ با ارزش و مهمى در شناخت كتب وى و تاريخ تأليف آنان مى‌باشد. | ||
به این فهرست، در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] و ساير كتب تراجم و کتاب شناسى به كرات استناد شده است كه از آن موارد کتاب تحصيل الملخّص، تنقيح القواعد و [[مدارك الأحكام في شرح شرائع الإسلام|مدارک الأحكام]] را مى‌توان ذكر كرد.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/3 397، /4 464، /20 239، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /5 406</ref> | به این فهرست، در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] و ساير كتب تراجم و کتاب شناسى به كرات استناد شده است كه از آن موارد کتاب تحصيل الملخّص، تنقيح القواعد و [[مدارك الأحكام في شرح شرائع الإسلام|مدارک الأحكام]] را مى‌توان ذكر كرد.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/3 397، /4 464، /20 239، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /5 406</ref> | ||
==گردآورنده== | ==گردآورنده== | ||
اين کتاب به همت [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] گردآورى شده و مهنا بن سنان نيز پس از نگه‌دارى یک نسخه از آن، نسخه‌هاى ديگرى را استنساخ نموده و به مناطق مختلف فرستاده است. | اين کتاب به همت [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] گردآورى شده و مهنا بن سنان نيز پس از نگه‌دارى یک نسخه از آن، نسخه‌هاى ديگرى را استنساخ نموده و به مناطق مختلف فرستاده است. | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] در رابطه با جمع‌آورى این کتاب به نقل از [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] در پایان نسخه‌اى از آن كه به کتاب أسئلة الآمليّة ضمیمه شده آورده است: | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] در رابطه با جمع‌آورى این کتاب به نقل از [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] در پایان نسخه‌اى از آن كه به کتاب أسئلة الآمليّة ضمیمه شده آورده است: | ||
بسم الله الرحمن الرحيم هذه المسائل و أجوبتها صحيحة سئل والدي عنها فأجاب بجمیع ما ذكره‌هاهنا و قرأتها أنا على والدي قدس‌سره و رویتها عنه و قد أجزت لموالانا السيد الإمام العالم العامل المعظم... حيدر بن سيد سعيد تاج‌الدين علي بادشاه ابن السيد السعيد ركن‌الدين حيدر العلوی الحسيني.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/2 72</ref> | بسم الله الرحمن الرحيم هذه المسائل و أجوبتها صحيحة سئل والدي عنها فأجاب بجمیع ما ذكره‌هاهنا و قرأتها أنا على والدي قدس‌سره و رویتها عنه و قد أجزت لموالانا السيد الإمام العالم العامل المعظم... حيدر بن سيد سعيد تاج‌الدين علي بادشاه ابن السيد السعيد ركن‌الدين حيدر العلوی الحسيني.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/2 72</ref> | ||
و همین طور راجع به استنساخ آن توسط مهنا بن سنان مى‌نویسد: | و همین طور راجع به استنساخ آن توسط مهنا بن سنان مى‌نویسد: | ||
و نسخ السيد مهنا السؤالات و الأجوبة بخطه بعين صورتها بلا زيادة و نقصان لما سأله بذلك و عنه المولى عز‌الدين بن نور‌الدين علي أبيسعيد و انتشرت النسخ عنه.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/20 370</ref> | و نسخ السيد مهنا السؤالات و الأجوبة بخطه بعين صورتها بلا زيادة و نقصان لما سأله بذلك و عنه المولى عز‌الدين بن نور‌الدين علي أبيسعيد و انتشرت النسخ عنه.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/20 370</ref> | ||
از طرفى با توجه به احاطۀ مهنا بن سنان به كتب مختلف [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] و سؤال از بعضى از مباحث کتاب قواعد الأحكام، مختلف الشيعة و غيره مى‌توان از این کتاب به عنوان منبعى معتبر و كمیاب در تفسير بعضى از نظريات وى استفاده نمود.<ref>مسائل 43، 93، 113، 143</ref> | از طرفى با توجه به احاطۀ مهنا بن سنان به كتب مختلف [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] و سؤال از بعضى از مباحث کتاب قواعد الأحكام، مختلف الشيعة و غيره مى‌توان از این کتاب به عنوان منبعى معتبر و كمیاب در تفسير بعضى از نظريات وى استفاده نمود.<ref>مسائل 43، 93، 113، 143</ref> | ||
==شخصيت مهنا بن سنان== | ==شخصيت مهنا بن سنان== | ||
اگر چه مهنا بن سنان در ابتداى سؤالات با تواضع بسيار با [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] مكاتبه نموده و حتى از تعبير «مملوك» نسبت به خود استفاده نموده است امّا عظمت مقام علمى وى آنچنان است كه [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] در مقدمۀ سه کتاب المهنائية با تعابير بسيار بلند و ارزشمندى از وى ياد نموده كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود. | اگر چه مهنا بن سنان در ابتداى سؤالات با تواضع بسيار با [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] مكاتبه نموده و حتى از تعبير «مملوك» نسبت به خود استفاده نموده است امّا عظمت مقام علمى وى آنچنان است كه [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] در مقدمۀ سه کتاب المهنائية با تعابير بسيار بلند و ارزشمندى از وى ياد نموده كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود. | ||
هو السيد الكبير النقيب الحسيب النسيب المعظم المرتضى | هو السيد الكبير النقيب الحسيب النسيب المعظم المرتضى | ||
فخر السادة و زين السيادة | فخر السادة و زين السيادة | ||
معدن المجد و الفخار و الحكم و الآثار | معدن المجد و الفخار و الحكم و الآثار | ||
الجامع للقسط الأوفى من فضائل الأخلاق | الجامع للقسط الأوفى من فضائل الأخلاق | ||
الفائز بالسهم المعلى من طيب الأعراق | الفائز بالسهم المعلى من طيب الأعراق | ||
مزين ديون القضاء بإظهار الحق على المحجّة البيضاء عند ترافع الخصماء | مزين ديون القضاء بإظهار الحق على المحجّة البيضاء عند ترافع الخصماء | ||
نجم الملّة و الحقّ و‌الدين مهنى بن سنان الحسينی القاضي بمدينة جدّه رسول‌اللّه صلى‌الله‌عليه‌وآله | نجم الملّة و الحقّ و‌الدين مهنى بن سنان الحسينی القاضي بمدينة جدّه رسول‌اللّه صلى‌الله‌عليه‌وآله | ||
الساكن مهبط وحي رسول‌الله سيد القضاة و الحكماء رئيس الخاص و العام | الساكن مهبط وحي رسول‌الله سيد القضاة و الحكماء رئيس الخاص و العام | ||
شرف أصغر خدمه و أقلّ خدامه برسائل في صمنها مسائل دالة على جودة قريحته و كمال فطنه | شرف أصغر خدمه و أقلّ خدامه برسائل في صمنها مسائل دالة على جودة قريحته و كمال فطنه | ||
و كشف عن حدسه الصائب و فكره الثاقب.<ref>خطبۀ مهنائيۀ اول، ص20</ref> | و كشف عن حدسه الصائب و فكره الثاقب.<ref>خطبۀ مهنائيۀ اول، ص20</ref> | ||
در ابتداى مهنائيۀ دوم و همین طور مهنائيۀ سوم نيز از همین تعابير استفاده شده است.<ref>صفحات 114 و 138 کتاب</ref> | در ابتداى مهنائيۀ دوم و همین طور مهنائيۀ سوم نيز از همین تعابير استفاده شده است.<ref>صفحات 114 و 138 کتاب</ref> | ||
و در خطبۀ صفحۀ 161 از تعبير به «فوجدتها صادرة عن نفس قدسيّة و فكرة نورانيّة و فيض إلهي و تأييد رباني، زاكيا فيها طريق التحقيق مسالكا فيها مسالك التدقيق» استفاده نموده است. | و در خطبۀ صفحۀ 161 از تعبير به «فوجدتها صادرة عن نفس قدسيّة و فكرة نورانيّة و فيض إلهي و تأييد رباني، زاكيا فيها طريق التحقيق مسالكا فيها مسالك التدقيق» استفاده نموده است. | ||
در [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] نيز از وى تعبير شده است به فاضل فقيه محقق.<ref>[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 328، 329</ref> | در [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] نيز از وى تعبير شده است به فاضل فقيه محقق.<ref>[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 328، 329</ref> | ||
==اجازۀ علامه به مهنا== | ==اجازۀ علامه به مهنا== | ||
در ابتداى این مجموعه سؤال‌ها و جواب‌ها، [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] به سه گونه اجازۀ نقل كتب خود و ديگران را به مهنا داده است كه نشان از اعتماد فوق العادۀ علامه به او دارد. | در ابتداى این مجموعه سؤال‌ها و جواب‌ها، [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] به سه گونه اجازۀ نقل كتب خود و ديگران را به مهنا داده است كه نشان از اعتماد فوق العادۀ علامه به او دارد. | ||
یکى از این اجازه‌ها در ابتداى أجوبة المسائل المهنائية الأولى است كه علامه طرقش به بعضى از بزرگان را ذكر نموده است و در سال 719ق در حلّه آن را نوشته است. | یکى از این اجازه‌ها در ابتداى أجوبة المسائل المهنائية الأولى است كه علامه طرقش به بعضى از بزرگان را ذكر نموده است و در سال 719ق در حلّه آن را نوشته است. | ||
اجازۀ دوّم در سال 720ق نوشته شده كه در آن، وى تأليفاتش را نام برده است. | اجازۀ دوّم در سال 720ق نوشته شده كه در آن، وى تأليفاتش را نام برده است. | ||
در اجازۀ سوّم كه در خطبۀ کتاب ذكر شده است علامه این موارد را اجازه داده است: | در اجازۀ سوّم كه در خطبۀ کتاب ذكر شده است علامه این موارد را اجازه داده است: | ||
1 - جمیع مصنفاتي و مؤلفاتي و مقرواتي | 1 - جمیع مصنفاتي و مؤلفاتي و مقرواتي | ||
2 - مصنفات والدي | 2 - مصنفات والدي | ||
3 - جمیع ما صنفه جدي في الأصول و الحديث | 3 - جمیع ما صنفه جدي في الأصول و الحديث | ||
4 - جمیع ما صنف قدماء علمائنا بطريق إسنادي إليهم | 4 - جمیع ما صنف قدماء علمائنا بطريق إسنادي إليهم | ||
5 - جمیع مصنفات خواجه نصير‌الدين الطوسي | 5 - جمیع مصنفات خواجه نصير‌الدين الطوسي | ||
6 - جمیع مصنفات فخر‌الدين الرازي | 6 - جمیع مصنفات فخر‌الدين الرازي | ||
==تاريخ تأليف== | ==تاريخ تأليف== | ||
قسمت‌هاى مختلف کتاب در زمان‌هاى متفاوتى تأليف شده است كه عبارتند از: | قسمت‌هاى مختلف کتاب در زمان‌هاى متفاوتى تأليف شده است كه عبارتند از: | ||
أجوبة المسائل المهنائية الأولى در سال 717ق تأليف شده و در خطبۀ آن آمده است: | أجوبة المسائل المهنائية الأولى در سال 717ق تأليف شده و در خطبۀ آن آمده است: | ||
فنظرها رحمه‌الله عند الاجتماع به في الحلة المحروسة سنة سبع عشر و سبع مائة.<ref>خطبۀ مهنائيۀ اول، ص17</ref> | فنظرها رحمه‌الله عند الاجتماع به في الحلة المحروسة سنة سبع عشر و سبع مائة.<ref>خطبۀ مهنائيۀ اول، ص17</ref> | ||
أجوبة المسائل المهنائية الثالثة در محرم سال 720ق نوشته و تدوین شده است.<ref>مهنائيۀ سوم، ص157</ref> | أجوبة المسائل المهنائية الثالثة در محرم سال 720ق نوشته و تدوین شده است.<ref>مهنائيۀ سوم، ص157</ref> | ||
أجوبة المسائل المهنائية، در اواسط سال 720ق نوشته شده و در خطبۀ آن آمده است: و كتب هذه الأسطر محمد بن مطهر في منتصف محرم سنة عشرين و سبع مائة.<ref>ص 173، إرشاد الأذهان ج /1 70، 71</ref> | أجوبة المسائل المهنائية، در اواسط سال 720ق نوشته شده و در خطبۀ آن آمده است: و كتب هذه الأسطر محمد بن مطهر في منتصف محرم سنة عشرين و سبع مائة.<ref>ص 173، إرشاد الأذهان ج /1 70، 71</ref> | ||
==زمان چاپ== | ==زمان چاپ== | ||
آنچنان كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] آمده است این کتاب فقط از دو مجموعۀ مهنائيۀ اول و دوم تشكيل شده بوده است.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /5 406، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 237، /6 22، /20 370، مقدمه‌اى بر فقه شيعه، 109</ref> | آنچنان كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] آمده است این کتاب فقط از دو مجموعۀ مهنائيۀ اول و دوم تشكيل شده بوده است.<ref>[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /5 406، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 237، /6 22، /20 370، مقدمه‌اى بر فقه شيعه، 109</ref> | ||
اما بعدها در سال 1401ق مهنائيۀ سوّم نيز به آن اضافه شده است و بنظر مى‌رسد كه تاريخ انتشار کتاب موجود نيز همان سال 1401ق باشد.<ref>مقدمة مختلف الشيعة، چاپ مركز ابحاث و دراسات اسلامیّه، صفحۀ 25، مقدمۀ إرشاد الأذهان، چاپ جامعۀ مدرسين، صفحۀ 69</ref> | اما بعدها در سال 1401ق مهنائيۀ سوّم نيز به آن اضافه شده است و بنظر مى‌رسد كه تاريخ انتشار کتاب موجود نيز همان سال 1401ق باشد.<ref>مقدمة مختلف الشيعة، چاپ مركز ابحاث و دراسات اسلامیّه، صفحۀ 25، مقدمۀ إرشاد الأذهان، چاپ جامعۀ مدرسين، صفحۀ 69</ref> | ||
==نسخه‌ها== | ==نسخه‌ها== | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] جلد 5 صفحۀ 238 به چهار نسخه اشاره شده است. | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] جلد 5 صفحۀ 238 به چهار نسخه اشاره شده است. | ||
1 - نسخۀ متعلّق به سيد عبدالحسين حجت. | 1 - نسخۀ متعلّق به سيد عبدالحسين حجت. | ||
2 - نسخه‌اى مربوط به کتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى. | 2 - نسخه‌اى مربوط به کتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى. | ||
3 - نسخه‌اى متعلق به آستان قدس رضوى و به خط سيد على بن عطاء الله حسینى جزائرى، مربوط به سال 994ق كه صورت اجازۀ [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] در سال 720ق در آن هست. | 3 - نسخه‌اى متعلق به آستان قدس رضوى و به خط سيد على بن عطاء الله حسینى جزائرى، مربوط به سال 994ق كه صورت اجازۀ [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] در سال 720ق در آن هست. | ||
4 - نسخه‌اى متعلّق به کتابخانۀ سيد محمدباقريزدى نوۀ [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمد كاظم يزدى]] صاحب [[العروة الوثقی]]. این نسخه به خط ملا رستم على جرفادقانى گلپايگانى و مربوط به سال 975ق مى‌باشد. | 4 - نسخه‌اى متعلّق به کتابخانۀ سيد محمدباقريزدى نوۀ [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمد كاظم يزدى]] صاحب [[العروة الوثقی]]. این نسخه به خط ملا رستم على جرفادقانى گلپايگانى و مربوط به سال 975ق مى‌باشد. | ||
در مقدمۀ کتاب إرشاد الأذهان و کتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه نيز به دو نسخه‌اى كه متعلّق به آستان قدس رضوى است اشاره نموده است. | در مقدمۀ کتاب إرشاد الأذهان و کتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه نيز به دو نسخه‌اى كه متعلّق به آستان قدس رضوى است اشاره نموده است. | ||
نسخه‌اى كه به خط احمد بن على حسینى جزائرى است با شمارۀ 2822 و نسخه‌اى كه به خط عطاء الله حسینى جزائرى است با شمارۀ 2 - 2330 مشخص شده‌اند.<ref>مقدمۀ إرشاد الأذهان، چاپ جامعۀ مدرسين، صفحۀ 70، مقدمه‌اى بر فقه شيعه، 109</ref> | نسخه‌اى كه به خط احمد بن على حسینى جزائرى است با شمارۀ 2822 و نسخه‌اى كه به خط عطاء الله حسینى جزائرى است با شمارۀ 2 - 2330 مشخص شده‌اند.<ref>مقدمۀ إرشاد الأذهان، چاپ جامعۀ مدرسين، صفحۀ 70، مقدمه‌اى بر فقه شيعه، 109</ref> | ||
==مطالب== | ==مطالب== | ||
کتاب موجود حاوى چهار مجموعه از سؤالات و جواب‌هاى آنها مى‌باشد كه عبارتند از: | کتاب موجود حاوى چهار مجموعه از سؤالات و جواب‌هاى آنها مى‌باشد كه عبارتند از: | ||
1 - أجوبة المسائل المهنائية الأولى، صفحات 17 تا 110، شامل 184 مسأله. در این قسمت همۀ مسائل فقهى هستند مگر مسائلى كه در ذيل آمده است. | 1 - أجوبة المسائل المهنائية الأولى، صفحات 17 تا 110، شامل 184 مسأله. در این قسمت همۀ مسائل فقهى هستند مگر مسائلى كه در ذيل آمده است. | ||
مسائل 1، 2، 3، 10، 12، 16، 19، 33، 34، 59، 87، 137، 149 اعتقادى | مسائل 1، 2، 3، 10، 12، 16، 19، 33، 34، 59، 87، 137، 149 اعتقادى | ||
مسائل 10، 179 تفسيرى | مسائل 10، 179 تفسيرى | ||
مسألۀ 170 رجالى | مسألۀ 170 رجالى | ||
مسائل 57 و 58 تفاوت مسائل و كتب اصولى با كتب روايى، مى‌باشند. | مسائل 57 و 58 تفاوت مسائل و كتب اصولى با كتب روايى، مى‌باشند. | ||
2 - أجوبة المسائل المهنائية الثانية، صفحات 111 تا 133، شامل 39 مسأله، در این کتاب تمام مسائل به جز 12، 13، 14، 26، فقهى هستند. | 2 - أجوبة المسائل المهنائية الثانية، صفحات 111 تا 133، شامل 39 مسأله، در این کتاب تمام مسائل به جز 12، 13، 14، 26، فقهى هستند. | ||
3 - أجوبة المسائل المهنائية الثالثة، صفحات 137 تا 157، شامل 28 مسأله و فهرست مؤلفات [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] و تاريخ ولادت وى و فرزندش [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] مى‌باشد. | 3 - أجوبة المسائل المهنائية الثالثة، صفحات 137 تا 157، شامل 28 مسأله و فهرست مؤلفات [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] و تاريخ ولادت وى و فرزندش [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] مى‌باشد. | ||
تاريخ ولادت‌ها در خطبۀ کتاب، و فهرست تأليفات وى در آخر کتاب، صفحات 155 تا 157 ذكر شده است. | تاريخ ولادت‌ها در خطبۀ کتاب، و فهرست تأليفات وى در آخر کتاب، صفحات 155 تا 157 ذكر شده است. | ||
کتاب سوّم تمام مسائل آن بجز مسائل 1، 2، 15، 24، 25، فقهى هستند. | کتاب سوّم تمام مسائل آن بجز مسائل 1، 2، 15، 24، 25، فقهى هستند. | ||
4 - أجوبة المسائل المهنائية، صفحات 161 تا 173، شامل 25 مسأله، تمام مسائل بجز مسألۀ 6، فقهى هستند. | 4 - أجوبة المسائل المهنائية، صفحات 161 تا 173، شامل 25 مسأله، تمام مسائل بجز مسألۀ 6، فقهى هستند. | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] به دو مجموعه از آنها يعنى مهنائيۀ اوّل و دوم اشاره نموده است و ظاهرا از سال 1401 ق، دو مجموعۀ بعدى به آنها ضمیمه شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 237، /6 22، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /5 396، /5 406</ref> | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] به دو مجموعه از آنها يعنى مهنائيۀ اوّل و دوم اشاره نموده است و ظاهرا از سال 1401 ق، دو مجموعۀ بعدى به آنها ضمیمه شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 237، /6 22، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /5 396، /5 406</ref> | ||
==كلام بزرگان== | ==كلام بزرگان== | ||
الذريعة: المسائل المهنائية للسيد مهنا بن سنان بن عبدالوهاب الجعفري العبدي الحسينی المدنی و هي اثنتان أولى و ثانية، أرسلهما إلى العلامة الحلّي، فكتب جواباتهما كما مرت و في الثانية سئل عن مولد [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] ولد العلامة و قد مرت جوابات المسائل المهنائية.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/20 370</ref> | الذريعة: المسائل المهنائية للسيد مهنا بن سنان بن عبدالوهاب الجعفري العبدي الحسينی المدنی و هي اثنتان أولى و ثانية، أرسلهما إلى العلامة الحلّي، فكتب جواباتهما كما مرت و في الثانية سئل عن مولد [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] ولد العلامة و قد مرت جوابات المسائل المهنائية.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/20 370</ref> | ||
[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]]: نجم‌الدين مهنا بن سنان بن عبدالوهاب الحسينی المدنی فاضل فقيه محقق، له مسائل إلى العلاّمة و للعلاّمة جواباتها.<ref>[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 328، 329</ref> | [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]]: نجم‌الدين مهنا بن سنان بن عبدالوهاب الحسينی المدنی فاضل فقيه محقق، له مسائل إلى العلاّمة و للعلاّمة جواباتها.<ref>[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 328، 329</ref> | ||
فوائد رضویه: سيد مهناى مذكور، صاحب مسائل مدنيات است و آن مسائلى است كه از آیت‌الله [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] سؤال كرده و آن بزرگوار جواب فرموده و علامه، حمد و ثناى عظيم از او فرموده.<ref>فوائد رضویّه، 668</ref> | فوائد رضویه: سيد مهناى مذكور، صاحب مسائل مدنيات است و آن مسائلى است كه از آیت‌الله [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] سؤال كرده و آن بزرگوار جواب فرموده و علامه، حمد و ثناى عظيم از او فرموده.<ref>فوائد رضویّه، 668</ref> | ||
در کتاب‌هاى تراجم و کتاب شناسى فقط از حاشيۀ خواجه اسماعيل خواجویى اصفهانى (م 1173 ق) ذكر شده كه در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] به نقل از صاحب روضات، از آن تعبير به «إنّها مدوّنة لطيفة» شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/6 57 - 58، /7 110</ref> | در کتاب‌هاى تراجم و کتاب شناسى فقط از حاشيۀ خواجه اسماعيل خواجویى اصفهانى (م 1173 ق) ذكر شده كه در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] به نقل از صاحب روضات، از آن تعبير به «إنّها مدوّنة لطيفة» شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/6 57 - 58، /7 110</ref> | ||
لؤلؤ البحرين: هو صاحب الأسئلة المشهورة إلاّ أن العلاّمة - رضوان‌الله‌عليه - لم يوفقها حقها من الأجوبة كما لا يخفى على من راجعها مع دقة تلك المسائل و احتياجها إلى مزيد البحث.<ref>لؤلؤ البحرين، 208 و 209</ref> | لؤلؤ البحرين: هو صاحب الأسئلة المشهورة إلاّ أن العلاّمة - رضوان‌الله‌عليه - لم يوفقها حقها من الأجوبة كما لا يخفى على من راجعها مع دقة تلك المسائل و احتياجها إلى مزيد البحث.<ref>لؤلؤ البحرين، 208 و 209</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
- [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/2 72، /3 397، /4 464، /5 232، 233، 236، 237 | - [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/2 72، /3 397، /4 464، /5 232، 233، 236، 237 | ||
- [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]6 / 22، 57، /7 110، /20 239، 370 | - [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]6 / 22، 57، /7 110، /20 239، 370 | ||
- [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /3 403، /5 396، 406، /6 272، /10 168 تا 170 | - [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /3 403، /5 396، 406، /6 272، /10 168 تا 170 | ||
- [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 328، 329 | - [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 328، 329 | ||
- [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] /5 222 | - [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] /5 222 | ||
- ريحانة الأدب /4 174 | - ريحانة الأدب /4 174 | ||
- [[بحار الأنوار]] ج /107 143 تا 151 | - [[بحار الأنوار]] ج /107 143 تا 151 | ||
- فوائد رضویه، 688 | - فوائد رضویه، 688 | ||
- لؤلؤ البحرين، 208 | - لؤلؤ البحرين، 208 | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||